Ο κορωνοϊός Covid-19 μπορεί να είναι ένας «γνωστός-άγνωστος» για το ανοσοποιητικό μας σύστημα. Και αυτό, διότι ποσοστό έως και 60% των ανθρώπων που δεν μολύνθηκαν ποτέ από τον κορωνοϊό, φέρουν ανοσοποιητικά κύτταρα που αναγνωρίζουν ορισμένα τμήματά του.
Τα κύτταρα αυτά δημιουργήθηκαν κατά τη μόλυνσή μας από τους κορωνοϊούς που προκαλούν κοινό κρυολόγημα (ιώσεις). Οι ιοί αυτοί ανήκουν μεν στην ίδια οικογένεια με τον νέο κορωνοϊό, αλλά ούτε κατά διάνοια είναι εξίσου σοβαροί με αυτόν.
Παρ’ όλα αυτά, η ανοσοποιητική απόκριση που προκαλούν, μπορεί να αναγνωρίζει κάποια τμήματα του νέου ιού. Το εύρημα αυτό μπορεί να εξηγεί γιατί μερικοί άνθρωποι αναπτύσσουν ηπιότερες μορφές της λοίμωξης που προκαλεί ο νέος κορωνοϊός.
Την αντίδραση του ανοσοποιητικού συστήματος που προκαλεί ο νέος κορωνοϊός και εκείνη που προκαλούν οι άλλοι κορωνοϊοί, εξέτασαν προσφάτως επιστήμονες Ινστιτούτο Ανοσολογίας La Jolla (LJI) των ΗΠΑ.
Τα συμπεράσματά τους δημοσίευσαν προ ημερών στην επιστημονική επιθεώρηση Science. Τα βασικά σημεία της έρευνάς τους συνόψισαν οι ιατροί της Θεραπευτικής Κλινικής του Πανεπιστημίου Αθηνών Ιωάννη Ντάνασης, Μαρία Γαβριατοπούλου και Θάνος Δημόπουλος (πρύτανης ΕΚΠΑ).
Πως αντιδρά το ανοσοποιητικό στον κορωνοϊό
Οι ερευνητές εξέτασαν αρχικά την ανοσιακή απάντηση έναντι των πρωτεϊνικών τμημάτων του νέου κορωνοϊού. Κάθε πρωτεϊνικό τμήμα (πεπτίδιο) αποτελείτο από 15 αμινοξέα.
Τα κύτταρα του ανοσοποιητικού που εμφάνισαν ανταπόκριση έναντι μιας ομάδας πεπτιδίων του νέου κορωνοϊού, αξιολογήθηκαν περαιτέρω ως προς την ικανότητά τους να εγείρουν ανοσιακή απόκριση:
- Στα πεπτίδια της πρωτεΐνης S του νέου κορωνοϊού (μέσω αυτής ο κορωνοϊός εισδύει στα κύτταρά μας)
- Στα υπόλοιπα πρωτεϊνικά συστατικά του κορωνοϊού
Συνολικά ελέγχθηκαν 474 πεπτίδια του νέου ιού. Οι ερευνητές εντόπισαν 142 ιικά τμήματα που αλληλεπιδρούσαν με τα Τ-λεμφοκύτταρα (είναι τα βασικά κύτταρα του ανοσοποιητικού). Τα ιικά τμήματα ήταν:
- 66 από την περιοχή της πρωτεΐνης S
- 76 από άλλα τμήματα του νέου κορωνοϊού
Αναγνώριση σε πολλά άτομα
Απ’ όλα αυτά τα τμήματα, τα 40 αναγνωρίζονταν από Τ-λεμφοκύτταρα που προέρχονταν από δύο ή περισσότερα διαφορετικά άτομα. Αυτό το εύρημα κρίνεται σημαντικό γιατί μπορεί να έχει εφαρμογή:
- Στην πραγματοποίηση κλινικών δοκιμών για εμβόλια
- Στην ιχνηλάτηση των Τ-λεμφοκυττάρων μνήμης κατά τη διάρκεια της λοίμωξης COVID-19.
Επιπλέον, οι ερευνητές προσδιόρισαν κυτταρικές σειρές Τ-λεμφοκυττάρων μνήμης που αναγνώριζαν τμήματα του νέου κορωνοϊού.
Ακολούθως, διερεύνησαν τη διασταυρούμενη αντίδραση με πεπτίδια που προέρχονταν από άλλους κορωνοϊούς. Διαπίστωσαν ότι το 57% των πεπτιδίων που είναι κοινά στο νέο κορωνοϊό SARS-CoV-2 και στους κορωνοϊούς του απλού κρυολογήματος εμφάνισαν διασταυρούμενη αντίδραση με τα Τ-λεμφοκύτταρα μνήμης.
Με άλλα λόγια, σε μερικούς ανθρώπους τα Τ-λεμφοκύτταρα μνήμης που έχουν δημιουργηθεί ως αντίδραση σε λοίμωξη από κορωνοϊούς του κοινού κρυολογήματος μπορούν να αναγνωρίσουν τμήματα του νέου κορωνοϊού SARS-CoV-2. Αυτό ενδέχεται να εξηγεί εν μέρει τις διαφορές στις κλινικές εκδηλώσεις της λοίμωξης COVID-19 από άνθρωπο σε άνθρωπο.
Περισσότερα ερωτηματικά
Ωστόσο, μένει να αποδειχθεί εάν η ανοσολογική μνήμη έναντι άλλων κορωνοϊών είναι αρκετή για να προσφέρει προστασία έναντι του νέου ιού. Πρέπει, λ.χ., να εξακριβωθεί εάν δημιουργεί καλύτερη και ισχυρότερη ανοσολογική αντίδραση μεσολαβούμενη από τα Τ-λεμφοκύτταρα.
Οι ερευνητές σημειώνουν ακόμα ότι τα νέα ευρήματα έρχονται σε αντίθεση με ό,τι ήταν έως σήμερα γνωστό για την ανοσία μέσω αντισωμάτων. Και αυτό, διότι τα αντισώματα έναντι των κορωνοϊών του κοινού κρυολογήματος δεν εμφανίζουν διασταυρούμενη αντίδραση με τα αντιγόνα του νέου κορωνοϊού SARS-CoV-2.