Η διάρκεια ζωής του ανθρώπου φαίνεται να συνδέεται με τέσσερις συγκεκριμένους κοινωνικούς παράγοντες: τον γάμο, το φύλο, την εκπαίδευση και τη φυλή. Και, σύμφωνα με τους ερευνητές, η αλληλεπίδραση μεταξύ των τεσσάρων αυτών παραγόντων βοηθά να εξηγηθούν γιατί ένας άνθρωπος ζει περισσότερο από κάποιον άλλο.
«Υπάρχει μια πολύπλοκη αλληλεπίδραση μεταξύ κοινωνικών και ατομικών παραγόντων που είναι καθοριστικοί για την υγεία, αλλά κανένας από τους παράγοντες αυτούς δεν εξηγεί από μόνος του στο 100% τη διακύμανση που παρατηρείται σε ό,τι αφορά τη διάρκεια ζωής των ανθρώπων», κατέληξε η ερευνητική ομάδα με επικεφαλής την Marie Pier Bergeron-Boucher, επίκουρη καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο Syddansk στη Δανία.
Για τη μελέτη, οι ερευνητές εστίασαν στο μερικό προσδόκιμο ζωής, στα χρόνια δηλαδή που μπορεί να περιμένει ένα άτομο ότι θα ζήσει μεταξύ 30 και 80 ετών.
Η ομάδα ανέλυσε δεδομένα για τους θανάτους και τον πληθυσμό των ΗΠΑ μεταξύ 2015 και 2019, εξετάζοντας πώς οι διάφοροι πιθανοί συνδυασμοί των τεσσάρων αυτών παραγόντων θα μπορούσαν να επηρεάζουν τον κίνδυνο πρόωρου θανάτου από μία από τις 11 κύριες αιτίες θανάτου στη χώρα.
Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι υπάρχει διαφορά 18 ετών μεταξύ αυτών με το μικρότερο και το μεγαλύτερο μερικό προσδόκιμο ζωής.
Ποιοι έχουν το μικρότερο και ποιο το μεγαλύτερο προσδόκιμο ζωής
Το μικρότερο μερικό προσδόκιμο ζωής, περίπου 37 χρόνια από την ηλικία των 30 ετών (δηλαδή μέχρι τα 67), είχαν οι λευκοί άνδρες που είχαν πάει σχολείο μέχρι και το Λύκειο και δεν παντρεύτηκαν ποτέ.
Από την άλλη πλευρά, οι λευκές παντρεμένες γυναίκες με πτυχίο πανεπιστημίου μπορούν να αναμένουν ότι θα ζήσουν άλλα 55 χρόνια μετά τα 30, όπως δείχνουν τα αποτελέσματα.
Τα ατομικά χαρακτηριστικά επηρεάζουν το προσδόκιμο ζωής τόσο θετικά όσο και αρνητικά, διαπίστωσαν οι ερευνητές. Μερικοί παράγοντες αυξάνουν την πιθανή διάρκεια ζωής και άλλοι τη μειώνουν.
Για παράδειγμα, το να έχει κανείς μόνο απολυτήριο Λυκείου ή το να μην έχει τελειώσει καν το σχολείο μειώνει το μερικό προσδόκιμο ζωής κατά σχεδόν τέσσερα χρόνια, σύμφωνα με τη μελέτη, η οποία δημοσιεύθηκε στο περιοδικό BMJ Open.
Αλλά το να είσαι γυναίκα και μάλιστα παντρεμένη αυξάνει το προσδόκιμο ζωής κατά πέντε χρόνια. Έτσι, μια παντρεμένη γυναίκα με απολυτήριο Λυκείο αναμένεται να έχει προσδόκιμο ζωής καλύτερο από τον μέσο όρο.
Σε ένα άλλο παράδειγμα, το πτυχίο πανεπιστημίου αυξάνει το μερικό προσδόκιμο ζωής κατά σχεδόν τέσσερα χρόνια, αλλά αν δεν έχεις παντρευτεί ποτέ και είσαι άνδρας το μειώνει κατά σχεδόν πέντε χρόνια. Οπότε, ένας μορφωμένος μεν, άγαμος δε, άνδρας μπορεί να περιμένει προσδόκιμο ζωής χαμηλότερο από το μέσο όρο, είπαν οι ερευνητές.
«Σωτήρια» γάμος και πτυχίο
Ο γάμος και η τριτοβάθμια εκπαίδευση μειώνουν σε κάθε περίπτωση τον κίνδυνο πρόωρου θανάτου ενός ατόμου, διαπίστωσαν οι ερευνητές.
Και οι γυναίκες γενικά έχουν πλεονέκτημα επιβίωσης έναντι των ανδρών για όλες τις αιτίες θανάτου, εκτός από ορισμένους καρκίνους και τη νόσο του Αλτσχάιμερ.
Ωστόσο, η φυλή παίζει πιο σύνθετο ρόλο στο προσδόκιμο ζωής.
Ορισμένες αιτίες θανάτου επηρεάζουν περισσότερους λευκούς. Μεταξύ αυτών, οι αυτοκτονίες, οι τραυματισμοί, η χρόνια πνευμονοπάθεια και ο καρκίνος του πνεύμονα. Άλλες, όπως η ηπατική νόσος, επηρεάζουν περισσότερους Ισπανόφωνους, ενώ οι περισσότερες αιτίες θανάτου επηρεάζουν περισσότερο τους μαύρους.
«Το να έχεις ένα χαρακτηριστικό που σχετίζεται με υψηλότερη θνησιμότητα συχνά δεν είναι επαρκές κριτήριο για να θεωρηθεί ότι υπάρχει υψηλός κίνδυνος θνησιμότητας, αλλά ο κίνδυνος αυξάνεται όσο αυξάνεται ο αριθμός τέτοιων χαρακτηριστικών», κατέληξαν οι επιστήμονες.
Επιπλέον, προσθέτουν, «δεν επηρεάζουν όλοι οι κοινωνικοί παράγοντες που είναι καθοριστικοί για την υγεία τη διάρκεια ζωής και τη θνησιμότητα στον ίδιο βαθμό».
Φωτογραφία: iStock
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:
Σύφιλη: Ανησυχητική αύξηση στα νεογνά δείχνουν τα τελευταία στοιχεία
Καρκίνος μαστού: Η ψυχολογία μπορεί να κάνει τη διαφορά στην αντιμετώπισή του
Αγγουροντομάτα: Πώς η σαλάτα του καλοκαιριού μπορεί να σας βοηθήσει να χάσετε βάρος