Σκλήρυνση κατά Πλάκας: Νέες θεραπευτικές εξελίξεις μειώνουν την αναπηρία και προσφέρουν καλύτερη ποιότητα ζωής

H Σκλήρυνση Κατά Πλάκας (ΣΚΠ) ή Πολλαπλή Σκλήρυνση (ΠΣ) (multiple sclerosis-MS), είναι μια χρόνια αυτοάνοση φλεγμονώδης νόσος άγνωστης αιτιολογίας, που χαρακτηρίζεται από την εκφύλιση του Κεντρικού Νευρικού Συστήματος (ΚΝΣ) και η οποία εξελίσσεται τα τελευταία χρόνια σε «μάστιγα», οδηγώντας πολλούς ασθενείς σε σοβαρές αναπηρίες.

Η συντριπτική πλειοψηφία των ατόμων που προσβάλλονται από την νόσο (περίπου 2,5 εκατομμύρια διεθνώς και 12.000 στη Ελλάδα) είναι νεαρής ηλικίας, από 20 έως 40 ετών, ενώ η συχνότητα εμφάνισης στις γυναίκες είναι τριπλάσια σε σχέση με τους άνδρες.

Η θεραπευτική αντιμετώπιση της Σκλήρυνσης κατά Πλάκας τα τελευταία χρόνια έχει παρουσιάσει μεγάλη πρόοδο, με αποτέλεσμα οι ασθενείς να παρουσιάζουν λιγότερες υποτροπές και σαφώς καλύτερη σωματική και ψυχική υγεία.

Η σημασία της έγκαιρης χορήγησης θεραπείας στην Υποτροπιάζουσα / Διαλείπουσα ΣκΠ

Σύμφωνα με έγκριτους νευρολόγους και ανοσολόγους από την Ελλάδα και το εξωτερικό που ειδικεύονται στη θεραπεία της ΣκΠ, υπάρχουν πλέον ελπιδοφόρες εξελίξεις στην πιο συχνή μορφή της νόσου, την Υποτροπιάζουσα ή Διαλείπουσα ΣκΠ, η οποία συναντάται περίπου στο 85% των περιπτώσεων.

Στο 8ο συνέδριο της Ελληνικής Ακαδημίας Νευροανοσολογίας στη Θεσσαλονίκη, μάλιστα, παρουσιάστηκε η περίπτωση της έγκαιρης έναρξης της θεραπείας με κλαδριβίνη, που βοηθά τους ασθενείς με την Υποτροπιάζουσα μορφή της νόσου να περιορίσουν σημαντικά την εξέλιξη της αναπηρίας.

Στην ομιλία του για τα αποτελέσματα της θεραπείας, ο Καθηγητής Νευρολογίας Α.Π.Θ. και Διευθυντής του Κέντρου Πολλαπλής Σκλήρυνσης στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ, Νικόλαος Γρηγοριάδης, τόνισε συγκεκριμένα:

“Όσο νωρίτερα θέσουμε διάγνωση και ξεκινήσουμε τη θεραπεία τόσο καλύτερη θα είναι η πρόγνωση και πορεία του ασθενούς. Έγκαιρα μετά τη διάγνωση, θα πρέπει να επισπεύσουμε τη μετάβασή μας στις πιο αποτελεσματικές θεραπείες. Όταν προχωρήσουμε σε πρώιμη έναρξη θεραπείας υψηλής αποτελεσματικότητας, η μειωμένη εξέλιξη της αναπηρίας σε διάστημα 10 ετών, είναι μια πραγματικότητα”, είπε.

Πως δρα η θεραπεία

Τα δισκία κλαδριβίνης είναι η πρώτη βραχεία από του στόματος θεραπεία, με μέγιστη διάρκεια τις 20 ημέρες, που προσφέρει αποδεδειγμένη αποτελεσματικότητα έως και 4 έτη: α) στην πρόληψη της εξέλιξης της αναπηρίας, β) τον ετήσιο ρυθμό υποτροπών και γ) την μαγνητική τομογραφία (MRI).

Το φάρμακο περιλαμβάνεται στη θετική λίστα των αποζημιούμενων φαρμάκων και χορηγείται στους ασθενείς με υποτροπιάζουσα πολλαπλή σκλήρυνση υψηλής ενεργότητας, αμέσως μόλις τεθεί η διάγνωση.

Σύμφωνα με τον Ευθύμιο Δαρδιώτη, αναπληρωτή Καθηγητή Νευρολογίας στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, τα αποτελέσματα πρόσφατων μελετών απέδειξαν μειωμένη ετήσια συχνότητα υποτροπών στους ασθενείς που έλαβαν το φάρμακο, ενώ ο ένας στους δύο παραμένει ελεύθερος νόσου, έως και 4 χρόνια μετά τη λήψη της θεραπείας.

“Σχεδόν το 50% αυτών των ασθενών στα 4 χρόνια μετά τη θεραπεία δεν είχε καμία ενεργότητα -είτε κλινική είτε απεικονιστική- κι αυτό νομίζω έχει τη σημασία του γι’ αυτούς τους ασθενείς. Είναι για 4 χρόνια ελεύθεροι νόσου, τουλάχιστον το 50% εξ αυτών”, όπως είπε κατά τη διάρκεια της ομιλίας του.

Τι έδειξε μελέτη σε βάθος χρόνου 10 ετών

Αντίστοιχη ιταλική μελέτη, η CLASSIC-MS, φάσης IV, που παρουσιάστηκε στο περασμένο φθινόπωρο στο πανευρωπαϊκό συνέδριο ECTRIMS, αξιολόγησε την εμφάνιση υποτροπών σε 435 ασθενείς που λάμβαναν δισκία κλαδριβίνης σε διάστημα10 ετών.

Η μελέτη επικεντρώθηκε στις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις στην κινητικότητα των ασθενών και την πιθανότητα αναπηρίας – δύο πολύ σημαντικούς τομείς για την ισορροπία και τον συντονισμό των ασθενών που εμφανίζουν επιδείνωση με την πάροδο του χρόνου.

Αποδείχθηκε πως ανάμεσα στους ασθενείς με υποτροπιάζουσα ΠΣ που είχαν λάβει θεραπεία με δισκία κλαδριβίνης και μέσα σε διάστημα 10 ετών:

• το 90% δεν χρειαζόταν να χρησιμοποιεί αναπηρικό καροτσάκι ή δεν ήταν καθηλωμένο στο κρεβάτι
• το 81,2% δεν χρειάστηκε βοήθεια από περιπατητική συσκευή.

“Στη μελέτη βρέθηκε ότι οι ασθενείς που είχαν λάβει την κλαδριβίνη δεν παρουσίασαν επιδείνωση, αντίθετα με τους ασθενείς που είχαν λάβει το placebo (σ.σ. ψευδοφάρμακο). Φαίνεται πως το 90% δεν είχε ανάγκη υποστήριξης αμαξιδίου και ένα 55% δεν χρειάστηκε να λάβει άλλη αγωγή”, τόνισε κατά την ομιλία του στο 8ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ελληνικής Ακαδημίας Νευροανοσολογίας, ο Καθηγητής Ε. Δαρδιώτης.

Βελτίωση στην ψυχική και σωματική υγεία

Αποτελέσματα από τη μελέτη CLARIFY-MS φάσης IV έδειξε, επίσης, σημαντική βελτίωση στην ποιότητα ζωής σε 482 ασθενείς με την υποτροπιάζουσα μορφή της νόσου (RMS). Συγκεκριμένα στα δύο χρόνια μετά τη χορήγηση της θεραπείας παρατηρήθηκαν βελτιώσεις στους δείκτες της σωματικής και ψυχικής υγείας.

Τα δεδομένα της μελέτης, που παρουσίασε στο πρόσφατο συνέδριο στη Θεσσαλονίκη η Διευθύντρια Νευρολογίας στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Ιωαννίνων, Βασιλική Κωσταδήμα, προέκυψαν -όπως είπε- μέσα από 54 ερωτήματα για την ψυχική και σωματική υγεία των ασθενών, στους μήνες 6 και 12 μετά την έναρξη της θεραπείας με κλαδριβίνη.

“Από τις απαντήσεις των ασθενών προέκυψε πως η βελτίωση σημειώθηκε, τόσο στο κομμάτι της σωματικής υγείας, όσο και στην ψυχική τους υγεία. Και αυτή η βελτίωση αφορούσε τόσο τους ασθενείς που λάμβαναν για πρώτη φορά θεραπεία για την νόσο τους, όσο και τους ασθενείς που λάμβαναν παλαιότερα άλλη θεραπεία και πλέον λαμβάνουν κλαδριβίνη (switchers)”, όπως ανέφερε η γιατρός.

Η ίδια μελέτη αξιολόγησε την ικανοποίηση των ασθενών από τη λήψη του φαρμάκου σε σχέση με τις ανεπιθύμητες ενέργειες, αλλά και τη συχνότητα των υποτροπών. Οι ίδιοι απάντησαν ότι έμειναν ικανοποιημένοι σε σημαντικά υψηλό ποσοστό.

Όπως ανέφερε η νευρολόγος Βασιλική Κωσταδήμα, “Στην ερώτηση για τις ανεπιθύμητες ενέργειες η πλειονότητα των ασθενών (66%) απάντησε ότι ήταν ήπιες έως μέτριες, ενώ σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες παρουσίασε μόνο το 2% των ασθενών. Το 13% των ασθενών παρουσίασε υποτροπές, από τις οποίες οι περισσότερες ήταν ελαφράς ή μέτριας βαρύτητας και μόνο το 3,2% χρειάστηκε νοσηλεία”.

Τέλος, σύμφωνα με τα δεδομένα του πραγματικού κόσμου, οι 9 στους 10 ασθενείς υπό θεραπεία με κλαδριβίνη είναι ελεύθεροι υποτροπών τον 1ο, 2ο και 3ο χρόνο ή ενδεχομένως και για ακόμη μεγαλύτερο διάστημα.