Τον στόχο ενός εμβολίου με μεγάλη διάρκεια, “κυνηγά” η επιστημονική κοινότητα. Ένα εμβόλιο, το οποίο επί του παρόντος αποτελεί “επιστημονική φαντασία”, καθώς οι προσπάθειες σκοντάφτουν απέναντι σε έναν διαρκώς μεταβαλλόμενο ιό. Είναι γεγονός πως απέναντι στα οφέλη των mRA εμβολίων, αντιτάσσονται σημαντικοί περιορισμοί.
Αφενός η αποτελεσματικότητα τους μειώνεται γρήγορα, καθώς πέφτει σύντομα η ανοσία και επίσης, οι νέες παραλλαγές εξελίσσονται πιο γρήγορα από τους χρόνους που απαιτούνται για να επικαιροποιηθούν. Επίσης, επιμένει η παραπληροφόρηση σχετικά με την ασφάλεια τους.
Ωστόσο, τα εμβόλια είναι ζωτικής σημασίας για την καταπολέμηση της βαριάς ασθένειας και του θανάτου από Covid-19. Γι’ αυτό και οι προσπάθειες συνεχίζονται. Ήδη, έχει δημιουργηθεί η δεύτερη γενιά εμβολίων, τα οποία αναμένεται να χορηγηθούν σύντομα σε ευρεία κλίμακα.
Σύμφωνα με τις πρώτες επιστημονικές συγκλίσεις, η Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμών αναμένεται να κάνει σύσταση για τις νέες αναμνηστικές δόσεις:
- σε όλους τους πολίτες άνω των 60 ετών,
- στους ανοσοκατεσταλμένους
- στα άτομα με υποκείμενα νοσήματα άνω των 12 ετών
Πρόκειται για τις ίδιες ομάδες για τις οποίες συστήνεται ο εμβολιασμός από το Ευρωπαϊκό Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (ECDC) και τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων (EMA), όπως αναφέρουν σε χθεσινή έκθεσή τους.
Τις σχετικές ανακοινώσεις θα κάνει την ερχόμενη Δευτέρα, η πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών, Μαρία Θεοδωρίδου και ο γενικός γραμματέας Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας, Μάριος Θεμιστοκλέους.
Σε δρόμο χορήγησης οι ενισχυτικές δόσεις
Το δισθενές αναμνηστικό εμβόλιο, για το οποίο έχουν λάβει άδεια χορήγησης έκτακτης ανάγκης οι Pfizer/BioNTech και η Moderna, θα βασίζεται μεν στο αρχικό εμβόλιο, αλλά και θα στοχεύει ταυτόχρονα τις αρχικές υποπαραλλαγές της Όμικρον (ΒΑ.2).
Άδεια έκτακτης χρήσης έχει χορηγηθεί και για το εμβόλιο που θα προστατεύει από της επικρατούσες -στις περισσότερες χώρες του κόσμου- Όμικρον BA.4/5, το οποίο όμως, θα κυκλοφορήσει στα τέλη του χρόνου.
Το εμβόλιο της Pfizer με το οποίο θα ξεκινήσουν οι εμβολιασμοί τον Οκτώβριο είναι για άτομα ηλικίας 12 ετών και άνω, ενώ της Moderna είναι για τους18 και άνω. Και στις δύο περιπτώσεις, πριν από την αναμνηστική δόση ο ασθενής πρέπει να έχει λάβει τις δύο κύριες δόσεις του αρχικού εμβολιασμού (1η και 2η).
Το νέο ενισχυτικό (booster) θα χορηγηθεί συγκεκριμένα σε όλους όσους δεν έχουν κάνει καμία, μία, ή δύο από τις προηγούμενες αναμνηστικές δόσεις.
Οι επιφυλάξεις για την έλλειψη κλινικών μελετών
Ωστόσο, τα νέα επικαιροποιημένα εμβόλια δεν έχουν δοκιμαστεί σε ευρεία κλίμακα σε ανθρώπους, αλλά κυρίως σε πειραματόζωα. Ο επικ. Καθηγητής Επιδημιολογίας, Γκίκας Μαγιορκίνης, υποστηρίζει μιλώντας στο iatropedia.gr, πως παρ’ όλα αυτά, τα εμβόλια αναμένεται να είναι αποτελεσματικά.
“Όταν τα επικαιροποιημένα εμβόλια παίρνουν έγκριση, αυτό βασίζεται σε μελέτες αντισωμάτων. Δηλαδή έχουν γίνει μελέτες σε ανθρώπους και έχει μετρηθεί ο τίτλος αντισωμάτων. Δεν έχουν γίνει αυτό που λέμε κλινικές μελέτες σε ανθρώπους. Αυτό, όμως, αποτελεί κανόνα και με τα επικαιροποιημένα εμβόλια της γρίπης. Στη γρίπη για την ακρίβεια δεν μετράμε καν τα αντισώματα. Απλά επικαιροποιούνται με βάση την λίστα που έχουν και ούτε καν μετράται ο τίτλος αντισωμάτων γιατί είναι εξαιρετικά δύσκολο να προβλέψεις την αποτελεσματικότητα με βάση των τίτλων αντισωμάτων. Άρα εν μέρει έχουν δίκαιο όσοι λένε ότι δεν ξέρουμε πόσο αποτελεσματικά μπορεί να είναι τα νέα εμβόλια, ωστόσο, υπάρχουν μελέτες που λένε ότι τα περιμένουμε εξίσου αποτελεσματικά με αυτά που έχουμε ήδη. Τουλάχιστον”, λέει.
Ποια είναι τα πλεονεκτήματα των νέων εμβολίων
Το πλεονέκτημα των δισθενών επικαιροποιημένων εμβολίων είναι ότι έχουν περισσότερες πιθανότητες προστασίας από την παραλλαγή που κυριαρχεί σήμερα, δηλαδή την Όμικρον. Κανένας δεν μπορεί να πει με βεβαιότητα, όμως, πόσο μεγαλύτερη θα είναι η προστασία.
Οι ειδικοί λένε, πάντως, πως θα μπορούσε να ενισχύσει σημαντικά την άμυνα του ανθρώπινου οργανισμού, αλλά και τη διάρκεια και το εύρος της προστασίας.
Δυστυχώς, εξακολουθεί να είναι “ενισχυτικό”, ενώ η επιστήμη εξακολουθεί να κυνηγά τον στόχο ενός εμβολίου που θα διαρκεί περισσότερο.
Ωστόσο, παρά το γεγονός ότι κυκλοφορεί πριν ολοκληρωθούν οι κλινικές δοκιμές σε ανθρώπους, η εμπειρία με τις δισεκατομμύρια δόσεις των προηγούμενων εμβολίων δείχνει ότι μπορούν να είναι ασφαλή και αποτελεσματικά.
Επίσης, οι δοκιμές σε ποντίκια έχουν αποδείξει πως τα ενισχυτικά εμβόλια λειτουργούν πράγματι, κι αυτό έχει φανεί και από το εμβόλιο της γρίπης, το οποίο στηρίζεται πάνω στην ίδια τεχνική παραγωγής.
Οι κίνδυνοι από τα νέα εμβόλια
Εάν περιμέναμε να εξαχθούν από τις κλινικές δοκιμές πλήρη αποτελέσματα για την αποτελεσματικότητα των νέων εμβολίων, υπήρχε ο κίνδυνος να βγουν “εκτός παιχνιδιού” πριν χορηγηθούν στους ανθρώπους, λένε οι ειδικοί. Κι αυτό καθώς δεν αποκλείεται να προέκυπτε μια νέα πιο μεταδοτική παραλλαγή.
Ο συμβιβασμός που κατάφεραν οι επιστήμονες είναι να παράξουν ένα ενισχυτικό εμβόλιο σε πιο σύντομο χρόνο, το οποίο όμως, μπορεί να μας σώσει από τα χειρότερα πριν εμφανιστεί μια νέα παραλλαγή.
“Η απαίτηση ενός πολύ αποτελεσματικού εμβολίου με ταυτόχρονη ολοκλήρωση των κλινικών δοκιμών είναι απλώς μια φαντασίωση απέναντι σε αυτόν τον ταχέως μεταβαλλόμενο ιό”, λέει η επιδημιολόγος Katelyn Jetelina.
Ωστόσο, οι υπεύθυνοι για την χάραξη πολιτικής υγείας θα πρέπει να είναι προσεκτικοί, λένε οι επιστήμονες. Κρατούν στα χέρια τους μια εύθραυστη δημόσια εμπιστοσύνη, ενώ ταυτόχρονα το εμβολιαστικό ενδιαφέρον από τους πολίτες είναι εξαιρετικά χαμηλό.
Οι κυβερνήσεις, λένε όσοι ασκούν κριτική στις πολιτικές υγείας που εφαρμόζονται, θα πρέπει να είναι απόλυτα διαφανείς και ειλικρινείς για τις επιλογές που υπάρχουν, ώστε να μην κλονιστεί η εμπιστοσύνη του κόσμου σχετικά με τα εμβόλια.