PSA: Γιατί επιβάλλεται ο έλεγχος του προστάτη;

Iatropedia
05 Νοεμβρίου 2014 | 06:00

''Διαμάχη'' έχει ξεσπάσει το τελευταίο καιρό μεταξύ των ειδικών για το αν και πότε οι άνδρες επιβάλλεται να κάνουν το τέστ PSA (καρκίνο προστάτη). Τα αίματα άναψαν περισσότερο όταν ο υπουργός υγείας Μάκης Βορίδης υπαρμυνόνταν του ''κουρέματος'' της εν λόγω εξέτασης, στηριζόμενος στις εισηγήσεις των επιστημονικών φορέων. Ιδιαίτερα τα ηλικιακά κριτήρια που έχουν θεσπισθεί εγκυμονούν κινδύνοςυ γαι την χωή των ασθενών επισημαίνει ο Χειρουργός Ουρολόγος – Ανδρολόγος κ. Σ.. Ασπίωτης στο άρθρο που ακολουθεί. Όπως μάλιστα καθιστά σαφές ο κ. Ασπιώτης '' δεν υπάρχει ασθένεια αλλά ασθενής''. Διαβάστε στο επιστημονικό άρθρο που ακολουθεί γιατί επιβάλλεται ο έλεγχος του προστάτη.

Του Σπύρου Α. Ασπιώτη

Χειρουργού- Ουρολόγου-Ανδρολόγου

Είναι γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια, έχει ξεσπάσει ένας «πόλεμος» ανάμεσα στους ουρολόγους, με τους πολέμιους του PSA από την μία μεριά και τους υποστηρικτές του από την άλλη.

Η αλήθεια βέβαια (όπως πάντα σε αυτές τις περιπτώσεις ) βρίσκεται κατά την ταπεινή μου άποψη κάπου στη μέση.

Σύμφωνα με τις μεταρρυθμίσεις και με κριτήριο τα νέα δεδομένα η εξέταση PSA δικαιολογείται από τα ταμεία για άνδρες ηλικίας 50-75 και κατ΄εξαίρεση από τα 40-45 σε αυτούς που έχουν θετικό ιστορικό της νόσου στην οικογένεια τους. Τα κριτήρια αυτά είναι βάση κατευθυντήριων οδηγιών (και υπάρχει λόγος που ονομάζονται κατευθυντήριες) και στατιστικών δεδομένων.

Γιατί λοιπόν έχουν μπει αυτά τα ηλικιακά κριτήρια στην πρόληψη του προστατικού καρκίνου;

Πάλι λοιπόν , στατιστικά μιλώντας , έχει διαπιστωθεί οτι ο καρκίνος του προστάτη , από την στιγμή της διάγνωσης του εξελίσσεται σχετικά βραδέως σε σχέση με άλλα νεοπλάσματα.

Ένας μέσος όρος θνησιμότητας (αν αφεθεί χωρίς θεραπεία) κυμαίνεται περίπου στα 10 χρόνια. Άρα λοιπόν , με βάση αυτή τη λογική , μετά την ηλικία των 75 δεν έχει νόημα να γίνει προληπτικός έλεγχος του προστάτη , γιατί στατιστικά μιλώντας, ο μέσος άντρας θα πεθάνει πριν τα 85 από κάποιο άλλο αίτιο.

Στατιστική θα μου πείτε; Μα ο καθένας σαν ασθενής δεν είναι ξεχωριστός; Θα πρέπει να αντιμετωπίζονται οι ασθενείς σαν μαθηματικές εξισώσεις και ανάλογα με το αν συμφέρει το κράτος ή όχι να θεραπεύονται ή να αφήνονται στο έλεος του θεού;

Ο καλοστεκούμενος 76ρης θα πρέπει να ξεχάσει τον προληπτικό έλεγχο ή να τον πληρώσει από την τσέπη του , δεδομένο ό,τι στατιστικά τον περιμένουμε να πεθάνει σε το πολύ 10 χρόνια;

Ακριβώς τις ίδιες ερωτήσεις κάνω και εγώ στον εαυτό μου. Καταρρίπτονται δύο από τις βασικές αρχές που μου έμαθαν οι καθηγητές μου στην σχολή και στην ειδικότητα.

1. ΔΕΝ υπάρχει ασθένεια αλλά ασθενής

Ο καρκίνος του προστάτη λοιπόν είναι ένα νόσημα ύπουλο καθώς ΔΕΝ δίνει συμπτώματα στο αρχικό του στάδιο. Η συμπτωματολογία, σχεδόν σε όλες τις περιπτώσεις , θα ξεκινήσει ή όταν ο καρκίνος έχει διασπάσει την κάψα με αποτέλεσμα να επεκτείνεται στα γύρω όργανα ή όταν θα έχει δώσει μεταστάσεις στα οστά.

Επίσης ο κάθε καρκίνος του αδένα δεν έχει την ίδια εξέλιξη. Γίνεται εύκολα αντιληπτό λοιπόν ότι δεν μπορούμε ως γιατροί να βασιζόμαστε σε στατιστικά δεδομένα. Θα πρέπει ο σωστός ουρολόγος να συνυπολογίζει πολλά δεδομένα και ο προληπτικός έλεγχος να προσαρμόζεται στον κάθε ασθενή ξεχωριστά.

Η λογική του να βάλουμε ένα όριο στον προληπτικό έλεγχο με βάση αποκλειστικά και μόνο την ηλικία είναι λογική «πονάει χέρι-κόψε χέρι» και θα οδηγήσει σε προ PSA εποχές που οι παλιότεροι συνάδελφοι σίγουρα θα θυμούνται , με ασθενείς να ταλαιπωρούνται από μεταστατική νόσο και να έχουν να αντιμετωπίσουν τους φρικτούς πόνους κυρίως υπό την μορφή της οσφυαλγίας.

Αδιαμφισβήτητα το PSA έχει βοηθήσει στην πρόληψη της νόσου. Αδιαμφισβήτητα στην μετά PSA εποχή ασθενείς πέτυχαν την επέκταση της ζωής τους ή και την θεραπεία τους από ένα νόσημα το οποίο θα παρέμενε αδιάγνωστο μέχρις ότου θα ήταν αργά.

Αδιαμφισβήτητα επίσης γίνεται αλόγιστη χρήση της συγκεκριμένης εξέτασης ακόμα και από τους ίδιους τους ουρολόγους. Το να βρεθεί η χρυσή τομή σε αυτό το θέμα λοιπόν είναι εξαιρετικά δύσκολο και στηρίζεται στην σωστή ενημέρωση του γιατρού , του ίδιου του ασθενή , στην υγιή συνεργασία αυτών των δύο , και στον συνυπολογισμό πολλών παραμέτρων από τον θεράποντα ουρολόγο.

2. Η πρόληψη είναι η καλύτερη θεραπεία

Εδώ δεν χρειάζεται να πω πολλά πράγματα. Αρκεί να μιλήσετε με έναν άντρα ή/και την οικογένεια του, ο οποίος διαγνώσθηκε τυχαία με καρκίνο του προστάτη λόγω προληπτικής εξέτασης PSA και αντιμετωπίστηκε ανάλογα.

Δεν πιστεύω ότι θα βρεθεί ούτε ένας που θα σας πει κακώς έγινε ό,τι έγινε. Και σαν θεράπων μιλώντας, δεν υπάρχει ομορφότερο αίσθημα από το ευχαριστώ και το εγκάρδιο χαμόγελο ενός ασθενή του οποίου «έσωσες» τη ζωή με την έγκαιρη και έγκυρη διάγνωσή σου.

Δεν είναι πλέον σπάνιο ιδιαίτερα τις ημέρες της ευρείας χρήσης του διαδικτύου ,να συναντάμε ασθενείς όλων των ηλικιών, εναντιωμένους στον προληπτικό έλεγχο του καρκίνου του προστάτη , διαβάζοντας κάποια επιστημονικά άρθρα βασιζόμενα ως επί το πλείστον σε οικονομικά στοιχεία. Αυτό κατά την άποψη μου είναι μέγιστο λάθος.

Δεν πρέπει να απαξιώνουμε ένα τόσο χρήσιμο εργαλείο όπως είναι το PSA τόσο στην πρόληψη όσο και στην παρακολούθηση της νόσου. Η ιατρική και η αντιμετώπιση της οποιασδήποτε ασθένειας δεν είναι στατιστική και λογιστική.

Η στιγμή που θα αρχίσουμε ως ιατροί να ρωτάμε πρώτα τον προϋπολογισμό ασθένειας για να τροποποιήσουμε τόσο τις εξετάσεις όσο και την θεραπεία με οικονομικά κριτήρια είναι και η στιγμή που θα μετατραπούμε σε μικροεμπόρους.