Μάθετε τα πάντα για τη στεφανιογραφία από το χέρι!

14.11.2014 | 16:00

''Σανίδα σωτήριας'' για χιλιάδες καρδιοπαθείς αποτελεί η στεφανιογραφία από το χέρι. Πρόκειται για μια διαγνωστική εξέταση, η οποία ''σκανάρει'' τα αγγεία που μεταφέρουν στην καρδιά το αίμα. Θεωρείται ιδιαίτερα σημαντική εξέταση για την ομαλή και απρόσκοπτη λειτουργία της. Τι πρέπει να γνωρίζετε για την εξέταση αυτή; Διαβάστε στο επιστημονικό άρθρο τα πάντα γύρω από τη στεφανιογραφία από το χέρι.

Του Δημήτριου Χατζή

Καρδιολόγου

Η στεφανιογραφία είναι μια διαγνωστική εξέταση επεμβατικής φύσης, η οποία αποσκοπεί στην απεικόνιση της ανατομίας των στεφανιαίων αρτηριών, δηλαδή των αγγείων εκείνων που μεταφέρουν στην καρδιά το αίμα που της είναι απαραίτητο για την ομαλή και απρόσκοπτη λειτουργία της.

Για να πραγματοποιηθεί η εξέταση, τοποθετείται υπό τοπική αναισθησία ένας καθετήρας (άλλως «θηκάρι» στη γλώσσα των επεμβατικών καρδιολόγων) σε περιφερική αρτηρία. Στη συνέχεια, διαμέσου αυτού του καθετήρα, μεγαλύτεροι σε μήκος καθετήρες προωθούνται υπό ακτινοσκοπική καθοδήγηση και με ειδικούς χειρισμούς μέχρι τα στόμια των στεφανιαίων αρτηριών. Ακολουθεί η έγχυση σκιαγραφικής ουσίας και η απεικόνιση των στεφανιαίων αρτηριών.

Εφόσον αυτή καταδείξει σοβαρού βαθμού στενώσεις των αγγείων (τέτοιες που να ευθύνονται για τα συμπτώματα του ασθενούς), υπάρχει η δυνατότητα στον ίδιο χρόνο να γίνει διόρθωση αυτών με περαιτέρω διαδικασία που ονομάζεται αγγειοπλαστική.

Η τελευταία, γίνεται με τη χρήση ειδικών υλικών (μπαλονιών, stents), τα οποία προωθούνται μέχρι τα σημεία των αγγειακών στενώσεων διαμέσου κατάλληλων καθετήρων, οι οποίοι ονομάζονται οδηγοί – καθετήρες.

Στο τέλος της εξέτασης – επέμβασης, αφαιρείται ο καθετήρας και το θηκάρι, ενώ το προκληθέν αγγειακό τραύμα της περιφερικής αρτηρίας εισόδου συγκλείεται είτε με τοπική συμπίεση, είτε με τη χρήση ειδικών αιμοστατικών συσκευών.

Παραδοσιακά, η μηριαία αρτηρία (βρίσκεται ψηλά στο μηρό) ήταν η προτιμώμενη περιφερική αρτηρία εισόδου για την εξέταση.

Ωστόσο, η χρήση της μπορεί να είναι προβληματική σε ασθενείς με σοβαρές στενώσεις των μεγάλων περιφερικών αρτηριών (περιφερική αρτηριοπάθεια), ενώ μπορεί να συνοδεύεται και από δυνητικά σοβαρές επιπλοκές.

Τέτοιες είναι το αιμάτωμα, το ψευδοανεύρυσμα της αρτηρίας, η αρτηριοφλεβώδης επικοινωνία (συνολικά έως 6-8%) που μπορεί να απαιτούν μέχρι και χειρουργική παρέμβαση για τη διόρθωσή τους.

Ένας εξίσου περιοριστικός παράγοντας για τη χρήση της μηριαίας αρτηρίας είναι και η ανάγκη μετά το τέλος της εξέτασης – επέμβασης να παραμένει ο ασθενής ακίνητος, προκειμένου να επιτυγχάνεται η αποτελεσματική σύγκλειση του αρτηριακού τραύματος.

Το γεγονός αυτό, μπορεί να είναι ιδιαίτερα δυσάρεστο σε ασθενείς με καρδιακή ανεπάρκεια, αναπνευστικά προβλήματα, καθώς και σε εκείνους με ορθοπαιδικής φύσης προβλήματα.

Όλα τα ανωτέρω, έχουν συσχετισθεί με μειωμένο βαθμό ικανοποίησης των ασθενών, αυξημένο χρόνο νοσηλείας, καθώς και με αυξημένο κόστος για τα συστήματα υγείας.

Απάντηση στα προηγούμενα προβλήματα, έρχεται να δώσει η στεφανιογραφία από την κερκιδική αρτηρία! Πρόκειται για μια μικρής σχετικά διαμέτρου αρτηρία, η οποία εντοπίζεται στην περιοχή του καρπού, προς την πλευρά του μεγάλου δακτύλου του χεριού.

Η αρτηρία αυτή, σε συνδυασμό με την ωλένια (βρίσκεται στον καρπό, προς την πλευρά του μικρού δακτύλου), δημιουργούν το λεγόμενο «παλαμιαίο τόξο» και εξασφαλίζουν τη διπλή αιμάτωση της άκρας χειρός. Πρακτικά, αυτό σημαίνει ότι δεν απειλείται η ανατομική και λειτουργική ακεραιότητα της άκρας χειρός, σε περίπτωση βλάβης της κερκιδικής αρτηρίας.

Επίσης, η τελευταία, λόγω της σχετικά επιφανειακής της θέσης, είναι εύκολα συμπιέσιμη, οπότε είναι εύκολη και η σύγκλειση του τραύματός της, και η αντιμετώπιση πιθανού αιματώματος. Ένα ακόμη μεγάλο πλεονέκτημα της χρήσης της κερκιδικής αρτηρίας, είναι και η δυνατότητα σχετικά άμεσης κινητοποίησης του ασθενούς μετά το πέρας της εξέτασης – επέμβασης! Επέμβασης; Ναι! Μέσω της κερκιδικής οδού, εκτός της στεφανιογραφίας, είναι επίσης εφικτή και η διενέργεια αγγειοπλαστικής και εφόσον αυτή είναι ανεπίπλεκτη, ο ασθενής δύναται να εξέλθει του νοσοκομείου λίγες ώρες μετά το τέλος της!

Παρόλο που η στεφανιογραφία – αγγειοπλαστική δια της κερκιδικής οδού πρωτοεφαρμόστηκε τη δεκαετία του 1990 (στην Ολλανδία), εντούτοις δεν έγινε άμεσα ευρέως αποδεκτή….. Χρειάστηκε να περάσουν πολλά χρόνια από τότε, μέχρι διάφορες μελέτες να καταδείξουν την υπεροχή της έναντι της μηριαίας οδού, τόσο σε ασθενείς που υποβάλλονται σε επέμβαση σε προγραμματισμένη, όσο και σε επείγουσα (ασταθής στηθάγχη, έμφραγμα) βάση!

Σύμφωνα με τα διεθνή δεδομένα, επί του παρόντος στις ΗΠΑ, ποσοστό λίγο άνω του 10% του συνόλου των στεφανιογραφιών – αγγειοπλαστικών διενεργείται δια της κερκιδικής αρτηρίας, ενώ γίνεται αληθινή εκστρατεία διάδοσης της τεχνικής στην αντίπερα όχθη του Ατλαντικού.

Στην Ευρώπη τα ποσοστά είναι πολύ μεγαλύτερα, με την Γαλλία και την Ολλανδία να ξεπερνούν το 70 – 80%, ενώ και στη χώρα μας ολοένα και αυξανόμενος αριθμός επεμβατικών κέντρων έχει υιοθετήσει την κερκιδική οδό ως τη μέθοδο εκλογής για τη διενέργεια της εξέτασης – επέμβασης.

Συμπερασματικά, όπως πολλές επιστημονικές μελέτες έχουν δείξει, η στεφανιογραφία – αγγειοπλαστική από την κερκιδική αρτηρία, μπορεί να έχει εξίσου επιτυχημένο αποτέλεσμα σε σχέση με εκείνη από τη μηριαία αρτηρία, με σαφώς μεγαλύτερη άνεση του ασθενούς, καθώς και μεγαλύτερη ασφάλεια, την οποία εγγυάται το χαμηλότερο ποσοστό δυνητικών επιπλοκών αυτής.