Ο ψυχωτικός αποθησαυρισμός ή πιο απλά η μανιώδης συλλογή και συσσώρευση πραγμάτων (hoarding) συγκαταλέγεται πλέον μεταξύ των ψυχαναγκαστικών διαταραχών που περιλαμβάνει το Διαγνωστικό και Στατιστικό Εγχειρίδιο DSM-5 στο οποίο ανατρέχουν οι ψυχίατροι για την διάγνωση ψυχικών νόσων. Σύμφωνα με την Δρα Peggy Richter, ειδική ψυχίατρο στο Sunnybrook Health Sciences Centre και επίκουρη καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο του Τορόντο, δεν πρόκειται για σύμπτωμα αλλά για ασθένεια, με τους ειδικούς να ψάχνουν ήδη για τρόπους αντιμετώπισής της.
Η νέα ψυχική νόσος μπορεί να είναι εξαιρετικά ήπιας μορφής ή εξαιρετικά σοβαρή. Στην πρώτη περίπτωση ανήκουν οι άνθρωποι που μαζεύουν περισσότερα πράγματα απ’ ότι εμείς θα θεωρούσαμε φυσιολογικό, εξηγεί. Στο άλλο άκρο, δεν μιλάμε πια για σχετικώς διαχειρίσιμη ακαταστασία αλλά για πραγματικό χάος –σπίτια γεμάτα πράγματα κυριολεκτικά μέχρι το ταβάνι, λέει χαρακτηριστικά.
Προβλήματα με την διαχείριση του χρόνου και την οργάνωση –τα οποία άτομα με την σχετική διαταραχή συχνά δεν αντιλαμβάνονται ενώ ο περίγυρός τους τα εκλαμβάνει ως ραθυμία ή έλλειψη πειθαρχίας– θα πρέπει να εφιστήσουν την προσοχή μας. Τα πέντε προειδοποιητικά σημάδια της διαταραχής σύμφωνα με τους ειδικούς είναι τα εξής:
Χρόνια αποδιοργάνωση. Μια ζωή ψάχνετε τα κλειδιά σας, το πορτοφόλι, το κινητό σας και γι’ αυτό αργείτε πάντα να φύγετε από το σπίτι.
Απροθυμία να καλέσετε κάποιον στο σπίτι σας. Λογικό, όταν πράγματα έχουν κατακλύσει τα πάντα και ντρέπεστε να δει κάποιος το θέαμα αυτό. Το σοκ που θα αισθανθεί θα φέρει αναπόφευκτα την συζήτηση στο θέμα, γι’ αυτό και οι πάσχοντες νιώθουν βαθιά απομόνωση.
Δεν… τα βλέπετε καν. Η ακούσια «τύφλωση» από την συσσώρευση πραγμάτων εμποδίζει να συνειδητοποιήσετε πώς δείχνει το σπίτι σας στους άλλους. Αν κάποιος που εμπιστεύεστε σας προειδοποιήσει για την δημιουργηθείσα κατάσταση, ακούστε τον.
Όταν τα πράγματά σας γίνονται πηγή άγχους. Στους περισσότερους αρέσουν οι συλλογές. Μήπως όμως αυτά που μαζεύετε γίνονται βάρος αντί ευχαρίστηση; Αν ναι, τότε το θέμα έχει ξεφύγει από τα όρια μιας υγιούς συλλογής.
Ψυχαναγκαστική αγορά ή απόκτηση πραγμάτων. Οι υπερβολικές αγορές, αυτοπροσώπως ή ηλεκτρονικώς, ακόμη και η συλλογή δωρεάν πραγμάτων δεν είναι καλό σημάδι, ιδίως όταν αυτά που αγοράζετε δεν τα χρησιμοποιείτε ή δεν έχουν βγει καν από το κουτί τους.
Αλέξανδρος Θεολόγου