Παρβοϊός Β19: Για δυναμική επιστροφή του ιού προειδοποιεί το CDC

Ο παρβοϊός Β19, ένας εποχικός αναπνευστικός ιός που υποχώρησε κατά τη διάρκεια της πανδημίας, επανέρχεται, προειδοποίησαν την Τρίτη 13 Αυγούστου τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων των ΗΠΑ (CDC).

Όπως ανέφερε ο οργανισμός, αναφορές κάνουν λόγο για αύξηση των κρουσμάτων τους τελευταίους μήνες: το ποσοστό των ατόμων με αντισώματα που υποδηλώνουν πρόσφατη μόλυνση, το οποίο είχε υποχωρήσει κάτω από το 3% την περίοδο 2022-2024, εκτοξεύτηκε στο 10% τον Ιούνιο. Μάλιστα, η αύξηση είναι μεγαλύτερη στα παιδιά ηλικίας 5 έως 9 ετών, με τα ποσοστά μόλυνσης να αυξάνονται από 15% που ήταν την περίοδο 2022-2024 σε 40% τον Ιούνιο του 2024.

Οι ΗΠΑ δεν είναι η μοναδική χώρα που αντιμετωπίζει έξαρση κρουσμάτων παρβοϊού: Τον Ιούνιο, το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νοσημάτων ανέφερε ασυνήθιστα υψηλό αριθμό κρουσμάτων παρβοϊού σε 14 ευρωπαϊκές χώρες κατά το πρώτο τρίμηνο του 2024.

Όπως συνέβη και και με πολλές άλλες νόσους του αναπνευστικού, τα μέτρα κοινωνικής αποστασιοποίησης που αποσκοπούσαν στην επιβράδυνση της εξάπλωσης της COVID κατά τη διάρκεια της πανδημίας μείωσαν επίσης δραματικά τα ποσοστά μόλυνσης από τον παρβοϊό B19.

Μαζί με τη μείωση αυτή, όμως, ήρθε και μια αντίστοιχη μείωση της ανοσίας στον ιό, η οποία μεταφράζεται πλέον σε υψηλότερα ποσοστά μόλυνσης.

Το CDC σημείωσε ότι έχει επίσης λάβει αναφορές για υψηλότερους από τους αναμενόμενους αριθμούς κρουσμάτων μεταξύ εγκύων, συμπεριλαμβανομένων επιπλοκών όπως σοβαρή εμβρυϊκή αναιμία ή αποβολή, καθώς και αυξήσεις στον ευάλωτο πληθυσμό των ατόμων που πάσχουν από δρεπανοκυτταρική αναιμία.

Τι είναι ο παρβοϊός B19 (Parvovirus B19)

Γενικές Πληροφορίες

Οι παρβοϊοί είναι ιοί που συνήθως προσβάλουν ζώα, όπως γάτες, σκύλοι. Οι παρβοϊοί που προσβάλουν ζώα δεν μεταδίδονται στους ανθρώπους και υπάρχει ειδικό εμβόλιο έναντι των συγκεκριμένων παρβοϊών για την προστασία των ζώων.

Ο Παρβοϊός B19 (Parvovirus B19) είναι ο μοναδικός  παρβοϊός που προσβάλλει ανθρώπους και δεν προσβάλλει ζώα. Προσβάλλει κυρίως παιδιά ηλικίας 4-10 ετών και στην πλειοψηφία των υγιή ατόμων προκαλεί ήπια, αυτοπεριοριζόμενη νόσο.

Τρόπος Μετάδοσης 

Ο Παρβοϊός Β19 μεταδίδεται συνήθως από άτομο σε άτομο μέσω των σταγονιδίων του αναπνευστικού, όπως σάλιο, πτύελα ή ρινική βλέννα. Επίσης μπορεί να μεταδοθεί από τη μητέρα στο έμβρυο κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης (κάθετη μετάδοση). Ο κίνδυνος κάθετης μετάδοσης στο έμβρυο είναι περίπου 33%. Τέλος, μετάδοση του ιού μπορεί να γίνει μέσω της μετάγγισης αίματος ή παραγώγων αίματος και σπανιότερα μέσω της μεταμόσχευσης οργάνων (ιατρογενής μετάδοση).

Χρόνος Επώασης

Ο χρόνος επώασης είναι συνήθως από τέσσερεις έως 10 μέρες (4-21ημέρες). Η νόσηση καταλείπει δια βίου ανοσία.

Περίοδος Μεταδοτικότητας

Τα άτομα που νοσούν με λοίμωξη από Παρβοϊό B19 είναι πιο μεταδοτικά στα αρχικά στάδια της νόσου, κατά τη διάρκεια του πυρετού και των συμπτωμάτων που μοιάζουν με κρυολόγημα (επτά μέρες πριν την εμφάνιση του εξανθήματος). Συνήθως παύουν να είναι μεταδοτικά μετά την εμφάνιση του εξανθήματος και των αρθραλγιών. Οι ασθενείς με απλαστική κρίση είναι εξαιρετικά μεταδοτικοί και θα πρέπει να απομονώνονται για να αποτραπεί η μετάδοση του ιού. Τα άτομα με απλαστική κρίση είναι μεταδοτικά έως και 1 εβδομάδα μετά την έναρξη των συμπτωμάτων. Τα ανοσοκατεσταλμένα άτομα με χρόνια λοίμωξη και σοβαρή αναιμία μπορεί να μεταδίδουν τον ιό για μήνες έως χρόνια.

Επιδημιολογία

Λοιμώξεις από τον Παρβοϊό Β19 παρατηρούνται πιο συχνά στα τέλη του χειμώνα, την άνοιξη και τις αρχές του καλοκαιριού. Κρούσματα μπορεί να παρουσιάζονται σποραδικά η σε συρροές, ειδικά στον παιδικό πληθυσμό. Τοπικές επιδημίες καταγράφονται κάθε τέσσερα έως δέκα χρόνια. Τα 2/3 του ενήλικου πληθυσμού αναμένεται να έχουν ανοσία στον Παρβοϊό Β19 λόγω προγενέστερης λοίμωξης που εμφανίζεται συχνά κατά την παιδική ηλικία. Οι έγκυες γυναίκες, σύμφωνα με μελέτες, μπορεί να είναι επίνοσες στον ιό σε ποσοστό έως και 30-40%. Το ποσοστό το επίνοσων ατόμων μειώνεται με την ηλικία και αντίστοιχα η πιθανότητα μόλυνσης. Το ποσοστό δευτερογενούς μετάδοσης ενδοοικογενειακά είναι ως 50%.

Κλινικές εκδηλώσεις

Η συμπτωματολογία της λοίμωξης από Παρβοϊό B19 ποικίλει ανάλογα με την ηλικία του ασθενούς και τα υποκείμενα νοσήματα.

Περίπου 2 στα 10 άτομα που μολύνονται από τον Παρβοϊό B19 είναι ασυμπτωματικά. Η συμπτωματολογία είναι συνήθως ήπια και μπορεί να περιλαμβάνει πυρετό, κεφαλαλγία, βήχα, κυνάγχη, εξανθήματα, πόνο στις αρθρώσεις.

Μία από τις κοινές κλινικές εκδηλώσεις είναι το χαρακτηριστικό εξάνθημα δίκην «ραπισμένης παρειάς» (κόκκινο μάγουλο) στο οποίο οφείλεται η ονομασία Λοιμώδες Ερύθημα ή αλλιώς Πέμπτη νόσος. Η πέμπτη νόσος πήρε το όνομά της επειδή ήταν πέμπτη σε μια λίστα ιστορικών ταξινομήσεων κοινών λοιμωδών δερματικών εξανθημάτων στα παιδιά. Το εξάνθημα αυτό εμφανίζεται συνήθως λίγες μέρες μετά τα αρχικά συμπτώματα που προαναφέρθηκαν και παρουσιάζεται συχνότερα σε μικρά παιδιά παρά σε ενήλικες.

Στη συνέχεια το εξάνθημα μπορεί να εξαπλωθεί λίγες μέρες μετά, στο στήθος, την πλάτη, τους γλουτούς, τα χέρια και τα πόδια. Το τελευταίο μπορεί να είναι κνησμώδες, ειδικά στα πέλματα των ποδιών, να ποικίλλει σε ένταση και συνήθως υποχωρεί σε 7 έως 10 ημέρες. Σε κάποιες περιπτώσεις το εξάνθημα μπορεί να επανεμφανίζεται και να υποχωρεί για αρκετές εβδομάδες και κατά την αποδρομή του να φαίνεται δαντελωτό. Η ζέστη, το στρες, η άσκηση μπορεί παροδικά να επιδεινώνουν το εξάνθημα.

Μία άλλη κλινική εκδήλωση της λοίμωξης από Παρβοϊό B19, πιο συχνά παρατηρούμενη σε ενήλικες και γυναίκες, σπανιότερα σε παιδιά, είναι οι επώδυνες ή πρησμένες αρθρώσεις, γνωστή ως σύνδρομο πολυαρθροπάθειας. Μερικοί ενήλικες με λοίμωξη από Παρβοϊό Β19 μπορεί να έχουν μόνο επώδυνες αρθρώσεις, συνήθως στα χέρια, τα πόδια ή τα γόνατα, χωρίς άλλα συμπτώματα. Ο πόνος στις αρθρώσεις συνήθως διαρκεί 1 έως 3 εβδομάδες, αλλά μπορεί να επιμένει για μήνες ή περισσότερο και στις περισσότερες περιπτώσεις υποχωρεί χωρίς μακροχρόνια προβλήματα.

Επιπλοκές

 Σε υγιή παιδιά και υγιείς ενήλικες η λοίμωξη από τον Παρβοϊό Β19 είναι συνήθως ήπια, αυτοπεριοριζόμενη. Ωστόσο, σε μερικούς ανθρώπους μπορεί να παρουσιαστούν σοβαρές επιπλοκές που να επηρεάσουν τα νεύρα, τις αρθρώσεις ή την αιμοποίηση. Σοβαρές ασθένειες, πχ ρευματοειδής αρθρίτιδα, κεραυνοβόλος ηπατίτιδα, οξεία μυοκαρδίτιδα, έχουν περιγραφεί σε συνδυασμό με λοίμωξη από Παρβοϊό B19.

Αυξημένο κίνδυνο επιπλοκών από λοίμωξη με Παρβοϊό Β19 διατρέχουν οι παρακάτω κατηγορίες ατόμων:

• Έγκυες (το έμβρυο): Η μόλυνση του εμβρύου κατά την διάρκεια της κύησης μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρή αναιμία του εμβρύου (εμβρυικό ύδρωπα), θρομβοπενία, αυτόματη αποβολή, μυοκαρδίτιδα, καρδιακή ανεπάρκεια, θνησιγένεια. Ο εμβρυϊκός θάνατος μπορεί να συμβεί σε έως και 10% των μολυσμένων εμβρύων. Ο κίνδυνος για το έμβρυο είναι μεγαλύτερος κατά την μόλυνση της εγκύου από την τρίτη έως την  20ή εβδομάδα κύησης. Η λοίμωξη από τον ιό δεν φαίνεται να προκαλεί συγγενείς ανωμαλίες/ τερατογένεση. Οι έγκυες που είναι άνοσες, δηλαδή εκείνες που έχουν νοσήσει στο παρελθόν από Παρβοϊό Β19, δεν διατρέχουν κίνδυνο. Σε ιδιαίτερο κίνδυνο για νόσηση βρίσκονται επίνοσες έγκυες με επαγγέλματα υψηλού κινδύνου έκθεσης στον ιό (πχ εργαζόμενες στον τομέα της υγείας, παιδικούς σταθμούς, δάσκαλοι, κ.λπ.). Οι έγκυες συνήθως μολύνονται μέσω οικιακής ή επαγγελματικής έκθεσης και πρέπει να γνωρίζουν τον κίνδυνο μόλυνσής τους από παιδιά ή ενήλικες με λοίμωξη πέμπτης νόσου και να επικοινωνούν με το θεράποντα ιατρό τους. Να σημειωθεί ότι οι περισσότερες έγκυες που θα εκτεθούν στον ιό κατά της διάρκεια της εγκυμοσύνης θα αποκτήσουν υγιή μωρά.
• Ασθενείς με χρόνιες αιματολογικές διαταραχές, όπως η δρεπανοκυτταρική αναιμία, η θαλασσαιμία, η κληρονομική σφαιροκυττάρωση, μπορεί να παρουσιάσουν σοβαρή αναιμία (παροδική απλαστική κρίση) που μπορεί να είναι απειλητική για τη ζωή αν δεν διαγνωστεί έγκαιρα.
• Ασθενείς με εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα, το οποίο μπορεί να προκληθεί από καταστάσεις όπως λευχαιμία ή άλλες μορφές καρκίνου, μεταμόσχευση οργάνων, HIV λοίμωξη, μπορεί να παρουσιάσουν σοβαρή αναιμία, πανκυτταροπενία, χρόνια λοίμωξη, απώλεια μοσχεύματος ή δυσλειτουργία και επιπλοκές συγκεκριμένων οργάνων (π.χ. μυοκαρδίτιδα, ηπατίτιδα κ.λπ.).

Θεραπεία

Δεν υπάρχει ειδική αντιική θεραπεία. Η θεραπεία συνήθως περιλαμβάνει ανακούφιση από συμπτώματα, όπως πυρετό, κνησμό, πόνο και πρήξιμο στις αρθρώσεις. Η νόσηση από Παρβοϊό B19 είναι συνήθως ήπια και υγιή παιδιά και ενήλικες συνήθως αναρρώνουν πλήρως. Μετάγγιση αίματος μπορεί να χρειαστεί σε ασθενείς με ανοσοκαταστολή ή  χρόνιες αιματολογικές διαταραχές που θα εκδηλώσουν σοβαρή αναιμία. Τέλος, ενδοφλέβια ανοσοσφαιρίνη μπορεί να χορηγηθεί σε ασθενείς με ανοσοκαταστολή και χρόνια λοίμωξη.

Μέτρα Πρόληψης

Δεν υπάρχει εμβόλιο για την πρόληψη της λοίμωξης από τον Παρβοϊό Β19.

Η εφαρμογή των μέτρων ατομικής υγιεινής (συχνό και τακτικό πλύσιμο των χεριών), αναπνευστικής υγιεινής (κάλυψη του στόματος και τη μύτης κατά τον βήχα και τον πταρμό), η αποφυγή του συγχρωτισμού και της στενής επαφής με άτομα που νοσούν, η αποφυγή κοινής χρήσης σκευών φαγητού, η κατ’ οίκον παραμονή κατά την ασθένεια, ο σωστός αερισμός των χώρων, βοηθούν στην πρόληψη της μετάδοσης της νόσου, ενώ η τακτική καθαριότητα και απολύμανση των επιφανειών με τα συνήθη μέσα προλαμβάνει ταυτόχρονα την μετάδοση και άλλων ιογενών νοσημάτων.

Οι έγκυες που έχουν παιδιά με λοίμωξη από Παρβοϊό Β19 θα πρέπει να εφαρμόζουν τα παραπάνω μέτρα πρόληψης και να ενημερώσουν τον θεράποντα ιατρό τους, σημειώνει ο ΕΟΔΥ.

Φωτογραφία: iStock

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:

Ασπίδα κατά του Αλτσχάιμερ και άλλων χρόνιων εκφυλιστικών διαταραχών το μαγνήσιο

Ιός Δυτικού Νείλου: Στην Ελλάδα τα περισσότερα κρούσματα και θάνατοι το 2024, λέει το ECDC

Ποια φάρμακα, προϊόντα ομορφιάς και τρόφιμα αυξάνουν τον κίνδυνο βλάβης από τον ήλιο