Σύνδρομο Ευερέθιστου Εντέρου ή πιο απλά «Μια Σπαστική Κολίτιδα…»

Το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου είναι μία νοσολογική οντότητα που χαρακτηρίζεται από χρόνιο κοιλιακό πόνο και διαταραχές στις συνήθειες του εντέρου, χωρίς να έχει εντοπιστεί κάποιο οργανικό αίτιο.

Γράφει ο Γεράσιμος Καρούσος

Είναι η πιο κοινή νόσος του γαστρεντερικού συστήματος που ταλαιπωρεί το 15-20% του ελληνικού πληθυσμού και ιδιαίτερα τους νέους και τις γυναίκες.

Ποια είναι τα βασικά συμπτώματα;

Χρόνιο κοιλιακό άλγος. Ο κοιλιακός πόνος περιγράφεται σαν έντονο σφίξιμο στην κοιλιά που περιοδικά υφίεται ή επιδεινώνεται. Η θέση και ο χαρακτήρας του πόνου ποικίλουν. Παράγοντες όπως το άγχος και το φαγητό μπορούν να επιδεινώσουν τον πόνο, ενώ η αφόδευση τον ανακουφίζει.

Προσοχή στον κοιλιακό πόνο που σχετίζεται με ανορεξία, απώλεια σωματικού βάρους ή που ξυπνάει τον πάσχοντα κατά τη διάρκεια της νύχτας γιατί χρήζει περαιτέρω ελέγχου.

Διαταραχές στις εντερικές συνήθειες. Οι ασθενείς με σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου παραπονούνται για εντερικές ενοχλήσεις που μπορούν να αφορούν διάρροια, δυσκοιλιότητα ή και εναλλαγή των δύο καταστάσεων. 50% των ασθενών παραπονούνται για διάρροιες.

Αιματηρές ή νυκτερινές ή ελαιώδεις διάρροιες δεν μπορούν να συσχετισθούν με το σύνδρομο και υποδηλώνουν οργανικό πρόβλημα.

Άλλα συμπτώματα που σχετίζονται με το σύνδρομο είναι η ναυτία, η δυσπεψία, ο μετεωρισμός της κοιλιάς (φούσκωμα), η παραγωγή αερίων.

Εξωεντερικά συμπτώματα. Οι ασθενείς συχνά παραπονούνται για δυσμηνόρροια (πόνο κατά την περίοδο), δυσπαρεύνια (πόνος κατά τη σεξουαλική επαφή), γενικευμένους πόνους.

Πώς γίνεται η διάγνωση;

Δυστυχώς δεν έχει βρεθεί κάποια εξέταση αίματος που να δηλώνει ότι πάσχουμε από το σύνδρομο. Ως εκ τούτου είναι μια διάγνωση αποκλεισμού. Πέρα λοιπόν από την κλινική εικόνα που περιέγραψα πιο πάνω, ο ιατρός πρέπει να στείλει καλλιέργειες κοπράνων, για να αποκλείσει κάποια λοίμωξη.

Ο αιματολογικός έλεγχος για κοιλιοκάκη, μία νόσο με παρόμοια συμπτώματα, κρίνεται αναγκαίος. Είναι λογικό επί εμμονής των συμπτωμάτων να καταφύγουμε αρχικά σε ένα υπέρηχο κοιλίας και τελικά ακόμα και σε κολονοσκόπηση προς αποκλεισμό οργανικής νόσου.

Θεραπεία

Το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου είναι μία χρόνια νόσος για την οποία δεν έχει βρεθεί ακόμα οριστική θεραπεία. Ο κύριος στόχος των ιατρικών μας παρεμβάσεων έγκειται στην ανακούφιση των συμπτωμάτων του ασθενούς και στον αποκλεισμό υποψιών για σοβαρό νόσημα. Ακρογωνιαίο λίθο λοιπόν αποτελεί η σχέση εμπιστοσύνης και κατανόησης μεταξύ Ιατρού και πάσχοντα.

Προσοχή στη διατροφή! Αποφυγή τροφών που παράγουν αέρια, όπως τα όσπρια, τα δημητριακά, οι μπανάνες, τα καρότα, τα ροδάκινα. Η απομάκρυνση τροφών με λακτόζη βοηθάει κάποιους πάσχοντες. Αύξηση στην πρόσληψη φυτικών ινών όταν η νόσος είναι σε ύφεση και εξάλειψή τους από το διατροφολόγιο επί εξάρσεως των συμπτωμάτων.

Φάρμακα. Η χρόνια χρήση φαρμάκων πρέπει να αποφεύγεται. Επί εξάρσεων όμως συνιστούμε τη συστηματική χρήση σπασμολυτικών για περιορισμένο χρονικό διάστημα. Επίσης έχει αποδειχθεί ότι κάποια ήπια αντικαταθλιπτικά βοηθούν, εκμεταλλευόμενοι την αναλγητική τους δράση. Η χορήγηση αντιδιαρροϊκών για μικρό χρονικό διάστημα βοηθά τους ασθενείς με διάρροια στα πλαίσια μιας έξαρσης αλλά δεν καταπραΰνει τον πόνο. Εξάλλου, η χρήση κάποιων αντιεμετικών (αγωνιστών σεροτονίνης) μπορεί να βοηθήσει στον κοιλιακό πόνο. Τέλος τα αντιβιοτικά συχνά επιστρατεύονται για αντιμετωπίσουν επίμονα συμπτώματα.

Εναλλακτικές θεραπείες με προβιοτικά, βότανα, βελονισμό, χορήγηση ενζύμων είναι ακόμα σε πειραματικό επίπεδο, με ενθαρρυντικά αποτελέσματα.

Καταλήγοντας, πρέπει να επισημάνω πως το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου είναι μία πολύπλοκη κλινική οντότητα, που αν και δεν ενέχει μεγάλους κινδύνους για την υγεία του πάσχοντα, εν τούτοις μπορεί να τον ταλαιπωρήσει ψυχικά και σωματικά. Είναι αναγκαία η συστηματική παρακολούθηση του πάσχοντα από επιστήμονες με την απαιτούμενη τεχνογνωσία, προκειμένου να παράσχεται η εξατομικευμένη αντιμετώπιση που χρήζει αυτό το σύνθετο νόσημα.

Ο Γεράσιμος Καρούσος είναι Παθολόγος – Διαβητολόγος, Διευθυντής Παθολογικής Κλινικής, Ιατρικό Ψυχικού

Φωτογραφία: iStock