Σκλήρυνση κατά πλάκας: Αυξάνονται τα κρούσματα μετά τα 50 – Με ποια συμπτώματα αρχίζει

Ολοένα περισσότεροι άνθρωποι ηλικίας άνω των 50 ετών εκδηλώνουν σκλήρυνση κατά πλάκας, ενώ πολλοί έχουν ηλικία 60 ετών ή και μεγαλύτερη.

Το φαινόμενο αυτό έχει παρατηρηθεί σε αρκετές χώρες του κόσμου, από τη Νορβηγία έως το Ιράν. Τώρα, νέα μελέτη το επιβεβαιώνει και στην Ιταλία, με τους επιστήμονες να εκτιμούν πλέον πως είναι παγκόσμια τάση.

Τα νέα ευρήματα δημοσιεύθηκαν στην ιατρική επιθεώρηση Scientific Reports. Όπως γράφουν οι επιστήμονες, η πολλαπλή σκλήρυνση όπως είναι η σύγχρονη ονομασία της σκληρύνσεως κατά πλάκας, είναι η πιο συχνή νευρολογική νόσος των νεαρών ενηλίκων. Τα συμπτώματά της συνήθως εκδηλώνονται στις ηλικίες μεταξύ 20 και 40 ετών.

Εν τούτοις, υπάρχει και η όψιμης έναρξης πολλαπλή σκλήρυνση (LOMS), η οποία εκδηλώνεται στις ηλικίες πάνω από 50 ετών. Οι πάσχοντες από αυτήν έχουν διαφορετικά χαρακτηριστικά απ’ ό,τι οι νεότεροι ασθενείς. Ειδικότερα παρατηρείται:

• Αυξημένος αριθμός κρουσμάτων σε άνδρες
• Περισσότεροι πάσχοντες από την πρωτοπαθώς προϊούσα μορφή της νόσου (PPMS). Η μορφή αυτή χαρακτηρίζεται από εξέλιξη της αναπηρίας από την πρώτη στιγμή (χωρίς εξάρσεις και υφέσεις)

Υπολογίζεται ότι ποσοστό έως και 12% των κρουσμάτων της πολλαπλής σκλήρυνσης εκδηλώνονται σε άτομα ηλικίας άνω των 50 ετών. Οι ασθενείς αυτοί τείνουν να έχουν μεγαλύτερο βαθμό αναπηρίας και περισσότερα νοητικά προβλήματα κατά την εποχή της διάγνωσης.

Η νέα μελέτη

Στη νέα μελέτη, επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο της Κατάνιας θέλησαν να εξακριβώσουν εάν αυξάνονται και στην Ιταλία τα κρούσματα της όψιμης (καθυστερημένης) σκληρύνσεως. Έτσι, εξέτασαν όλες τις όψιμες διαγνώσεις μετά τα 50 έτη στην Κατάνια την περίοδο 2005-2020.

Συνολικώς επρόκειτο για 183 άτομα. Το σχεδόν 62% ήταν γυναίκες. Η μέση ηλικία τους κατά τη διάγνωση ήταν περίπου 56 ετών. Οι γυναίκες ήταν λίγο νεότερες απ’ ό,τι οι άνδρες (55,5 έναντι 56,3 ετών, κατά μέσον όρο).

Όπως διαπίστωσαν οι ερευνητές, περισσότεροι από δύο στους δέκα ασθενείς (το 21,3) είχαν πρωτοπαθώς προϊούσα σκλήρυνση κατά πλάκας. Η μορφή αυτή στις μικρότερες ηλικίες αντιπροσωπεύει το 10% των ασθενών.

Οι περισσότεροι άλλοι (το 67,2%) ασθενείς είχαν την υποτροπιάζουσα-διαλείπουσα μορφή (χαρακτηρίζεται από εξάρσεις και υφέσεις).

Η συχνότητα της νόσου αυξήθηκε σημαντικά από την περίοδο 2005-2010 έως την περίοδο 2016-2020. Από 2,54 περιστατικά ανά 100.000 πληθυσμού έφτασε στα 3,32 ανά 100.000.

Τι συμπτώματα είχαν

Οι ερευνητές κατέγραψαν επίσης τα συμπτώματα που είχαν οι ασθενείς όταν πρωτοδιαγνώστηκαν με σκλήρυνση κατά πλάκας. Τα πιο συχνά ήταν:

• Κινητική δυσλειτουργία (το 43% των ασθενών). Επηρεάζει την ισορροπία, την βάδιση, τις πτώσεις
• Αισθητήριες διαταραχές (το 27,3%). Συμπεριλαμβάνουν μουδιάσματα, μυρμηγκιάσματα, αίσθημα καύσου (κάψιμο), αυξημένη ευαισθησία
• Διαταραχή της όρασης (το 12,1%). Συμπεριλαμβάνει την οπτική νευρίτιδα, την διπλωπία (διπλά είδωλα), τον νυσταγμό (ακούσια, επαναλαμβανόμενη κίνηση των ματιών)
• Σύνδρομα εγκεφαλικού στελέχους (το 9,1%). Μπορεί να έχουν ποικίλες εκδηλώσεις, όπως διπλωπία, αστάθεια στη βάδιση, ίλιγγο, αδυναμία προσώπου κ.λπ.
• Παρεγκεφαλιδική συμμετοχή (4,2%). Εκδηλώνεται με αταξία (ασυντόνιστες, αδέξιες κινήσεις και δυσκολία στην ισορροπία), διαταραχές στην κίνηση των ματιών, τρόμο (τρέμουλο), γνωστικά ελλείμματα κ.λπ.

Τι μπορεί να συμβαίνει

Οι επιστήμονες δεν γνωρίζουν γιατί ακριβώς αυξάνονται τις τελευταίες δεκαετίες τα κρούσματα στις μεγάλες ηλικίες. Προγενέστερες μελέτες, όμως, έχουν δείξει ότι μπορεί να εμπλέκονται:

• Περιβαλλοντικοί παράγοντες (π.χ. αυξημένες λοιμώξεις από τον ιό Έπσταϊν-Μπαρ, έλλειψη βιταμίνης D, κάπνισμα)
• Ορμονικοί παράγοντες (π.χ. η αύξηση των όψιμων περιστατικών έχει συμπέσει με την αύξηση στην ηλικία τεκνοποίησης)

Φωτογραφία: iStock