Iatropedia

Νεκρά δύο βρέφη από το Ζεφύρι Αττικής από μηνιγγιτιδοκοκκική νόσο

Το ΚΕΕΛΠΝΟ ανακοίνωσε την ύπαρξη 3 κρουσμάτων μηνιγγιτιδοκοκκικής νόσου σε βρέφη οικογενειών Ρομά στο Ζεφύρι Αττικής και τον θάνατο των 2 εξ αυτών στο νοσοκομείο Παίδων "Αγία Σοφία".

Αναλυτικά η ανακοίνωση του ΚΕΕΛΠΝΟ αναφέρει:

Το Τμήμα Επιδημιολογικής Επιτήρησης και Παρέμβασης του ΚΕ.ΕΛ.Π.ΝΟ. ενημερώθηκε την Τετάρτη 30/3/2016 σχετικά με 3 επιβεβαιωμένα κρούσματα μηνιγγιτιδοκοκκικής νόσου σε βρέφη Ρομά, εκ των οποιών τα δύο κατέληξαν, που διέμεναν στη περιοχή του Ζεφυρίου Αττικής και νοσηλεύτηκαν στα νοσοκομεία Γ.Ν.Π. «Π. & Α. Κυριακού» και Γ.Ν.Π. «Αγ. Σοφία».

Η μηνιγγιτιδοκοκκική νόσος είναι σοβαρή λοίμωξη που οφείλεται στο βακτήριο Neisseria meningitides, το οποίο μπορεί να προκαλέσει μηνιγγίτιδα ή και σηψαιμία, σοβαρές επιπλοκές ακόμα και θάνατο.

Το ΚΕ.ΕΛ.Π.ΝΟ. από την πρώτη στιγμή ενημέρωσε τις αρμόδιες Διευθύνσεις Δημόσιας Υγείας και Κοινωνικής Μέριμνας Ανατολικής και Δυτικής Αττικής,  προκειμένου να μεριμνήσουν για την άμεση χορήγηση χημειοπροφύλαξης σε όλες τις επαφές των κρουσμάτων.

Την Πέμπτη 31/3/2016, κλιμάκιο επιστημόνων του ΚΕ.ΕΛ.Π.ΝΟ. μετέβη στο τόπο κατοικίας των κρουσμάτων και προέβη σε επιδημιολογική επιτήρηση, αναζήτηση επαφών των κρουσμάτων και χορήγηση χημειοπροφύλαξης σε άμεσα εκτεθειμένους.

Διαβάστε περί τίνος πρόκειται:

Η μηνιγγίτιδα είναι νόσημα με ιδιαίτερο ενδιαφέρον για το ευρύ κοινό και ένα από τα θέματα που απασχολούν συχνά τη δημόσια υγεία. Με τον όρο βακτηριακή μηνιγγίτιδα εννοούμε οξεία λοίμωξη του κεντρικού νευρικού συστήματος με συμμετοχή των μηνίγγων. Στους υπεύθυνους λοιμογόνους παράγοντες περιλαμβάνονται μηνιγγιτιδόκοκκος, πνευμονιόκοκκος, αιμόφιλος ινφλουέντζας τύπου b και λιγότερο συχνά β-αιμολυτικός στρεπτόκοκκος ομάδας Β, Gram (-) μικρόβια και λιστέρια [1,2].

Στα παιδιά ο μηνιγγιτιδόκοκκος, ο πνευμονιόκοκκος και ο αιμόφιλος ινφλουέντζας τύπου b προκαλούν πάνω από το 75% όλων των κρουσμάτων βακτηριακής μηνιγγίτιδας και είναι υπεύθυνοι για το 90% της βακτηριακής μηνιγγίτιδας. Τα τελευταία χρόνια λόγω της συστηματικής εφαρμογής υποχρεωτικού εμβολιασμού έχει καταγραφεί σημαντική μείωση των περιστατικών μηνιγγίτιδας από αιμόφιλο ινφλουέντζας, ενώ αναμένεται αντίστοιχη μείωση των περιστατικών μηνιγγίτιδας από πνευμονιόκοκκο.

Στους ενήλικες επικρατεί ο πνευμονιόκοκκος ακολουθούμενος από το μηνιγγιτιδόκοκκο και έπεται η λιστέρια, που εμφανίζει ιδιαίτερα αυξημένη συχνότητα στους άνω των 50 ετών (όπως και στα νεογνά). Λιγότερο συχνά βακτηριακά αίτια όπως ο σταφυλόκοκκος, ο στρεπτόκοκκος ομάδας Β, τα εντεροβακτηριοειδή και η λιστέρια προκαλούν νόσο σε ευαίσθητους πληθυσμούς, κυρίως ανοσοκατασταλμένους ασθενείς.

Η μετάδοση των λοιμογόνων παραγόντων γίνεται με άμεση επαφή από άτομο σε άτομο με σταγονίδια των αναπνευστικών εκκρίσεων. Πηγή εξάπλωσης, ιδιαίτερα για το μηνιγγιτιδόκοκκο, αποτελούν οι ασυμπτωματικοί φορείς, οι οποίοι υπολογίζονται στο 10% περίπου του γενικού πληθυσμού και φθάνουν ως το 25% των εφήβων και νεαρών ενηλίκων.

Κλινική Εικόνα

Η μηνιγγιτιδοκοκκική νόσος μπορεί να εκδηλωθεί ως μηνιγγιτιδοκοκκική σηψαιμία, μηνιγγίτιδα ή και τα δύο. Σπάνια η νόσος μπορεί να εκδηλωθεί ως βακτηριαιμία (χωρίς σηψαιμία).

Κατά τις πρώτες ώρες, οι αρχικές κλινικές εκδηλώσεις συγχέονται συχνά με αυτές μιας ιογενούς λοίμωξης και για το λόγο αυτό η διάγνωση αρχικά είναι εξαιρετικά δύσκολη.  Ο ασθενής μπορεί να εμφανίζει πυρετό και συμπτώματα από το ανώτερο αναπνευστικό (φαρυγγαλγία) ή το γαστρεντερικό σύστημα (ναυτία, εμέτους ή διάρροια), μυαλγίες, ανησυχία, αδυναμία, ενώ τα μεγαλύτερα παιδιά μπορεί να έχουν κεφαλαλγία.

Μηνιγγίτιδα εκδηλώνεται σε ποσοστό 30-60% των ασθενών με μηνιγιτιδοκοκκική νόσο. Μεγαλύτερα παιδιά ηλικίας >5 ετών εμφανίζουν πυρετό, κεφαλαλγία, εμέτους, φωτοφοβία, διέγερση, αυχενική δυσκαμψία. Κατά την εξέταση, τα σημεία Brudzinski και Kernig είναι θετικά. Οι ασθενείς συχνά εμφανίζουν σπασμούς σε ποσοστό 30%. Εξάνθημα  εκδηλώνεται λιγότερο συχνά απ’ ό,τι σε ασθενείς με σηψαιμία. Το εξάνθημα μπορεί να είναι πιο αραιό ή άτυπο σε σύγκριση με τους ασθενείς που έχουν σηψαιμία. Τα μικρής ηλικία παιδιά (<2 ετών) έχουν συνήθως  ανησυχία και ευερεθιστότητα,  και μπορεί να μην εκδηλώνουν σημεία μηνιγγικού ερεθισμού. Τα βρέφη εμφανίζουν ανησυχία, υπνηλία, ευερεθιστότητα και προπέτεια της πηγής. Εάν η νόσος δεν αντιμετωπισθεί έγκαιρα, ο ασθενής εμφανίζει στη συνέχεια κώμα και σπασμούς. Η αύξηση της ενδοκρανιακής πίεσης λόγω του εγκεφαλικού οιδήματος μπορεί να οδηγήσει σε εγκολεασμό του εγκεφάλου και θάνατο.

Σε ποσοστό 20-30% η μηνιγγιτιδοκοκκική νόσος εκδηλώνεται με εικόνα σηψαιμίας.  Πρώιμες εκδηλώσεις της μηνιγγιτιδοκοκκικής σηψαιμίας, εκτός από τον πυρετό, είναι η ωχρότητα και τα ψυχρά άκρα. Ορισμένοι ασθενείς μπορεί να εμφανίσουν διάρροια ή άλγη στα κάτω άκρα. Πετεχειώδες ή πορφυρικό εξάνθημα εκδηλώνεται σε ποσοστό 40-80% των περιπτώσεων. Σε ορισμένους ασθενείς το εξάνθημα μπορεί να είναι αρχικά κηλιδοβλατιδώδες, μη αιμορραγικό και να ομοιάζει με το προκαλούμενο από ιογενή λοίμωξη. Ο χρόνος τριχοειδικής επαναφοράς είναι αυξημένος στους ασθενείς αυτούς και αυτό είναι ένα πρώιμο εύρημα επαπειλούμενης καταπληξίας. Η σύγχυση και η μείωση του επιπέδου συνείδησης λόγω υπότασης και μειωμένης αιμάτωσης του εγκεφάλου είναι όψιμες εκδηλώσεις. Η ενεργοποίηση της φυσικής και επίκτητης ανοσίας από την ενδοτοξίνη των μικροοργανισμών έχει ως αποτέλεσμα τη βλάβη του ενδοθηλίου των τριχοειδών αγγείων, τη διαφυγή υγρών προς το τρίτο χώρο, διάχυτη ενδαγγειακή πήξη και καταστολή της λειτουργίας του μυοκαρδίου. Ακολουθεί η εκδήλωση πολυοργανικής ανεπάρκειας και σε κάποιες περιπτώσεις ο θάνατος.

Ορισμένοι ασθενείς με πυρετό και καλή γενική κατάσταση, χωρίς αιμορραγικό εξάνθημα,  μπορεί σπάνια να έχουν μηνιγγιτιδοκοκκική βακτηριαιμία (occult bacteremia). Εάν δε χορηγηθεί αντιμικροβιακή θεραπεία, η βακτηριαιμία αυτή οδηγεί σε σηψαιμία ή μηνιγγίτιδα, αν και σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να αυτοπεριοριστεί.

Μία άλλη οντότητα είναι η χρόνια μηνιγγιτιδοκοκκαιμία, που είναι συχνότερη στους ενηλίκους και πολύ σπάνια στα παιδιά. Ο ασθενής εμφανίζει διαλείποντα πυρετό, αρθραλγίες και εξάνθημα, και τα συμπτώματα αυτά διαρκούν επί εβδομάδες. Εάν δε χορηγηθούν αντιβιοτικά, η έκβαση δεν είναι συνήθως καλή και εκδηλώνεται μηνιγγίτιδα ή σηψαιμία.  Η διάγνωση τίθεται με καλλιέργεια αίματος ή PCR.

O μηνιγγιτιδόκοκκος μπορεί να προσβάλλει διάφορα όργανα και να προκαλέσει επιπεφυκίτιδα, αρθρίτιδα, περικαρδίτιδα, μυοκαρδίτιδα και πνευμονία. Η πρωτοπαθής πνευμονία είναι σπάνια και συνήθως εκδηλώνεται σε ηλικιωμένα άτομα προκαλούμενη από τις οροομάδες Y και W135. H επιπεφυκίτιδα είναι συχνότερη στα μικρά παιδιά και μπορεί να εξελιχθεί σε διεισδυτική νόσο. Για το λόγο αυτό απαιτείται ενδοφλέβια χορήγηση αντιβιοτικών για την αντιμετώπισή της.

Ασθενείς με μηνιγγιτοδοκοκκική νόσο μπορεί να εμφανίσουν σε ποσοστό 6-10% μεταλοιμώδεις φλεγμονώδεις αντιδράσεις, όπως πυρετό, εξάνθημα, αρθρίτιδα, αγγειίτιδα, ιρίτιδα, επισκληρίτιδα και ορογονίτιδα. Οι αντιδράσεις αυτές αντιμετωπίζονται με μη-στερινοειδή αντιφλεγμονώδη και υποχωρούν μετά μερικές ημέρες.