Ένας κυνηγός ιών. Ένας κατασκευαστής πυρηνικών ρολογιών. Μία ντετέκτιβ της απάτης. Αυτοί είναι λίγοι από τους εκπληκτικούς επιστήμονες που επέλεξε εφέτος το κορυφαίο επιστημονικό περιοδικό Nature ως τους ανθρώπους που διαμόρφωσαν την παγκόσμια επιστήμη τη χρονιά που φεύγει.
Η λίστα «Nature’s 10» αναγνωρίζει εξελίξεις-κλειδιά στην επιστήμη και αφηγείται τις ιστορίες των ανθρώπων πίσω από αυτές. Τα πρόσωπα που συμπεριλαμβάνει κάθε χρονιά είχαν τεράστιο αντίκτυπο στις επιστήμες, αλλά και στον κόσμο, και ξεχώρισαν ανάμεσα σε πολλές σπουδαίες προσπάθειες.
Να λοιπόν ποιοι συμπεριλαμβάνονται στον εφετινό κατάλογο της επιστημονικής επιθεώρησης:
Placide Mbala
Ο «κυνηγός ιών», όπως τον αποκαλεί το Nature, είναι επιδημιολόγος στο Εθνικό Ίδρυμα Βιοϊατρικών Ερευνών της Λαϊκής Δημοκρατίας του Κονγκό. Σήμανε συναγερμό για θανατηφόρο ξέσπασμα του ιού mpox (πρώην ευλογιά των πιθήκων) στη χώρα του. Προέβλεψε επίσης με ακρίβεια το ενδεχόμενο να διασπαρεί ο ιός εκτός των συνόρων της ΛΔΚ.
Anna Abalkina
Η «ντετέκτιβ της απάτης» είναι ρωσικής καταγωγής επιστήμονας στο Ινστιτούτο Ανατολικοευρωπαϊκών Σπουδών του Ελεύθερου Πανεπιστημίου του Βερολίνου. Αναζητά λογοκλοπές και απάτες στις επιστημονικές δημοσιεύσεις, συμπεριλαμβανομένων των ερευνητικών paper mills. Με τον όρο αυτό περιγράφονται οι επιχειρήσεις οι οποίες δημοσιεύουν φτωχής ποιότητας ή ψευδείς ερευνητικές εργασίες, κάνοντάς τες να μοιάζουν με γνήσιες έρευνες, ενώ πωλούν και συγγραφικό έργο.
Huji Xu
Ο «τολμηρός γιατρός» του Nature. Είναι καθηγητής Ιατρικής στο Ναυτικό Ιατρικό Πανεπιστήμιο της Σαγκάης (SMMU). Επέβλεψε μελέτη στην οποία δοκιμάστηκε μία πρωτοποριακή θεραπεία για τα αυτοάνοσα νοσήματα. Η θεραπεία βασίζεται σε γενετικά τροποποιημένα ανοσοποιητικά κύτταρα (Τ-λεμφοκύτταρα) που προέρχονται από δότη.
Li Chunlai
Ο «φύλακας των φεγγαρόπετρων» (ή πιο σωστά των σεληνιακών λίθων). Είναι γεωλόγος στην Εθνική Διαστημική Υπηρεσία της Κίνας. Είναι ο πρώτος επιστήμονας που πήρε στα χέρια του δείγματα χώματος από τη Σελήνη. Τα δείγματα έφτασαν στις 25 Ιουνίου στη Γη με την έκτη ρομποτική αποστολή σεληνιακής εξερεύνησης της Κίνας, την Chang’e 6.
Wendy Freedman
H «φύλακας του σύμπαντος», όπως την ονομάζει το Nature, είναι καθηγήτρια Αστρονομίας και Αστροφυσικής στο Πανεπιστήμιο του Σικάγου. Παρουσίασε ευρήματα τα οποία μπορεί να απαντούν σε ένα θεμελιώδες ερώτημα, το οποίο ταλάνιζε επί δεκαετίες την επιστημονική κοινότητα: πόσο γρήγορα διαστέλλεται το σύμπαν;
Ekkehard Peik
Ο «πατέρας του χρόνου» κατά το Nature. Είναι καθηγητής και επικεφαλής του Τμήματος Χρόνου & Συχνότητας στο PTB, το εθνικό μετρολογικό ινστιτούτο της Γερμανίας. Έκανε βασικές ανακαλύψεις οι οποίες θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε πυρηνικά ρολόγια, που ξεπερνούν τα καλύτερα σημερινά ατομικά. Οι ανακαλύψεις του είναι προϊόν ερευνητικών προσπαθειών των δύο τελευταίων δεκαετιών.
Rémi Lam
Ο «μετεωρολόγος της τεχνητής νοημοσύνης». Είναι ερευνητής στο εργαστήριο τεχνητής νοημοσύνης Google DeepMind. Αναπτύσσει εργαλεία τεχνητής νοημοσύνης, όπως το GraphCast, που οδηγούν σε ταχύτερη και ακριβέστερη πρόγνωση του καιρού.
Σταυροφόροι μιας καλύτερης ζωής
Το Nature ξεχωρίζει εφέτος και τρεις υπέρμαχους των ανθρώπων, που αγωνίζονται για καλύτερη ζωή. Αυτοί είναι:
- Η «υπέρμαχος των ίσων αμοιβών» Kaitlin Kharas. Είναι διδακτορική φοιτήτρια στο Πανεπιστήμιο του Τορόντο. Ηγήθηκε εκστρατείας με την οποία οι διδακτορικοί και μεταδιδακτορικοί ερευνητές έλαβαν την μεγαλύτερη αύξηση αποδοχών των τελευταίων 20 ετών.
- Ο «εθνοποιός» Muhammad Yunus. Ο οικονομολόγος και βραβευμένος με Νόμπελ Ειρήνης επιστήμονας είναι σήμερα ο προσωρινός ηγέτης του Μπαγκλαντές. Φέρει στους ώμου του τις προσδοκίες των φοιτητών της χώρας του, οι οποίοι πρωτοστάτησαν στην αλλαγή καθεστώτος στην πατρίδα τους.
- Η «σταυροφόρος του κλίματος» Cordelia Bähr. Η δικηγόρος που εκπροσώπησε χιλιάδες γυναίκες ηλικίας άνω των 64 ετών στην Ελβετία, μηνύοντας την κυβέρνηση της χώρας για την κλιματική αλλαγή. Μετά από 8 χρόνια αγώνα, κέρδισε ιστορική δίκη στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, το οποίο δέχτηκε ότι η προστασία από την κλιματική αλλαγή αποτελεί θέμα ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Φωτογραφία: iStock