Μπορεί η προκατάληψη να θεραπευτεί με ένα χαπάκι για την πίεση; Όχι, παραδέχεται η Δρ. Σύλβια Τέρμπεκ, καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο του Πλύμουθ, όμως θα μπορούσε να ανακουφίσει από τα συμπτώματα. Σύμφωνα με την θεωρία της, ο συνδυασμός νευροεπιστήμης και ψυχολογίας ίσως να είναι σε θέση εξηγήσει το φαινόμενο του ρατσισμού –και σε έναν ιδανικό κόσμο να το εξαλείψει– καθώς όπως επισημαίνει, όλα είναι θέμα βιολογικό.
Η θεωρία της μοιάζει… τραβηγμένη, αλλά η Δρ. Τέρμπεκ, κάτοχος μεταπτυχιακού της Οξφόρδης, έχει στοιχεία που την υποστηρίζουν! Ξεκίνησε να το σκέφτεται όταν εξέταζε την προπρανολόλη, ένα χάπι που συνταγογραφείται συχνά για την θεραπεία πολλών πραγμάτων, ανάμεσά τους και για υψηλή αρτηριακή πίεση. Το χάπι λειτουργεί σε τμήματα του εγκεφάλου που επηρεάζουν ορισμένα συναισθήματα όπως το άγχος. Από την στιγμή που ο ρατσισμός συνδέεται πάντα με έντονα συναισθήματα, όπως άλλωστε είναι και το άγχος, μήπως η θεραπευτική αγωγή κατά του άγχους μπορούσε να είναι αποτελεσματική και για… τον ρατσισμό;
Εδώ μπαίνει η νευροεπιστήμη. Είναι το άγχος συστατικό των ρατσιστικών προκαταλήψεων; Για να το διαπιστώσει, διεξήγαγε πειράματα με λευκούς με γνωστή την φυλετική τους στάση απέναντι στους μαύρους, χορηγώντας στους μισούς προπρανολόλη και στους υπόλοιπους εικονικό φάρμακο. Όσοι είχαν λάβει το αγχολυτικό, εξέφρασαν αργότερα λιγότερες φυλετικές προκαταλήψεις από εκείνους που δεν είχαν πάρει αληθινό χάπι! Μένει να αποδειχτεί αν η αλλαγή συναισθημάτων μπορεί να μεταφραστεί και σε αλλαγή συμπεριφοράς.
Με την βοήθεια της εικονικής πραγματικότητας, η Δρ. Τέρμπεκ σχεδιάζει τώρα την δημιουργία κοινωνικών σεναρίων για την δοκιμή τους στην ομάδα των συμμετεχόντων στα πρώτα τεστ, προκειμένου να συγκρίνει τις αντιδράσεις τους στα σενάρια αυτά. Για την υπόλοιπη κοινωνία πάντως, η πρόκληση είναι μεγαλύτερη, καθώς οι άνθρωποι συνήθως δεν παραδέχονται ότι πάσχουν από την ασθένεια του ρατσισμού. Προφανώς, η επιστήμη έχει πολλή δουλειά ακόμη.
Αλέξανδρος Θεολόγου