Μεταπνευμονοϊός: 10 ερωτήσεις και οι απαντήσεις τους από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας

Στο προσκήνιο εξακολουθεί να βρίσκεται ο  ανθρώπινος μεταπνευμονοϊός (hMPV), ο οποίος έγινε παγκοσμίως γνωστός λόγω μεγάλης έξαρσης που προκαλεί τον τελευταίο μήνα στην Κίνα. Στην χώρα μας υπάρχουν επίσης αναφορές για δύο ασθενείς (σε Θεσσαλονίκη και Αθήνα) που νοσηλεύονται σε βαριά κατάσταση στα νοσοκομεία.

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) εξέδωσε 10 ερωτήσεις και τις απαντήσεις τους με όλα όσα πρέπει να γνωρίζουμε για τον ιό.

Τι είναι ο μεταπνευμονοϊός hMPV;

Ο ανθρώπινος μεταπνευμοϊός (hMPV) είναι ένας από τους ιούς που προκαλούν κοινό κρυολόγημα (σ.σ. κοινώς αποκαλείται «ίωση»). Συνήθως οδηγεί σε ελαφρά νόσο, αλλά μερικοί ασθενείς μπορεί να αρρωστήσουν βαριά.

Ο ιός ανήκει στην οικογένεια των ιών Pneumoviridae, μαζί με τον αναπνευστικό συγκυτιακό ιό (RSV). Αναγνωρίσθηκε για πρώτη φορά το 2001 και εξαπλώνεται μεταξύ των ανθρώπων εδώ και δεκαετίες. Ο μεταπνευμονοϊός απαντάται σε όλες τις χώρες του κόσμου.

Πώς μεταδίδεται;

Ο μεταπνευμονοϊός διασπείρεται όπως όλες οι αναπνευστικές ιώσεις: μέσω των μολυσμένων σταγονιδίων από το αναπνευστικό, που εκλύει στον αέρα ένας ασθενής (π.χ. με τον βήχα ή το φτάρνισμα).

Αυτό σημαίνει ότι κάποιος μπορεί να κολλήσει τον ιό όταν βρίσκεται κοντά σε έναν ασθενή ή σε έναν κλειστό χώρο μαζί του. Ο ιός μπορεί επίσης να εισέλθει στον οργανισμό με το άγγιγμα μολυσμένων επιφανειών (π.χ. πόμολα πόρτας ή χερούλια)  και στη συνέχεια άγγιγμα των ματιών, της μύτης ή του στόματος.

Πότε εξαπλώνεται τυπικά ο μεταπνευμονοϊός;

Λίγες είναι οι χώρες που παρακολουθούν και αναφέρουν τις τάσεις για τον ιό hMPV. Γι’ αυτό τον λόγο ο ΠΟΥ δεν έχει πλήρη εικόνα για την εξάπλωσή του σε όλες τις περιοχές και τα κλίματα.

Ωστόσο μελέτες δείχνουν πως στις εύκρατες περιοχές, ο μεταπνευμονοϊός εξαπλώνεται κυρίως στα τέλη του χειμώνα και την άνοιξη, ταυτοχρόνως με άλλους κοινούς ιούς του αναπνευστικού π(.χ. εποχική γρίπη, RSV). Ύστερα όμως δεν εξαφανίζεται. Εξακολουθεί να κυκλοφορεί σε χαμηλά επίπεδα και έτσι προκαλεί σποραδικά κρούσματα καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου.

Τι συμπτώματα προκαλεί;

Σε γενικές γραμμές, οι ασθενείς που μολύνονται από τον ιό hMVP έχουν συμπτώματα γρίπης ή ιώσεως (κοινού κρυολογήματος), δηλαδή:

• Βήχα
• Πυρετό
• Πονόλαιμο
• Καταρροή (συνάχι) ή ρινική συμφόρηση (μπούκωμα)
• Πόνους στο σώμα
• Πονοκέφαλο

Διαβάστε ακόμα Μεταπνευμονοϊός: Πόσο σοβαρή είναι η κατάσταση, πόσο να ανησυχούμε – Τι λένε ΠΟΥ, ECDC

Εν τούτοις, ο μεταπνευμονοϊός μπορεί να προκαλέσει πιο σοβαρή νόσο σε ορισμένους ασθενείς. Στην πραγματικότητα, μπορεί να τους οδηγήσει σε πνευμονία ή φλεγμονή της αεροφόρου οδού (βρογχιολίτιδα, βρογχίτιδα). Στα συμπτώματα της σοβαρής λοίμωξης συμπεριλαμβάνονται:

• Συριγμός
• Δυσκολία στην αναπνοή
• Πόνος στο στήθος
• Ζάλη
• Έντονη κόπωση
• Αφυδάτωση
• Επίμονος πυρετός που δεν βελτιώνεται

Εάν κάποιος παρουσιάσει κάποιο από αυτά τα σοβαρά συμπτώματα, πρέπει να αναζητήσει ιατρική συμβουλή.

Ποιος κινδυνεύει εάν προσβληθεί από τον μεταπνευμονοϊό;

Ο μεταπνευμονοϊός αποτελεί συνηθισμένη αιτία λοιμώξεων του λοιμώξεων του ανώτερου αναπνευστικού σε βρέφη και παιδιά ηλικίας κάτω των 5 ετών. Μπορεί όμως να προσβάλλει άτομα κάθε ηλικίας. Εκείνοι που διατρέχουν υψηλό κίνδυνο σοβαρής νόσου είναι:

• Τα βρέφη/νήπια
• Οι ηλικιωμένοι
• Όσοι πάσχουν από καταστάσεις όπως ανοσοκαταστολή (εξασθενημένο ανοσοποιητικό), χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ), άσθμα

Πώς προλαμβάνεται η μόλυνση από τον ιό; Υπάρχει εμβόλιο;

Για την πρόληψη της μόλυνσης από τον μεταπνευμονοϊό ισχύουν τα ίδια μέτρα με εκείνα για τις άλλες λοιμώξεις του αναπνευστικού, δηλαδή:

1. Χρήση μάσκας σε χώρους με πολύ κόσμο ή ανεπαρκώς αεριζόμενους χώρους
2. Βελτίωση του αερισμού όπου είναι δυνατόν (π.χ. να ανοίγετε ένα παράθυρο για να κυκλοφορεί ο αέρας)
3. Συχνός και προσεκτικός καθαρισμός των χεριών, είτε με σαπούνι και νερό είτε με απολυμαντικό με βάση το οινόπνευμα
4. Αποφυγή του αγγίγματος των ματιών, της μύτης και του στόματος με τα χέρια, εάν πρώτα δεν τα καθαρίσετε

Ένα ισχυρό ανοσοποιητικό σύστημα επίσης μπορεί να συμβάλλει στην προστασία από τη μόλυνση. Σε αυτό θα σας βοηθήσει μια ισορροπημένη διατροφή, η τακτική άσκηση και ο καλός και επαρκής ύπνος.

Όταν κάποιος είναι άρρωστος, μπορεί να λάβει μέτρα προστασίας των άλλων, όπως:

• Να παραμείνει στο σπίτι, εάν νιώθει άρρωστος
• Να καλύπτει τη μύτη και το στόμα του με χαρτομάντιλο ή τον αγκώνα του όταν βήχει ή φταρνίζεται
• Να φορά μάσκα όταν βρίσκεται κοντά σε άλλα άτομα
• Να βελτιώνει τον αερισμό, ιδίως στους κοινόχρηστους χώρους
• Να καθαρίζει τακτικά τα χέρια του και να απολυμαίνει τις επιφάνειες που αγγίζονται συχνά

Επί του παρόντος δεν υπάρχει εμβόλιο για τον μεταπνευμονοϊό, αλλά βρίσκονται  σε εξέλιξη έρευνες.

Πώς αντιμετωπίζεται η λοίμωξη από τον ιό hMPV;

Δεδομένου ότι ο μεταπνευμονοϊός προκαλεί κοινό κρυολόγημα (ίωση), οι ασθενείς μπορεί να καταπραΰνουν τα συμπτώματά τους με μη συνταγογραφούμενα φάρμακα για:

• Τον πόνο
• Τον πυρετό
• Τη ρινική συμφόρηση (μπούκωμα)
• Τον βήχα

Άφθονη ξεκούραση και καλή ενυδάτωση του οργανισμού επίσης μπορεί να τους βοηθήσουν.

Προς το παρόν δεν υπάρχει εγκεκριμένη αντιϊική θεραπεία για τον ιό hMPV. Οι περισσότεροι ασθενείς αισθάνονται καλύτερα σε λίγες ημέρες. Εάν τα συμπτώματα επιδεινωθούν, πρέπει να επικοινωνήσουν με τον γιατρό τους.

Όσοι διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο σοβαρής λοίμωξης, πρέπει να συμβουλεύονται τον γιατρό τους ακόμα και αν τα συμπτώματά τους δεν είναι πολύ έντονα.

Σε μικρό αριθμό περιπτώσεων, όταν οι ασθενείς χρειάζονται νοσηλεία στο νοσοκομείο, οι γιατροί χορηγούν έξτρα οξυγόνο για να τους βοηθήσουν να αναρρώσουν.

Υπάρχει τεστ για τη διάγνωση της λοίμωξης από τον ιό hMPV;

Ο μοριακός έλεγχος με αλυσιδωτή αντίδραση πολυμεράσης (PCR) είναι ο πιο αξιόπιστος τρόπος για τη διάγνωση της λοίμωξης από τον μεταπνευμονοϊό. Παρέχει ακριβή αποτελέσματα εντός λίγων ωρών.

Ωστόσο, οι γιατροί μπορεί να μην συστήσουν τη διενέργεια της εξέτασης στους ασθενείς με συμπτώματα γρίπης ή κρυολογήματος. Και αυτό διότι δεν υπάρχει ειδική θεραπεία για τον ιό και στις περισσότερες περιπτώσεις προκαλεί ήπια νόσο.

Πώς μπορεί κάποιος να ξεχωρίσει τη λοίμωξη από μεταπνευμονοϊό από τη γρίπη, την COVID-19 ή τον ιό RSV;

Είναι δύσκολο, διότι οι λοιμώξεις του αναπνευστικού έχουν παρόμοια συμπτώματα όπως πυρετό, βήχα, ρινική καταρροή (συνάχι) και συμφόρηση (μπούκωμα). Εν τούτοις, η θεραπεία μπορεί να διαφέρει, ιδίως για όσους είναι ή μπορεί να αρρωστήσουν σοβαρά. Για την COVID-19 και τη γρίπη, λ.χ., υπάρχουν συγκεκριμένες επιλογές αντιϊικής θεραπείας. Οι γιατροί μπορούν να χρησιμοποιήσουν διαγνωστικές εξετάσεις για να αναγνωρίσουν την αιτία των συμπτωμάτων πριν αποφασίσουν για τη θεραπεία.

Πόσο σοβαρή λοίμωξη προκαλεί ο μεταπνευμονοϊός σε σύγκριση με τους άλλους αναπνευστικούς ιούς της εποχής;

Όπως προαναφέρθηκε, ο ανθρώπινος μεταπνευμονοϊός προκαλεί συνήθως συμπτώματα κρυολογήματος ή γρίπης. Το πόσο θα αρρωστήσει κάποιος από αυτόν εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, όπως η συνολική υγεία του. Επειδή, εξ άλλου, οι ιοί εξελίσσονται, η σοβαρότητά του μπορεί να αλλάξει. Ο ΠΟΥ συνεργάζεται με ειδικούς σε όλο τον κόσμο, για να παρακολουθεί αυτές τις αλλαγές.

Φωτογραφία: iStock