Ποιες θεραπείες »νικούν» τις αλλεργίες;

Γράφει ο Νικόλαος Τσαπτσίνος

Αλλεργιολόγος

Ξεκινώντας λοιπόν τη συζήτηση αυτή, θα πρέπει να θεωρήσουμε το αλλεργικό άτομο υγιές κατά βάσει. Για να προχωρήσουμε στη θεραπεία θα πρέπει πριν να προσδιορίσουμε τα διάφορα είδη της αλλεργίας, ξεκινώντας με την αναπνευστική (δηλ. αλλεργική ρινίτιδα, άσθμα και ίσως μαζί και επιπεφυκίτιδα), την τροφική, τη δερματική (κνίδωση, έκζεμα, αγγειοοίδημα) και τη σοβαρότερη μορφή, τη συστηματική αναφυλαξία, όπου εκεί το άτομο μπορεί να κινδυνεύσει αρκετές φορές. Επίσης, άλλη σοβαρή μορφή αλλεργίας προκαλούν τα τσιμπήματα εντόμων (από μέλισσες, σφήκες, κλπ), ενώ ακόμα υπάρχει και η φαρμακευτική αλλεργία, αλλά και διάφορες άλλες άτυπες μορφές αλλεργικής αντίδρασης (π.χ. στο κρύο, στη ζέστη, στο νερό, κλπ).

Σαν αρχή μας λοιπόν θεωρούμε ότι ο αλλεργικός ασθενής είναι φυσιολογικός μέχρι να έλθει σε επαφή με τον αλλεργιογόνο παράγοντα.

Εδώ θα πρέπει να τονίσουμε ότι οι πιο επικίνδυνες και ίσως και θανατηφόρες αντιδράσεις, είναι στα τσιμπήματα των εντόμων, στη φαρμακευτική αλλεργία και στην τροφική, με σημαντικότερη όλων τη συστηματική αναφυλαξία, όπου εκεί συμμετέχουν πολλά συστήματα του οργανισμού, με αποτέλεσμα την εμφάνιση του αλλεργικού shock και του οιδήματος λάρυγγος και τελικά την κατάληξη του ατόμου.

Εδώ ακριβώς επεμβαίνουμε με επείγοντα φαρμακευτικά μέσα, όπως χορήγηση αδρεναλίνης άμεσα, και κορτιζόνης ενδομυϊκά ή ενδοφλέβια, με σκοπό την επαναφορά στη ζωή του αλλεργικού (όπως το δηλώνει και η λέξη «αναφυλαξία», ο Θεός φύλακας σε επαναφέρει στη ζωή).

Όσον αφορά στην αναπνευστική αλλεργία (δηλ. τη ρινίτιδα, το άσθμα), η θεραπεία πρέπει να αρχίσει εγκαίρως, εφ’ όσον το αίτιο δεν μπορεί να αποφευχθεί (οι γύρεις της ατμόσφαιρας δηλαδή – θα αποφευχθούν μόνο αν το αλλεργικό άτομο κλειστεί σε ιδανικό περιβάλλον, όπερ αδύνατον). Τότε χρειάζεται η συμπληρωματική θεραπεία με αντιϊσταμινικά χάπια ή κορτιζόνη σε ρινικά spray ή στοματικά, διάφορα προληπτικά spray όπως χρωμογλυκικό νάτριο και τα νεότερα αντιλευκοτριενικά χάπια.

Όλα αυτά αφορούν ένα ήπιο άσθμα, ενώ ένα μεσαίας βαρύτητας, θα χρειαστεί και ενέσιμο ή υπογλώσσιο ανοσοθεραπεία (απευαισθητοποίηση). Αυτή η θεραπεία ονομάζεται αιτιολογική, δηλαδή αφού βρούμε το αίτιο, τότε υποβάλλουμε τον ασθενή σε απευαισθητοποίηση με π.χ. τη γύρη της ελιάς ή την παριετάρια, τα ακάρεα, κλπ.

Η αιτιολογική θεραπεία είναι πολύ διαδεδομένη μεταξύ των αλλεργιολόγων παγκοσμίως, διότι τροποποιεί την ανοσιακή απάντηση του οργανισμού με σκοπό την πιο μόνιμη θεραπεία, η οποία πρέπει να γίνεται από εξειδικευμένο αλλεργιολόγο και διαρκεί 3-5 χρόνια με πολύ καλή ανταπόκριση – βέβαια γι’ αυτήν πρέπει να επιλεγούν οι κατάλληλοι ασθενείς (θετικοί σε λίγα αλλεργιογόνα, συνεργάσιμοι, χωρίς σοβαρά προβλήματα υγείας όπως καρκινοπαθείς ή με σοβαρή καρδιοπάθεια). Εδώ πρέπει να τονίσουμε ότι δεν υπάρχει ακόμη τέλεια θεραπεία.

Τελευταία, σαν θεραπεία του άσθματος έχει προστεθεί και η ουσία omalizumab, με πολύ καλά αποτελέσματα, η οποία τελευταία έχει λάβει ένδειξη και για σοβαρές κνιδώσεις επιλεκτικά, βάσει κάποιων κριτηρίων.

Η ειδική απευαισθητοποίηση ενδείκνυται για τη θεραπεία της σοβαρής αλλεργίας σε υμενόπτερα (σφήκες, μέλισσα) με υψηλά ποσοστά επιτυχίας.

Το κλειδί της επιτυχίας στη θεραπεία ενός ασθενούς είναι ο συνδυασμός της καλής συνεργασίας με το γιατρό με σκοπό την πρόληψη, τη συμπτωματική και αιτιολογική θεραπεία.

Συνεχίζοντας τις βασικές αρχές μας για τη θεραπεία των αλλεργιών:

1. Θα πρέπει να έχουμε στόχο την επιβίωση του αλλεργικού από επερχόμενο αλλεργικό shock είτε από τσίμπημα εντόμου (π.χ. μέλισσα/σφήκα, κλπ), είτε από φαρμακευτικό/τροφικό σοβαρό αλλεργικό επεισόδιο.

Σε αυτές τις περιπτώσεις που είναι διεγνωσμένες, θα πρέπει ο ασθενής να έχει μαζί του την αυτόματη ένεση αδρεναλίνης προς άμεση χρήση, και παράλληλα αν μπορεί, να κάνει μόνος του (αφού έχει εκπαιδευτεί) την ένεση κορτιζόνης (ενδομυϊκή ή ενδοφλέβια),ενώ επίσης θα πρέπει να λάβει από το στόμα ένα χάπι αντιϊσταμινικό.

Αν τα κάνει όλα αυτά, μετά θα πρέπει να πάει στα επείγοντα κάποιου νοσοκομείου ή κέντρου υγείας για μερικές ώρες προς παρακολούθηση.

2. Ο αλλεργικός πρέπει να λάβει τα κατάλληλα μέτρα πρόληψης αν δύναται (αποφυγή υπόπτων φαρμάκων/τροφών, κλπ), να υποβληθεί στην ειδική θεραπεία (ανοσοθεραπεία/απευαισθητοποίηση) όσον αφορά στην αλλεργική ρινίτιδα και το άσθμα που οφείλονται στις γύρεις των φυτών, τα ακάρεα, τους μύκητες, τα ζώα, κλπ.

Ένας που έχει αλλεργική ρινίτιδα, θεωρείται σκόπιμο να αρχίσει ανοσοθεραπεία με σκοπό την πρόληψη του αλλεργικού – βρογχικού άσθματος, ακόμη και αν έχει ήπια συμπτώματα και δεν μπορεί να αποφύγει τα αλλεργιογόνα (π.χ. τις γύρεις).

Το κόστος της θεραπείας σε χρήμα και χρόνο είναι πολύ ευνοϊκότερο από το να έχει κρίσεις αναπνευστικής αλλεργίας (π.χ. άσθματος), με εισαγωγές στα επείγοντα, απώλεια ωρών εργασίας και σχολικών ωρών για τα παιδιά, ειδικά τον Μάϊο-Ιούνιο που έχουν εξετάσεις, με συνέπεια την κακή απόδοση σε αυτές, την εποχή δηλαδή της έντονης ανθοφορίας για την Ελλάδα.

Πρέπει ένας αλλεργιολόγος να λαμβάνει υπ'όψιν και την ποιότητα ζωής του ασθενούς του, καθώς βάσει του Π.Ο.Υ, «Η υγεία είναι η κατάσταση της πλήρους σωματικής, ψυχικής και κοινωνικής ευεξίας και όχι μόνο η απουσία ασθένειας ή αναπηρίας».

Νικόλαος Τσαπτσίνος

Αλλεργιολόγος

http://nikostsaptsinos.blogspot.gr/