της Μαρίας Τσιλιμιγκάκη
Με εκτενή ανακοίνωση που εκφράζει βαθιά αγωνία για το μέλλον των δομών ψυχικής υγείας της χώρας, επανήλθαν σήμερα οι ψυχίατροι της «Συσπείρωσης» που τονίζουν ότι οι υποσχέσεις πρέπει το γρηγόροτερο να γίνουν πράξεις καθώς βρισκόμαστε σε κατάσταση «έκτακτης ανάγκης»!
Βασικά ζητούν να μην γίνει «βίαιο» κλείσιμο του ΨΝΑ αλλά να υπάρξει ένα σχέδιο για πιο ομαλό πέρασμα από τα ψυχιατρεία και τον εγκλεισμό, στην κοινωνικοποίηση και αποσυλοποίηση των ψυχικά πασχόντων.
Ζητούν επίσης να στηριχθούν πρωτίστως οι υπάρχουσες δομές που καταρρέουν και να ξεπεραστούν οι κάθε λογής γραφειοκρατικές αγγειλώσεις του συστήματος προσλαμβάνοντας κυρίως νέο, μόνιμο προσωπικό και κάνοντας πραγματικότητα την «τομεοποίηση» των δομών.
Ολόκληρη η ανακοίνωση έχει ως εξής:
Εν αναμονή των μέτρων και της πολιτικής για την Ψυχική Υγεία (που υποθέτουμε ότι θα ανακοινωθούν (;) μετά την ολοκλήρωση των διαδικασιών που αφορούν την εκλογή Προέδρου Δημοκρατίας και την «ψήφο εμπιστοσύνης» στη Βουλή), για να δούμε σε τι μεταφράζεται «η ελπίδα που νίκησε» στις 25 Γενάρη όσον αφορά στην Ψυχική Υγεία, θεωρούμε σκόπιμο, τώρα που τα λόγια, οι διακηρύξεις και οι υποσχέσεις πρέπει να γίνουν πράξη, να συνοψίσουμε όλα αυτά τα μέτρα και τις πολιτικές που συνδέουν την απάντηση στην μνημονιακή αποδόμηση και κατάρρευση των υπαρχόντων υπηρεσιών, στην κατάσταση ‘έκτακτης ανάγκης’ στο χώρο της Ψυχικής Υγείας (όπως σε όλη την Υγεία), με τα προτάγματα μιας ουσιαστικής Ψυχιατρικής Μεταρρύθμισης.
Παραβλέποντας, εν προκειμένω, την πληθώρα των αντιφάσεων, των παλινωδιών, των αμφισημιών και την εν γένει «προσθιοπίσθια» προσέγγιση της «νεότευκτης εξουσίας» απέναντι σε όλα τα θεμελιακά ζητήματα/προσδοκίες, που έθρεψαν την «ελπίδα που νίκησε το φόβο», επισημαίνουμε απλώς ότι το όχημα της ελπίδας, αυτό που την κάνει «φέροντα οργανισμό» της ανθρώπινης ύπαρξης, θεμέλιο μιας ζωής ανοιχτής στο μέλλον, είναι η ανατρέπουσα πράξη. Είναι στη βάση της «αισιοδοξίας της πράξης», της ανατρέπουσας πράξης (ενάντια στην «απαισιοδοξία της θεωρίας», των ανεκπλήρωτων υποσχέσεων, των παλινωδιών και των διαψεύσεων) που η όποια διεκδίκηση στην Ψυχική Υγεία, όπως σε κάθε κοινωνικό πεδίο, μπορεί να έχει προοπτική και μέλλον.
Η κατάρρευση των σχεδίων της προηγούμενης δικομματικής κυβέρνησης της τρόικας και του εντεταλμένου Διοικητή τους στο ΨΝΑ (του πιο συνειδητά καταστροφικού και αποτυχημένου Διοικητή στην πρόσφατη ιστορία του ΨΝΑ) για το «βίαιο κλείσιμο των ψυχιατρείων» δεν πρέπει τώρα να οδηγήσει (σε όλα τα ψυχιατρεία, αλλά και στις εκτός αυτών υπηρεσίες, που δεν έχουν μάθει να ζουν χωρίς αυτά) σε έναν εφησυχασμό ότι «το ψυχιατρείο μένει» (και για πολλούς, συμπεριλαμβανομένης της παραδοσιακής αριστεράς, πρέπει να μείνει εσαεί), άρα «είμαστε ασφαλείς» και «επιθυμούμε να παραμείνουμε όπως είμαστε πάντα» και ότι, απλώς, αυτό που χρειάζεται, είναι κάποιες προσλήψεις και τίποτα άλλο.
Δεν θα υπάρξει κανείς που να διαφωνήσει ότι το πρώτο πράγμα για την Ψυχική Υγεία (όπως παντού), αυτό που επείγει, είναι η αντιμετώπιση της κατερειπωμένης κατάστασης των υπαρχόντων υπηρεσιών. Η κατάσταση «εκτάκτου ανάγκης» μέσα στην οποία βρίσκονται οι υπηρεσίες δεν πρέπει, ωστόσο, ν΄ αντιμετωπιστεί, στο όνομα της επειγότητας (και με άλλοθι την επίκληση της επειγότητας και του όποιου «ρεαλισμού»), με πρόχειρα, προσωρινού και πυροσβεστικού χαρακτήρα μέτρα. Υπάρχει η δυνατότητα, αρκεί η νέα «αριστερή διακυβέρνηση» να το θέλει, να ξεπεραστούν οι όποιες γραφειοκρατικές αγκυλώσεις και διαδικασίες και τα πράγματα να εξελιχθούν με τη δέουσα ταχύτητα ώστε οι ανάγκες να καλυφθούν, όσο το δυνατόν πιο άμεσα, με προσλήψεις μόνιμου προσωπικού.
Ταυτόχρονα, ωστόσο, η επείγουσα αντιμετώπιση των άμεσων προβλημάτων στοιχειώδους επιβίωσης των υπηρεσιών δεν πρέπει κατ΄ ουδένα τρόπο ν΄ αποσυνδεθεί από τις διαδικασίες της Ψυχιατρικής Μεταρρύθμισης ως Απο-ιδρυματοποίησης, ως ξεπεράσματος του ψυχιατρείου και της ιδρυματικής βαρβαρότητας, προς ένα κοινοτικά βασισμένο, χειραφετητικό σύστημα υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας. Διαφορετικά, η όποια μονόπλευρη αντιμετώπιση της επειγότητας (αποκομμένη από τον μετασχηματισμό ως ξεπέρασμα του ψυχιατρείου) δεν θα συνεισφέρει παρά στον καλλωπισμό, στην ανάκτηση της ιδρυματικής αποτελεσματικότητας και επομένως, στη διαιώνιση του κυρίαρχου ψυχιατρικού θεσμού, ως κουλτούρας και πρακτικής κοινωνικού ελέγχου και ακύρωσης του ψυχικά πάσχοντος υποκειμένου.
Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι κάποιοι εκ των στελεχών και των βουλευτών της τωρινής κυβέρνησης, όταν ήταν αντιπολίτευση, μιλούσαν, σε επίσημα κείμενά τους, για ανάγκη «αλλαγής του Παραδείγματος» στην Ψυχιατρική και στην Ψυχική Υγεία. Προκειμένου ένας όρος, όπως το επιστημονικό «Παράδειγμα», να μην γίνει και αυτός, όπως τόσοι άλλοι, αντικείμενο ευκαιριακής χρήσης και με αδειασμένο, ή μεταλλαγμένο το περιεχόμενό του, να υπενθυμίσουμε ότι, σύμφωνα με τον εισηγητή του (Th. Kuhn), ως «Παράδειγμα» εννοούμε «το σύνολο των πεποιθήσεων, των αναγνωρισμένων αξιών και των τεχνικών που ασπάζονται τα μέλη μιας δεδομένης ομάδας επιστημόνων». «Η μετάβαση από ένα Παράδειγμα σε κρίση σε ένα νέο… είναι κάτι πολύ διαφορετικό από… μια διαδικασία που επιτυγχάνεται με την διάρθρωση και την επέκταση του παλιού Παραδείγματος. Πρόκειται μάλλον για μια ανακατασκευή του πεδίου από νέα θεμέλια, μια ανακατασκευή που τροποποιεί ορισμένες από τις πιο στοιχειώδεις θεωρητικές γενικεύσεις του πεδίου, όπως και πολλές από τις μεθόδους και τις εφαρμογές του Παραδείγματος» (υπογρ. δική μας).
Μ΄ άλλα λόγια, όταν μιλάμε για αλλαγή «Παραδείγματος» (και) στην Ψυχιατρική, εννοούμε την θεμελιακή ανατροπή της κυρίαρχης Ψυχιατρικής ως θεωρίας και πράξης, αλλά και θεσμικής οργάνωσης, οι κώδικες λειτουργίας της οποίας αποτελούν τον τρόπο ύπαρξης και λειτουργίας αυτής της κυρίαρχης Ψυχιατρικής, ως επιστημονικού Παραδείγματος.
Στην ως άνω λογική, και με δεδομένη την οριστική ακύρωση του όποιου Συμφώνου με την ΕΕ (Αντόρ – Λυκουρέντζου ή όποιου άλλου), τα μέτρα που θα περιμέναμε και τα οποία, σε κάθε περίπτωση, θα είναι αντικείμενο κινηματικής διεκδίκησης, είναι:
1. Αμεσες και επαρκείς προσλήψεις μονίμου προσωπικού, κυρίως γιατρών (κανονικές προσλήψεις του ΕΣΥ, που μπορεί να γίνουν με ταχείς ρυθμούς) και νοσηλευτών, αλλά και όλων των ειδικοτήτων ανάλογα με τις ελλείψεις σε κάθε υπηρεσία, προκειμένου αυτή να λειτουργεί με ασφάλεια και αναπτύσσοντας το πλήρες θεραπευτικό της δυναμικό.
2. Ενίσχυση των προϋπολογισμών των νοσοκομείων και όλων των μονάδων προκειμένου ν΄ αντιμετωπίσουν με επάρκεια, ποιότητα και ασφάλεια όλες τις ανάγκες τους (φάρμακα, υλικά κλπ).
3. Επαναφορά της παροχής των οικονομικών προϋποθέσεων για την υλοποίηση του «εξατομικευμένου θεραπευτικού πλάνου» στις στεγαστικές δομές (αλλά, αναλόγως, και στα τμήματα νοσηλείας), είτε με τη μορφή του πάλαι ποτέ «θεραπευτικού κινήτρου», είτε με όποια άλλη μορφή, έτσι ώστε να υπάρξουν οι υλικές (αναγκαίες, αν και όχι επαρκείς) προϋποθέσεις για κινήσεις πέρα από τις λογικές λειτουργίας που τις έχουν μετατρέψει σε μικρά άσυλα.
4. Αμεση εξασφάλιση της δωρεάν νοσηλείας και της προμήθειας φαρμάκων για όλους τους ανασφάλιστους. Κατάργηση της όποιας συμμετοχής στη τιμή του φαρμάκου για όλους τους ασφαλισμένους, ιδιαίτερα για τα όλο και πιο πλατειά λαϊκά στρώματα που ζουν στο όριο (λίγο πάνω ή λίγο κάτω) της φτώχιας.
5. Διασφάλιση της ταχύρρυθμης λειτουργίας των επιτροπών «πιστοποίησης αναπηρίας», με κατάργηση των χρονοβόρων διαδικασιών και των γραφειοκρατικών αγκυλώσεων, αλλά και των μνημονιακής έμπνευσης κατευθυντήριων αξόνων που επιτάσσουν την απόρριψη όλων και πιο πολλών (μέσω της εσκεμμένης μείωσης των ποσοστών αναπηρίας) από το δικαίωμα σε μια σύνταξη, ή ένα επίδομα, αναπηρίας.
6. Αμεση ακύρωση της νομοθετικής ρύθμισης για την παρακράτηση των συντάξεων των ενοίκων των στεγαστικών δομών, αλλά και των λεγόμενων προνοιακών ασθενών (σε ιδρύματα, δομές κλπ) όπου η παρακράτηση ήδη εφαρμόζεται από διετίας.
7. Αμεση εφαρμογή της Τομεοποίησης, με ΤΟΨΥ το πολύ μέχρι 100.000 κατοίκους, στη λογική ότι η Τομεοποίηση δεν είναι απλώς μια γεωγραφική παράμετρος, αλλά μια ουσιωδώς θεραπευτικής παράμετρος, χωρίς την οποία δεν υπάρχει «ανάληψη ευθύνης» της υπηρεσίας για τα όποια προβλήματα ψυχικής υγείας εντός της κοινότητας. Με δεδομένη την κατάσταση και το είδος των υπαρχόντων υπηρεσιών, ο σχεδιασμός και η έναρξη εφαρμογής της Τομεοποίησης δεν μπορεί να γίνει παρά με σημείο αναφοράς την μονάδα νοσηλείας. Οπου υπάρχει ΚΨΥ θα πρέπει να συμπεριλαμβάνεται στον εν λόγω ΤΟΨΥ ως η βασική του μονάδα, ενώ η δημιουργία ΚΨΥ σε κάθε ΤΟΨΥ θα είναι η πρώτη προτεραιότητα. Η Τομεοποίηση έχει καθυστερήσει 30 χρόνια, δεν έχει οικονομικό κόστος και, αν δεν γίνει άμεσα (εντός λίγων μηνών), σημαίνει ότι υπάρχει άρνηση σε όλα τα επίπεδα για την εφαρμογή της (ως ανίατη προσκόλληση στο κυρίαρχο «Παράδειγμα»).
8. Αμεσες κινήσεις για ίδρυση ΚΨΥ σε κάθε ΤΟΨΥ, διασυνδεδεμένων με την μονάδα νοσηλείας και με το πλήρες δίκτυο των δομών ψυχικής υγείας του ΤΟΨΥ (στεγαστικές δομές κλπ). Το ΚΨΥ παρέχει πρωτοβάθμια, δευτεροβάθμια και τριτοβάθμια πρόληψη και φροντίδα, έχει κλίνες νοσηλείας, λειτουργεί 24 ώρες την ημέρα, επτά μέρες την εβδομάδα και αποτελεί την κεντρική μονάδα του δικτύου των υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας. Προφανώς, θα χρειαστούν προσλήψεις για την στελέχωσή τους γιατί το υπάρχον προσωπικό στα ψυχιατρεία δεν επαρκεί πλέον.
9. Ιδρυση ψυχιατρικών κλινικών σε γενικά σε νοσοκομεία της επαρχίας όπου δεν υπάρχουν (πχ, Στερεά Ελλάδα, νησιά κλπ), αλλά και σε κάποια της Αθήνας, όπου υπάρχουν ομάδες ψυχιάτρων χωρίς κλινική. Ταυτόχρονα, ενδυνάμωση των ψυχιατρικών κλινικών σε νοσοκομεία της επαρχίας όπου υπάρχουν μεν, αλλά υπολειτουργούν. Μελέτη του ζητήματος της επάρκειας των ψυχιατρικών κλινών δεδομένου ότι το πλήθος των ράντζων σ΄ ένα βαθμό οφείλεται σε καθαυτό έλλειψη κλινών, πέρα από την παντελή έλλειψη του «φίλτρου» του ολοκληρωμένου δικτύου κοινοτικών υπηρεσιών.
10. Ενίσχυση (χρηματοδότηση κλπ) των υπαρχόντων και δημιουργία νέων δομών και ευκαιριών επαγγελματικής αποκατάστασης (ΚΟΙΣΠΕ κλπ), με κανονική, αξιοπρεπή αμοιβή για τους εργαζομένους. Οι ΚΟΙΣΠΕ πρέπει ν΄ αλλάξουν νομικό πλαίσιο έτσι ώστε να μπορούν να λειτουργούν από τους άμεσα ενδιαφερόμενους (άτομα με ψυχιατρική εμπειρία κλπ) και να πάψουν να είναι απλώς μέσον απασχόλησης κάποιων λειτουργών. Το ζήτημα της εργασιακής ένταξης είναι εκ των ουκ άνευ για την ψυχοκοινωνική αποκατάσταση και την κοινωνική επανένταξη. Αυτό το κεντρικό σημείο κάθε αποκαταστασιακής διαδικασίας που θέλει να είναι πραγματικά τέτοια, ήταν πάντα σε δεύτερη μοίρα και έχει φτάσει, τα τελευταία χρόνια, να ξεχαστεί πλήρως.
11. Αμεση παρέμβαση για την ουσιαστική εφαρμογή της νομοθεσίας για την ακούσια νοσηλεία (ν. 2071/92) έτσι ώστε να γίνεται άμεση εκδίκαση και ο άμεσα ενδιαφερόμενος να μπορεί να παρίσταται με δικό του πραγματογνώμονα, αν το επιθυμεί, και δικηγόρο. Να τηρηθούν, επιτέλους, οι διατάξεις που προβλέπουν ότι εντός 10 ημερών η υπόθεση πρέπει να εκδικάζεται. Ταυτόχρονα, να πάψουν οι ακούσιες νοσηλείες να εκτελούνται από την αστυνομία και να δημιουργηθούν κατάλληλες προς τούτο υγειονομικές υπηρεσίες (ψυχίατρος, νοσηλευτές), που θα τις εκτελούν και θα καλούν αυτές την αστυνομία μόνο σε πολύ έκτακτες περιπτώσεις.
12. Αντίστοιχη μέριμνα πρέπει να υπάρξει και αναφορικά με την εφαρμογή του νόμου για την δικαστική συμπαράσταση, ότι, δηλαδή, θα πρέπει να εφαρμόζεται ουσιαστικά όχι διεκπεραιωτικά. Να ληφθεί πρόνοια για έναν ουσιαστικό έλεγχο της λειτουργίας του δικαστικού συμπαραστάτη, καθώς και ότι, σε ανθρώπους που δεν έχουν κανένα κοινωνικό στήριγμα, διασφαλίζεται μια αποτελεσματική και αξιόπιστη παρουσία για την διαχείριση των περιουσιακών τους στοιχείων πραγματικά προς όφελός τους.
13. Η τήρηση της νομοθεσίας για την ακούσια νοσηλεία και για την δικαστική συμπαράσταση εντάσσεται στο, ανέκαθεν ολισθηρό, πεδίο των δικαιωμάτων των ατόμων με ψυχιατρική εμπειρία. Είναι το πεδίο της απροσδιοριστίας, της απόλυτης αυθαιρεσίας και της «κατάστασης εξαίρεσης». Ανθρωποι υπό τον έλεγχο μιας ανεξέλεγκτης εξουσίας, της ψυχιατρικής εξουσίας, που είναι πάντα φορέας του «δίκιου» του «ορθού λόγου», που υποτίθεται ότι ενσαρκώνει, απέναντι στο «άδικο» του παρα-λόγου (ή του α-λόγου), που υποτίθεται ότι ενσαρκώνει ο ασθενής, ο οποίος είναι πάντα υπό κρίση, αλλά ο ίδιος δεν δικαιούται να κρίνει επειδή είναι ασθενής. Μια «αριστερή κυβέρνηση» θα πρέπει να ενδιαφερθεί για το όργιο των κατασταλτικών μέτρων, των μηχανικών καθηλώσεων (που ενίοτε έχουν ως «παρενέργεια» τον θάνατο), των περιορισμών της κλειδωμένης πόρτας, των όποιων αυθαίρετων κανόνων επιβάλλονται χωρίς πουθενά να είναι καταγεγραμμένοι, αλλά ως προϊόντα της αυθαιρεσίας όποιου ασκεί την εντός της μονάδας ανεξέλεγκτη εξουσία. Αλλαγή του «Παραδείγματος» θα ήταν ακριβώς ν΄ ανατραπούν αυτοί οι κώδικες λειτουργίας του ψυχιατρικού θεσμού, η προώθηση του ισότιμου διαλόγου και επικοινωνίας, η υιοθέτηση μιας θεραπευτικής προσέγγισης και προστασίας του ανθρώπου που σέβεται την ελευθερία του, αντιμετωπίζοντάς τον ως υποκείμενο και δεν λειτουργεί μέσω αντικειμενοποιητικών και κατασταλτικών διαδικασιών που μετατρέπουν τον «άλλο» σε «πράγμα», σε διαγνωστική ετικέτα. Θα χρειαστούν μηχανισμοί προστασίας των δικαιωμάτων (ουσιαστικοί και όχι, όπως μέχρι τώρα, κατ΄ επίφασιν και προσχηματικοί), αλλά, προπαντός, διαδικασίες που ανοίγουν δρόμους προς τον επαναπροσανατολισμό (την αλλαγή κουλτούρας και πράξης) των λειτουργών – και πρώτα απ΄ όλα των ψυχιάτρων – προς μιαν «άλλη ψυχιατρική». Διαφορετικά, η «στροφή στην κοινότητα» (αν υποθέσουμε ότι υπάρχει τέτοια διάθεση και επιθυμία) θα ισοδυναμεί με την διαιώνιση και αναπαραγωγή του κυρίαρχου (του παλιού) «Παραδείγματος», με την εξαγωγή της ιδρυματικής βαρβαρότητας από μέσα-έξω, ακριβώς όπως έχει γίνει και με τις ψυχιατρικές κλινικές των γενικών νοσοκομείων, που δεν έχουν σε τίποτα να ζηλέψουν το ψυχιατρείο και την ιδρυματική του λειτουργία.
14. Η μεταφορά των ψυχιατρικών κλινικών των ψυχιατρείων σε κατάλληλους και επαρκείς χώρους στα γενικά νοσοκομεία θα ακολουθήσει στο βαθμό που οι νέες προσεγγίσεις, πρακτικές και θεσμικές λειτουργίες παγιώνονται και προχωράει με ουσιαστικό τρόπο η ανάπτυξη του ολοκληρωμένου δικτύου των κοινοτικών υπηρεσιών, που θα υποκαθιστούν πλήρως και θα λειτουργούν εναλλακτικά στο ψυχιατρείο.
15. Είναι πρωταρχικής σημασίας, σε όλη αυτή την διαδικασία, ο ενεργός και αποφασιστικός ρόλος των ατόμων με ψυχιατρική εμπειρία και των οικογενειών. Μέχρι τώρα, τα «άτομα με εμπειρία» και οι οικογένειες, παρά τις προθέσεις και την ενεργό αγωνιστική συμμετοχή τους, έχουν συνήθως χρησιμοποιηθεί, από το κυρίαρχο σύστημα, με διακοσμητικό τρόπο, ως δήθεν «συμμέτοχοι» (συχνά προσκεκλημένοι και παρακαθήμενοι σε διάφορα τραπέζια και συνέδρια των «ειδικών»), ενώ οι όποιες αποφάσεις λαμβάνονται ερήμην αυτών. Είναι σημαντικό να απλωθούν περαιτέρω και να ενδυναμωθούν τα κινήματα και οι συλλογικότητες ατόμων με ψυχιατρική εμπειρία, να γίνεται έμπρακτα σεβαστή η ανεξάρτητη και αδιαμεσολάβητη παρουσία και λειτουργία τους και ο ενεργός και αποφασιστικός ρόλος τους στα τεκταινόμενα. Ομοίως και οι σύλλογοι οικογενειών είναι σημαντικό να κινηθούν (στο σύνολό τους) ανεξάρτητα από την όποια κατεστημένη εξουσία, σε κινηματική βάση, διεκδικώντας έναν ουσιαστικό ρόλο σε μια διαδικασία ριζικής αλλαγής της υπάρχουσας κατάστασης.
16. Ένα κρίσιμο ζήτημα είναι η αντιμετώπιση του προβλήματος που συνιστούν, από πολλές απόψεις, οι ΜΚΟ της Ψυχικής Υγείας, μια μορφή ιδιωτικοποίησης, αλλά, ωστόσο, χωρίς ίδιους πόρους και στηριζόμενες για την επιβίωσή τους στην κρατική χρηματοδότηση. Καθώς στο τέλος του 2015 εξαντλείται η έκτακτη χρηματοδότηση της ΕΕ για την διάσωσή τους, προκειμένου να επιτευχθεί το «βίαιο κλείσιμο των ψυχιατρείων», είναι σαφές ότι, από το 2016, θα αντιμετωπίσουν πρόβλημα επιβίωσης. Με την περαιτέρω ιδιωτικοποίησή τους προ των πυλών, η μόνη λύση είναι η άμεση δημοσιοποίησή τους (η ανάληψή τους από το κράτος) αφού, καθώς είναι κρατικοδίαιτες, αυτό δεν θα είχε κανένα κόστος. Θα είναι μια ενέργεια ασφαλής και για τους ενοίκους των δομών και για το προσωπικό, που θα αποκτήσει, έτσι, μονιμότητα της θέσης εργασίας και δεν θα είναι έρμαιο των όποιων εκβιασμών των αφεντικών των ΜΚΟ. Δημοσιοποίηση των ΜΚΟ Ψυχικής Υγείας εδώ και τώρα, ένα μέτρο που κάθε καλοπροαίρετος θα έπρεπε, με «φυσικό τρόπο», να αναμένει από μια «αριστερή κυβέρνηση». Δεν υπάρχει καμιά δικαιολογία, πχ, όλες οι Κινητές Μονάδες να ανήκουν σε ΜΚΟ. Πρέπει άμεσα να τις αναλάβει το Δημόσιο.
17. Οι διαδικασίες Αποιδρυματοποίησης θα έπρεπε να συμπεριλάβουν και τις λεγόμενες προνοιακές δομές και ιδρύματα, όχι μόνο στα Λεχαινά, αλλά και πολλά άλλα σε ολόκληρη τη χώρα, όπου οι συνθήκες είναι μεσαιωνικές.
18. Η ακύρωση των όποιων σχεδίων, σκέψεων και προετοιμασιών για την ίδρυση δικαστικού (ών) ψυχιατρείου(ων), το σύμβολο/κάστρο της «επικινδυνότητας» του ψυχικά ασθενή, αποτελεί, επίσης, μια πρώτη προτεραιότητα. Τα σχέδια, αυτή την περίοδο, για την ίδρυση δικαστικού ψυχιατρείου (σε μια χώρα που δεν είχε), δεν γίνονται ερήμην των γενικότερων κινήσεων προς την δημιουργία ενός «κράτους ασφάλειας» : εντάσσονται στη λογική των σύγχρονων μορφών κατασκευής της «επικινδυνότητας» και των αντίστοιχων δομών (φυλακών τύπου Γ, κλπ) για τον εγκλεισμό και τον έλεγχό της. Να εξεταστεί με την δέουσα σοβαρότητα η διεθνής εμπειρία και η επεξεργασία λύσεων εναλλακτικών στο δικαστικό ψυχιατρείο. Λύσεων εναλλακτικών οι οποίες υπάρχουν και των οποίων ο σχεδιασμός και η εφαρμογή είναι δυνατή μόνο στο βαθμό που εντάσσονται στη λογική του εναλλακτικού ψυχιατρικού «Παραδείγματος». Αντίστοιχη απόρριψη πρέπει να υπάρξει και στην προετοιμαζόμενη εισαγωγή στην Ελλάδα της Υποχρεωτικής Θεραπείας στην Κοινότητα, στη μεταφορά, δηλαδή, της ψυχιατρικής καταστολής μέσα στην ίδια την κατοικία του ψυχικά πάσχοντος.
19. Μια σειρά από νομοθετικές ρυθμίσεις, υπουργικές αποφάσεις και εγκυκλίους για την Ψυχική Υγεία, που πέρασαν, κατ΄ εντολήν της task force, από τις υφυπουργούς που είχαν αναλάβει την Ψυχική Υγεία τα τελευταία τρία χρόνια προκειμένου να διευκολυνθεί το «βίαιο κλείσιμο», πρέπει άμεσα να ακυρωθούν.
20. Τέλος, θ΄ αποτελούσε άμεση ακύρωση της όποιας αξιοπιστίας της νέας διακυβέρνησης η καθ΄ οιονδήποτε τρόπο συνδιαλλαγή και εκ νέου ανάθεση ρόλων στους παραδοσιακούς παρατρεχάμενους του Υπουργείου, κυρίως ιδιοκτητών ΜΚΟ, όλων αυτών που αποτέλεσαν την «Επιτροπή της Αναθεώρησης του Ψυχαργώς» από την εποχή του Λοβέρδου, η οποία σχεδίασε το «βίαιο κλείσιμο» των ψυχιατρείων και την περαιτέρω ιδιωτικοποίηση της ψυχικής υγείας.
Βρισκόμαστε σε μια νέα κατάσταση που αναπτερώνει την ελπίδα (μετά την συντριβή
της μνημονιακής κυβέρνησης στις 25 Γενάρη), αλλά δεν πρέπει κατ΄ ουδένα τρόπο να γεννά και να τρέφει αυταπάτες. Τα ανωτέρω αναφερόμενα μέτρα-προτάσεις είναι πράγματα που θα έπρεπε να έχουν γίνει εδώ και τριάντα χρόνια. Είναι, δηλαδή, όσο κι΄ αν φαντάζει «μαξιμαλιστικό», τα πρώτα απαραίτητα βήματα προκειμένου το σύστημα Ψυχικής Υγείας να αρχίσει να αποχτά πραγματικές θεραπευτικές ιδιότητες και όχι πρωτίστως ελεγκτικές και οι άνθρωποι με προβλήματα ψυχικής υγείας να αντιμετωπίζονται με τον δέοντα σεβασμό και με κατανόηση της ολότητας των αναγκών που εκφράζει η όποια δυσκολία και οδύνη τους, αναγκών στις οποίες, προκειμένου να υπάρχει ουσιαστική θεραπευτική προσέγγιση, πρέπει να δίνεται απάντηση στη ολότητά τους και όχι απλώς το ψυχοφάρμακο.
Η Ψυχική Υγεία απαιτεί τις δικές της, επαρκείς δαπάνες από τον κρατικό προϋπολογισμό προκειμένου να γίνει δυνατή η δέουσα και ολοκληρωμένη απάντηση στις ανάγκες των ψυχικά πασχόντων και όχι η απλή διαχείρισή τους, ή και η ολοσχερής απόρριψή τους. Μ΄ αυτή την έννοια, λογικές διαδεδομένες εδώ και χρόνια, από διεθνείς οργανισμούς, προς εφαρμογή σε διάφορες υποανάπτυκτες χώρες, για μια Ψυχική Υγεία προσαρμοσμένη στους «περιορισμένους πόρους», δεν αποτελούν παρά το ιδεολογικό περιτύλιγμα μιας νέας τεχνοκρατικής διαχείρισης, που βασίζεται στην διαιώνιση της λιτότητας και των γνωστών συνεπειών της, υπό νέα ονομασία.
Σε κάθε περίπτωση, η ενδυνάμωση των κινημάτων ατόμων με ψυχιατρική εμπειρία, οικογενειών, συνδικαλιστικών και κοινωνικών συλλογικοτήτων, στην κατεύθυνση της ανατροπής της υπάρχουσας κατάστασης στο χώρο της Ψυχικής Υγείας, η μη αποδοχή της όποιας περαιτέρω αναβολής για το μέλλον, για ένα μέλλον που όλο και περισσότερο θα απομακρύνεται, η απαίτηση λύσεων και απαντήσεων, εδώ και τώρα, σε όλα τα αιτήματα και όχι απλώς πυροσβεστικές ενέργειες για την διασπορά εφησυχασμού και αυταπατών, αποτελεί, πλέον, μονόδρομο.
ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΗ ΣΥΣΠΕΙΡΩΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΨΥΧΙΑΤΡΙΚΗ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗ