Νομίζω πως ξέρω τί πας να κάνεις!

Η ανακάλυψη της νευρωνικής βάσης στον εγκέφαλο που αποτελεί τον «ακρογωνιαίο λίθο» της επιτυχούς κοινωνικής ανταλλαγής δίνει στους επιστήμονες την ευκαιρία να δουν πώς λειτουργεί η ικανότητά μας να προβλέπουμε τις προθέσεις ή τις ενέργειες του άλλου, ανοίγοντας παράλληλα τον δρόμο για την στοχευμένη θεραπεία διαταραχών κοινωνικής συμπεριφοράς όπως του αυτισμού. «Πολλές συγκρούσεις ή ανταγωνιστικές αλληλεπιδράσεις προκύπτουν από την αδυναμία να «διαβάσει» κανείς τις προθέσεις του άλλου ή την κρυφή του ψυχική διάθεση» εξηγεί ο Δρ. Κ. Χαρούς, μεταδιδακτορικός ερευνητής στο Κέντρο για την Αποκατάσταση του Νευρικού Συστήματος της Ιατρικής Σχολής του Χάρβαρντ και επικεφαλής της έρευνας που δημοσιεύεται στην επιθεώρηση Cell.

Σε πολυάριθμες δοκιμές με ρήσους μακάκους, αυτοί εκλήθησαν να παίξουν το κλασσικό παίγνιο «το δίλημμα των φυλακισμένων» (prisoners' dilemma game) το οποίο βασίζεται στην ικανότητα του ατόμου να προβλέψει τις ταυτόχρονες, πλην άγνωστες, προθέσεις του άλλου. Ένας πίθηκος έλαβε μεγαλύτερη μερίδα χυμού όταν αποφάσισε να αποστατήσουν εκεί που ο άλλος επέλεξε να συνεργαστεί ενώ και οι δύο έλαβαν μικρότερη ανταμοιβή για την κοινή επιλογή τους να συνεργασθούν ή να αποστατήσουν. Την ίδια ώρα οι ερευνητές κατέγραφαν σήματα από τον πρόσθιο φλοιό του προσαγωγίου τους, το τμήμα του εγκεφάλου που εμπλέκεται στην εκμάθηση κοινωνικών πληροφοριών και συνδέεται με άλλες περιοχές που παίζουν ρόλο στην διαδραστική συμπεριφορά.

Κάθε επιλογή του πιθήκου στα τεστ αντιστοιχούσε στην ενεργοποίηση περίπου του ¼ των νευρώνων της πρόσθιας περιοχής του προσαγωγίου του εγκεφάλου του. Όταν όμως ήλθε η στιγμή της –άγνωστης– επιλογής του άλλου παίκτη, επηρεάσθηκε η δραστηριότητα του 1/3 των νευρώνων. Επίσης, η δραστηριότητα που κατεγράφη στον ραχιαίο κογχομετωπιαίο φλοιό προέβλεψε με ακρίβεια το 66% των επιλογών του ενός παίκτη στις δοκιμές και το 76% των αγνώστων προθέσεων του ετέρου συμμετέχοντος. Τα ευρήματα δείχνουν ότι οι συγκεκριμένοι νευρώνες διαδραματίζουν κρίσιμο ρόλο στην ενσωμάτωση πρόσφατων θετικών αλληλεπιδράσεων για την λήψη αμοιβαίως επωφελών αποφάσεων, σημειώνουν οι ερευνητές, οι οποίοι θα συνεχίσουν να διερευνούν τον τρόπο με τον οποίο ο εγκέφαλος κωδικοποιεί πολύπλοκες αλληλεπιδράσεις, ελπίζοντας στην ανάπτυξη νέων θεραπειών για την αντιμετώπιση διαταραχών κοινωνικής συμπεριφοράς.