Ποιοι γιατροί συνταγογραφούν θεραπείες ειδικής αγωγής: Η αλήθεια και οι παρερμηνείες στον νέο νόμο του ΕΟΠΥΥ

Μια νέα διαμάχη έχει ξεσπάσει στον ιατρικό κόσμο μετά την καταγγελία της Ομοσπονδίας Ελευθεροεπαγγελματιών Παιδιάτρων για την καθυστέρηση του ΕΟΠΥΥ στην εφαρμογή της συνταγογράφησης από ιδιώτες παιδιάτρους.

Η καθηγήτρια Νένη Περβανίδου, μέλος των ομάδων εργασίας του ΕΟΠΥΥ για την κατάθεση προτάσεων για την ειδική αγωγή 2018 και 2024, ωστόσο, με άρθρο της στο iatropedia.gr, που έρχεται ως απάντηση στους παιδιάτρους φέρνει μια διαφορετική διάσταση στο θέμα: ο νόμος δεν δίνει το δικαίωμα συνταγογράφησης ειδικών θεραπειών σε όλους τους παιδιάτρους, αλλά μόνο σε εκείνους με συγκεκριμένη εξειδίκευση, επισημαίνει.

Τι σημαίνουν όλα αυτά για τους γονείς των παιδιών που χρήζουν ειδικές θεραπείες, και οι οποίοι αγωνίζονται να εξασφαλίσουν τις απαραίτητες θεραπευτικές συνεδρίες για τα παιδιά τους;

Δείτε την ανακοίνωση της Ομοσπονδίας Ελευθεροεπαγγελματιών Παιδιάτρων, οι οποίοι αναφέρουν πως ο ΕΟΠΥΥ έχει καθυστερήσει πολύ την εφαρμογή του νόμου που δίνει το δικαίωμα στους ιδιώτες παιδίατρους να συνταγογραφούν ειδικές θεραπείες.

Ιδιώτες Παιδίατροι: «Η αδράνεια του ΕΟΠΥΥ ταλαιπωρεί τους γονείς παιδιών που δικαιούνται θεραπείες ειδικής αγωγής»

Το πλήρες άρθρο για τη συνταγογράφηση των θεραπειών ειδικής αγωγής

Της Νένης Περβανίδου*

Με αφορμή το άρθρο της 22ης Φεβρουαρίου 2025 για τους ελευθεροεπαγγελματίες Παιδιάτρους και τη συνταγογράφηση Ειδικής Αγωγής, θα ήθελα να κάνω κάποιες παρατηρήσεις και σχόλια, προς αποκατάσταση της ακρίβειας και της αλήθειας.

H ηλεκτρονική συνταγογράφηση ειδικών θεραπειών παιδιών και εφήβων (λογοθεραπειών, εργοθεραπειών, ειδικής διαπαιδαγώγησης, θεραπειών συμπεριφοράς, φυσικοθεραπειών κ.α.) εισήχθη το 2018, με βάση τα ΦΕΚ: 2315/Β/19.6.2018, 4375/Β/2.10.2018, 4898/Β/1.11.2018 και 5571/Β/12.12.2018 και μαζί, ξεκίνησε η συνταγογράφηση από Ιατρούς του ιδιωτικού τομέα, καθώς ως τότε γνωμάτευαν κυρίως ιατροί σε δημόσιους φορείς.

Στο Παράρτημα του 2018, δηλαδή στον αναλυτικό πίνακα με τις διαγνώσεις, ο οποίος ισχύει ως σήμερα, καθορίζονται με ακρίβεια οι ειδικότητες / εξειδίκευσεις που αντιστοιχούν σε κάθε διάγνωση, το είδος και πλήθος των θεραπειών, το χρονικό διάστημα ισχύος και οι προϋποθέσεις.

Για παράδειγμα, οι παιδοψυχιατρικές διαγνώσεις συνταγογραφούνται μόνο από παιδοψυχιάτρους (ή ψυχιάτρους ενηλίκων), οι παιδονευρολογικές μόνο από παιδονευρολόγους (ή νευρολόγους). Οι νευροαναπτυξιακές διαταραχές συνταγογραφούνται από τις δύο παραπάνω ειδικότητες και από παιδιάτρους Αναπτυξιακής Παιδιατρικής, ενώ οι διαγνώσεις πρώιμης παρέμβασης που ξεκινούν από τη νεογνική ηλικία συνταγογραφούνται και από παιδιάτρους-νεογνολόγους.

Ένας μεγάλος αριθμός άλλων ειδικών, όπως οι ιατροί φυσικής ιατρικής και αποκατάστασης, οι οφθαλμίατροι, οι ΩΡΛ, οι ορθοπεδικοί επίσης συνταγογραφούν ειδικές θεραπείες (για παράδειγμα, ο ΩΡΛ συνταγογραφεί τις λογοθερεπείες για τις Βαρηκοΐες και ο ορθοπεδικός τις φυσικοθεραπείες).

Ο πίνακας αυτός, το λεγόμενο «Παράρτημα» ήταν το βασικό παραδοτέο της Επιστημονικής Επιτροπής η οποία συστάθηκε στις αρχές του 2017 και η οποία συνεδρίαζε για πολλούς μήνες προκειμένου να αποφασιστούν από κοινού οι αντιστοιχίσεις ιατρικής ειδικότητας/εξειδίκευσης με κάθε διάγνωση, το χρονικά διάστημα της συνταγής, οι προϋποθέσεις, οι θεραπείες κ.α.

Η καινοτομίες του 2018 ήταν α. η προσθήκη ιατρικών νοσημάτων στις ειδικές θεραπείες (για παράδειγμα, δεν αντιστοιχεί μόνο η διάγνωση της αναπτυξιακής καθυστέρησης σε κάποια σύνολο θεραπειών, αλλά και οι υποκείμενες καταστάσεις, όπως η προωρότητα, ένα γενετικό σύνδρομο ή ένα νευρομεταβολικό νόσημα) β. η προσθήκη ιατρών των σχετικών ειδικοτήτων του ιδιωτικού τομέα.

Τον Δεκέμβριο του 2022 δημοσιεύτηκε τροποποίηση του εδαφίου της παρ΄6 του άρθρου 45 (ΦΕΚ 6544 21 Δεκεμβρίου 2022) αντικαθιστώντας τους «παιδιάτρους Αναπτυξιακής Παιδιατρικής και Παιδονευρολογίας» με τους «παιδιάτρους» να έχει προηγηθεί εισήγηση και τεκμηρίωση από τις αρμόδιες Επιστημονικές Εταιρείες (Ελληνική Παιδοψυχιατρική Εταιρεία, Ελληνική Παιδιατρική Εταιρεία, Ελληνική Εταιρεία Αναπτυξιακών Παιδιάτρων, Ελληνική Εταιρεία Παιδονευρολογίας,) ή από το ΚεΣΥ.

Η τροποποίηση αυτή έγινε μόνο στο αρχικό ΦΕΚ και όχι στο ΦΕΚ του Παραρτήματος (δηλαδή μερικώς) κάτι το οποίο αντανακλά μία από τις δυστυχώς οικείες τακτικές στη χώρα μας: το συνδυασμό της παράκαμψης διαφανούς διεπιστημονικής εισήγησης, όπως αυτή του 2018, με την ελλιπή μελέτη του θέματος.

Προφανώς, αυτοί που εισηγήθηκαν τις αλλαγές δεν μπήκαν καν στον κόπο να μελετήσουν το θέμα και το ΦΕΚ του Παραρτήματος έμεινε ως είχε. Ωστόσο, η γενική αναφορά «Παιδίατροι» στο εισαγωγικό ΦΕΚ δεν είναι λάθος, καθώς και άλλες παιδιατρικές εξειδικεύσεις (πλην των Αναπτυξιολόγων και Παιδονευρολόγων) συμμετείχαν στο Παράρτημα, όπως οι παιδίατροι με εξειδίκευση στη Νεογνολογία, οι οποίοι αποτελούν πολυπληθή ομάδα εντός της Παιδιατρικής.

Με αφορμή τα παραπάνω, αλλά και άλλες ανάγκες, όπως η βελτίωση των αναπτυξιακών και παιδοψυχιατρικών ιστορικών τα οποία συμπληρώνει ο θεράπων ιατρός, τα απαραίτητα πιστοποιητικά που επισυνάπτονται ή ζητώνται από τους ελεγκτές ιατρούς, την πρόληψη της υπερσυνταγογράφησης η οποία παρατηρήθηκε στα πρώτα 5 χρόνια λειτουργίας του συστήματος αλλά και την προσθήκη των πρωτοβάθμιων παιδιάτρων σε μέρος της συνταγογράφησης, συστήθηκε νέα επιστημονική ομάδα εργασίας με συμμετοχή εκπροσώπων των αρμόδιων Επιστημονικών Εταιρειών.

Για τη σύσταση της επιστημονικής επιτροπής γνωμοδότησαν η Ελληνική Παιδοψυχιατρική Εταιρεία, η Ελληνική Παιδιατρική Εταιρεία, η Ελληνική Παιδονευρολογική Εταιρεία, η Ελληνική Εταιρεία Αναπτυξιακών παιδιάτρων καθώς και έγκριτοι ειδικοί επί των θεμάτων της Ειδικής Αγωγής στα παιδιά και τους εφήβους.

Ως μέλη της ομάδας εργασίας συμμετείχαν και επίσημοι εκπρόσωποι φορέων γονέων/ατόμων με αναπηρίες, διοικητικά στελέχη του ΕΟΠΥΥ και εκπρόσωποι των ελεγκτών του ΕΟΠΥΥ. Η ομάδα συνεδρίασε πάνω από 20 φορές, καταναλώνοντας πολύ χρόνο, κόπο και στηρίχθηκε στο απόσταγμα της γνώσης και εμπειρίας των θεραπόντων ιατρών, σε συνδυασμό με τις ανάγκες και τις δυσκολίες όπως αυτές αποτυπώνονται από τους εκπροσώπους της Διοίκησης και των Ελεγκτών Ιατρών.

Τα παραπάνω απαιτούν προσεκτική μελέτη, εμπειρία στα θέματα ειδικής αγωγής και κρίση για τον ευαίσθητο τομέα της Ειδικής Αγωγής. Τα Διοικητικά Στελέχη του ΕΟΠΥΥ και οι εκπρόσωποι των ελεγκτών έδωσαν την απαραίτητη προσοχή και χρόνο προκειμένου οι επικείμενες επικαιροποιήσεις να διευκολύνουν τις οικογένειες, με ασφάλεια, υψηλού επιπέδου παροχή υπηρεσιών και με δίκαιο τρόπο.

Η συνταγογράφηση ειδικών θεραπειών, όπως και κάθε ιατρική συνταγογράφηση, είναι το αποτέλεσμα μιας εκτενούς διαγνωστικής διαδικασίας η οποία είναι ουσιώδης και η οποία συνδέεται άρρηκτα με την εκπαίδευση του κάθε ιατρού. Ως εκ τούτου, συνταγογραφεί ο ιατρός ο οποίος προηγουμένως έχει αξιολογήσει, διαγνώσει και μπορεί να παρακολουθήσει έναν ασθενή. Ειδικότερα για τις Ειδικές Θεραπείες σε παιδιά και εφήβους, η κλινική εικόνα και αντίστοιχα οι ανάγκες των παιδιών μεταβάλλονται συνεχώς και επαναπροσδιορίζονται σε κάθε αξιολόγηση.

Σε κάθε περίπτωση, ο ΕΟΠΥΥ, ο Εθνικός Οργανισμός Παροχής Υπηρεσιών Υγείας, δεν είναι ο αρμόδιος φορέας για να καθορίσει το curriculum, την ύλη δηλαδή των ιατρικών ειδικοτήτων και εξειδικεύσεων και τις ιατρικές πράξεις που απορρέουν από αυτές. Αυτές καθορίζονται από το Κεντρικό Συμβούλιο Υγείας (ΚεΣΥ) και τις αντίστοιχες Διευθύνσεις για τα Επαγγέλματα Υγείας του Υπουργείου Υγείας.

Το 2023, θεσμοθετήθηκε στη χώρα μας η εξειδίκευση της Αναπτυξιακής Παιδιατρικής για την απόκτηση του τίτλου της οποίας χρειάζεται 3ετής εξειδίκευση μετά το πέρας της ειδικότητας της Παιδιατρικής και εξετάσεις. Η Αναπτυξιακή Παιδιατρική και η Παιδιατρική Νευρολογία είναι η καθ΄ύλην αρμόδιες εξειδικεύσεις της Παιδιατρικής για θέματα νευροαναπτυξιακών και συναφών δυσκολιών και αναπηριών.

Οι παιδίατροι της πρωτοβάθμιας Παιδιατρικής, στον δημόσιο και στον ιδιωτικό Τομέα, που αυτή τη στιγμή αλληλοσυμπληρώνονται, αποτελούν τον πρώτο αποδέκτη των ανησυχιών των γονέων και έχουν διακριτό ρόλο στο σύστημα και στο δίκτυο υποστήριξης των παιδιών με ανάγκες ειδικών θεραπειών.

Προκειμένου να υποστηριχθεί ο ρόλος της πρωτοβάθμιας Παιδιατρικής στην αλυσίδα των υπηρεσιών χρειάζεται εκπαίδευση και ‘κλινική έκθεση. Η βέλτιστη απόδοση και η βιωσιμότητα της εκπαίδευσης αυτής μπορεί να επιτευχθεί με την υποχρεωτική κυκλική εκπαίδευση (rotation) των ειδκευόμενων της Παιδιατρικής σε Μονάδες Αναπτυξιακής Παιδιατρικής στα Νοσοκομεία εκπαίδευσης.

Σ΄ αυτό το σύστημα, θα μπορούσαν να ενταχθούν και παιδίατροι που έχουν ολοκληρώσει την ειδικότητα.

Σε καμμία περίπτωση πάντως, ο ενδεικνυόμενος τρόπος εμπλοκής στην Ειδική Αγωγή παιδιών και εφήβων (και σε κάθε εξειδικευμένο επιστημονικό πεδίο) δεν είναι η παράκαμψη των διαδικασιών, η απαλοιφή της επιστημονικής κατάρτισης σε θεωρητικό και κλινικό επίπεδο, η αγνόηση των επιστημονικών εξελίξεων και η ευκαιριακή προσπάθεια αρπαγής δικαιωμάτων σε ιατρικές πράξεις με καταγγελίες και επιθέσεις. Αυτό, αφορά όλες τις ιατρικές ειδικότητες και εξειδικεύσεις και την Ιατρική επιστήμη εν γένει.

• Η κα. Νένη Περβανίδου, είναι Καθηγήτρια Παιδιατρικής-Αναπτυξιακής & Συμπεριφορικής Παιδιατρικής Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ,Πρόεδρος Ελληνικής Εταιρείας Αναπτυξιακών Παιδιάτρων και μέλος των ομάδων εργασίας του ΕΟΠΥΥ για την κατάθεση προτάσεων για την ειδική αγωγή 2018 και 2024.