Πτώσεις: Διπλασιάστηκαν οι θάνατοι στην Ελλάδα σε μία δεκαετία

Σημαντική αύξηση παρουσίασαν οι θάνατοι από πτώσεις στην χώρα μας μεταξύ 2009 και 2020, με τα στοιχεία να υποδηλώνουν ότι σε ετήσια βάση χάνουν τη ζωή τους πάνω από 2.000 άνθρωποι εξαιτίας τους.

Αύξηση παρατηρείται στη θνησιμότητα από πτώσεις και σε πολλές άλλες χώρες του κόσμου, αλλά ως φαίνεται είναι πιο σταδιακή.

Τα ευρήματα αυτά προέρχονται από μελέτη σε 59 χώρες του κόσμου, η οποία εκτιμά ότι η αυξητική τάση θα συνεχιστεί τα επόμενα χρόνια.

Οι πτώσεις αποτελούν σημαντικό πρόβλημα δημοσίας υγείας. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) αναφέρει ότι σε ετήσια βάση 37,3 εκατομμύρια άνθρωποι κτυπούν αρκετά σοβαρά ώστε να χρειαστούν ιατρική περίθαλψη. Επιπλέον, 684.000 άνθρωποι χάνουν κάθε χρόνο τη ζωή τους εξαιτίας τους.

Οι πτώσεις απειλούν άτομα κάθε ηλικίας. Προγενέστερη μελέτη στην Κίνα είχε δείξει ότι σε κάθε (1) παιδί που χάνει τη ζωή του από πτώση αντιστοιχούν:

• 4 παιδιά με μόνιμη αναπηρία
• 13 που χρειάζονται νοσηλεία επί περισσότερες από 10 ημέρες
• 24 που χρειάζονται νοσηλεία έως και 9 ημέρες
• 690 που ζητούν εξωνοσοκομειακή ιατρική φροντίδα ή χάνουν μέρες από το σχολείο τους

Σε ολόκληρη το ηλικιακό φάσμα, οι τρεις κυριότερες αιτίες θανάτου σύμφωνα με τον ΠΟΥ είναι:

• Για αγόρια και άνδρες: Τροχαία ατυχήματα, ανθρωποκτονίες, αυτοκτονία
• Για κορίτσια και γυναίκες: Τροχαία ατυχήματα, πτώσεις, αυτοκτονία

Η νέα έρευνα

Η νέα μελέτη δημοσιεύθηκε προσφάτως στην ιατρική επιθεώρηση The Lancet Healthy Longevity. Διεθνής ομάδα επιστημόνων ανέλυσε στοιχεία από τη Βάση Δεδομένων Θνησιμότητας του ΠΟΥ (WHO MDB), τα οποία αφορούσαν 59 χώρες της Ασίας, της Αμερικής, της Ευρώπης και της Ωκεανίας.

Τα στοιχεία αφορούσαν τις θνησιμότητες από πτώσεις μεταξύ 1990 και 2021. Οι επιστήμονες έκαναν και προβλέψεις έως το 2040.

Όπως έδειξε η ανάλυση, η σχετιζόμενη με τις πτώσεις παγκόσμια θνησιμότητα μειώθηκε την περίοδο 1990-2009. Από 23,21 περιστατικά ανά 100.000 πληθυσμού έφτασε στα 11,01 ανά 100.000 το 2009. Ύστερα αυξήθηκε, φθάνοντας τους 12,50 θανάτους ανά 100.000 το 2021.

Στην Ελλάδα η θνησιμότητα ακολούθησε το μοτίβο αυτό, αλλά με διαφορετικό ρυθμό. Ειδικότερα:

• Μεταξύ 1990 και 2009 μειώθηκε σταδιακά (από 12,55 ανά 100.000 πληθυσμού σε 11,65 ανά 100.000)
• Από το 2009 έως το 2020 υπερδιπλασιάστηκε (έφτασε σε 25,83 θανάτους ανά 100.000 πληθυσμού).

Η αναλογία αυτή υποδηλώνει ότι το 2020 πέθαναν στη χώρα μας περισσότεροι από 2.500 άνθρωποι όλων των ηλικιών λόγω των πτώσεων.

Που οφείλεται η διαφορά

Όπως εξηγούν οι ερευνητές στο άρθρο τους, η αρχική μείωση της περιόδου 1990-2009 πιθανώς αντανακλά την πρόοδο:

• Στην φροντίδα της υγείας
• Στην πρόληψη των πτώσεων

Μετά το 2009, η αύξηση στους θανάτους λόγω πτώσεων μπορεί να αποδοθεί:

• Στη γήρανση του πληθυσμού
• Στην αυξημένη επίπτωση χρονίων παθήσεων στους ηλικιωμένους

Τι αναφέρουν ειδικοί του ΕΚΠΑ

Όπως αναφέρουν οι ιατροί της Θεραπευτικής Κλινικής ΕΚΠΑ στο Νοσοκομείο Αλεξάνδρα Θεοδώρα Ψαλτοπούλου (παθολόγος, καθηγήτρια Θεραπευτικής-Επιδημιολογίας-Προληπτικής Ιατρικής), Παναγιώτα Ζαχαράκη (βιολόγος) και Θάνος Δημόπουλος (τ. πρύτανης ΕΚΠΑ, καθηγητής Θεραπευτικής – Ογκολογίας – Αιματολογίας, διευθυντής Θεραπευτικής Κλινικής), η μελέτη έδειξε επίσης ότι καθ’ όλη τη διάρκεια της περιόδου από το 1990 έως το 2021, οι θνησιμότητες ήταν σταθερά υψηλότερες μεταξύ:

• Των ανδρών
• Των ατόμων σε χώρες υψηλού εισοδήματος (συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας)
• Των ηλικιωμένων

«Τα αποτελέσματα αντιπροσωπεύουν ένα σαφές μοτίβο στα ποσοστά θνησιμότητας που σχετίζονται με την πτώση ανάλογα με το φύλο, το επίπεδο εισοδήματος και την ηλικιακή ομάδα», τονίζουν.

Η μελέτη έδειξε ακόμα ότι η θνησιμότητα από τις πτώσεις θα συνεχίσει να αυξάνεται. Το 2040 προβλέπεται να έχει φτάσει στους 19,48 θανάτους ανά 100.00 πληθυσμού στις 59 χώρες.

Οι θάνατοι που σχετίζονται με τις πτώσεις αναμένεται να αυξηθούν μεταξύ γυναικών και ατόμων ηλικίας 85 ετών και άνω.

«Όπως επισημαίνουν οι συγγραφείς, είναι απαραίτητη η επείγουσα και προληπτική εφαρμογή στοχευμένων παρεμβάσεων και προγραμμάτων πρόληψης για την αποτελεσματική μείωση της θνησιμότητας που σχετίζεται με την πτώση», σημειώνουν οι ειδικοί του ΕΚΠΑ.

Προστασία από τα κατάγματα

Σε άλλη μελέτη που δημοσιεύθηκε στην ιατρική επιθεώρηση New England Journal of Medicine, διερευνήθηκε αν η προληπτική λήψη ενός φαρμάκου (ζολεδρονικό οξύ – zoledronate) αποτρέπει τα κατάγματα σε γυναίκες μεγαλύτερης ηλικίας.

Όπως αναφέρουν οι ιατροί της Θεραπευτικής Κλινικής ΕΚΠΑ, πραγματοποιήθηκε 0ετής, προοπτική, διπλά τυφλή, τυχαιοποιημένη, ελεγχόμενη με εικονικό φάρμακο δοκιμή. Συμμετείχαν γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση (ηλικίες 50 έως 60 ετών) με βαθμολογίες T οστικής πυκνότητας:

• Χαμηλότερες από 0 και
• Υψηλότερες από -2,5

Οι βαθμολογίες -1 ή υψηλότερα τυπικά υποδηλώνουν φυσιολογική οστική πυκνότητα. Οι μετρήσεις είχαν γίνει στην οσφυϊκή μοίρα της σπονδυλικής στήλης (μέση), στον αυχένα του μηριαίου οστού ή στο ισχίο.

Διαβάστε ακόμα Η προληπτική λήψη ενός φαρμάκου προστατεύει από τα κατάγματα μετά την εμμηνόπαυση

Οι συμμετέχουσες χωρίστηκαν τυχαία σε τρεις ομάδες για να λάβουν έγχυση με:

1. Ζολεδρονικό οξύ (δόση 5 mg) κατά την έναρξη και στα 5 χρόνια (ομάδα zoledronate-zoledronate)
2. Ζολεδρονικό οξύ κατά την έναρξη και εικονικό φάρμακο στα 5 χρόνια (ομάδα zoledronate-placebo)
3. Εικονικό φάρμακο τόσο στην έναρξη όσο και στα 5 έτη (ομάδα placebo-placebo).

Πραγματοποιήθηκαν ακτινογραφίες σπονδυλικής στήλης κατά την έναρξη της μελέτης, στα 5 χρόνια και στα 10 χρόνια. Το πρωτεύον τελικό σημείο ήταν το σπονδυλικό κάταγμα, το οποίο αξιολογήθηκε ημιποσοτικά και ορίστηκε ως τουλάχιστον 20% αλλαγή στο ύψος του σπονδύλου από αυτό που παρατηρήθηκε στην ακτινογραφία βασικής γραμμής. Τα δευτερεύοντα τελικά σημεία ήταν το κάταγμα ευθραυστότητας, οποιοδήποτε κάταγμα και μείζον οστεοπορωτικό κάταγμα.

Δέκα χρόνια μετά την έναρξη της δοκιμής, το ζολεδρονικό οξύ που χορηγήθηκε κατά την έναρξη και στα 5 χρόνια ήταν αποτελεσματικό στην πρόληψη του μορφομετρικού σπονδυλικού κατάγματος σε πρώιμες μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες.

Φωτογραφία: iStock