Την τεχνολογία mRNA για την παρασκευή εμβολίων κατά της Covid-19 πολλοί άνθρωποι παγκοσμίως δυσκολεύτηκαν να εμπιστευτούν, ως λιγότερο -όπως λένε- δοκιμασμένη μέθοδο. Τώρα και μετά την εισαγωγή στη χώρα νέων εμβολίων που δεν στηρίζονται στην τεχνολογία αυτή, οι επιστήμονες και οι κρατικοί αξιωματούχοι προσδοκούν να προσελκύσουν αυτούς τους πολίτες στον εμβολιασμό, ώστε να αυξηθούν τα εμβολιαστικά ποσοστά.
«Αυτό είναι σημαντικό νέο για τους ανθρώπους που φοβούνται τα mRNA εμβόλια και θέλουν ένα πρωτεϊνικό. Προσπαθούμε να έχουμε κάθε θεραπευτικό μέτρο, κάθε καινούργιο σκεύασμα στην Ελλάδα», τόνισε η αναπληρώτρια υπουργός Υγείας, Μίνα Γκάγκα, κατά τη διάρκεια της ενημέρωσης για την πορεία της πανδημίας στη χώρα.
Εμβόλιο Novavax
Στις 21 Φεβρουαρίου η Ελλάδα αναμένεται να παραλάβει 168.000 εμβόλια Nuvaxovid, όπως είναι η εμπορική ονομασία του εμβολίου της Novavax και μέχρι τα μέσα Μαρτίου εκτιμάται ότι θα έχουν έρθει συνολικά 474.000 δόσεις.
Το εμβόλιο χορηγείται ενδομυϊκά σε άτομα ηλικίας 18 ετών και άνω και σε δύο δόσεις, με τη δεύτερη να συνιστάται 3 εβδομάδες μετά από την πρώτη δόση. Η ασφάλεια και η αποτελεσματικότητά του σε παιδιά και εφήβους ηλικίας κάτω των 18 ετών δεν έχουν ακόμα τεκμηριωθεί και δεν υπάρχουν διαθέσιμα δεδομένα.
Ως προς τις ανεπιθύμητες ενέργειες αυτές εμφανίζονται ως «ήπιες» με κυρίαρχες, τις εξής: μυαλγία (51%), κεφαλαλγία (50%), κακουχία (41%), αρθραλγία (24%), ναυτία ή εμετό (15%), ερυθρότητα στη θέση της ένεσης, οίδημα, πυρεξία, ρίγη και πόνος στα άκρα.
Οι ανεπιθύμητες ενέργειες είναι συνήθως από ήπιας έως μέτριας βαρύτητας με διάμεση διάρκεια μικρότερη ή ίση με 2 ημέρες για τα τοπικά συμβάντα και μικρότερη ή ίση με 1 ημέρα για τα συστηματικά συμβάντα μετά από τον εμβολιασμό.
Εμβόλιο Sanofi Pasteur
Το δεύτερο πρωτεϊνικό εμβόλιο με την ονομασία Vidprevtyn της Sanofi Pasteur -εταιρεία με μακρά εμπειρία στην παραγωγή εμβολίων- αναμένεται στην χώρα μας τον ερχόμενο Απρίλιο.
Σύμφωνα με τα χαρακτηριστικά του που έχουν υποβληθεί στον προς έγκριση φάκελο στον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων (ΕΜΑ), το εμβόλιο προετοιμάζει την άμυνα του οργανισμού έναντι της μόλυνσης από τον ιό SARS-CoV-2.
Να σημειωθεί πως δεν έχει λάβει προς το παρόν έγκριση από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων, κάτι που ωστόσο, αναμένεται να συμβεί σύντομα καθώς έχει υποβληθεί στη διαδικασία της «κυλιόμενης επανεξέτασης»
Η δράση του εμβολίου βασίζεται σε πρωτεΐνες και περιέχει μια εργαστηριακά αναπτυγμένη έκδοση της πρωτεΐνης ακίδας του SARS-CoV-2, η οποία με τη προσθήκη μιας ανοσοενισχυτικής ουσίας, συμβάλλει στην ενίσχυση των ανοσολογικών αποκρίσεων και στην προστασία από τον κορονοϊό.
«Το εμβόλιο με βάση τις πρωτεΐνες, χρησιμοποιεί την ίδια τεχνολογία με ένα από τα εμβόλια της Sanofi κατά της εποχικής γρίπης, σε συνδυασμό με ένα ανοσοενισχυτικό, μια ουσία που δρα ως ενισχυτικό του εμβολίου, που παρασκευάζεται από τη φαρμακευτική GSK», εξήγησε η Μίνα Γκάγκα.
Για την ανάπτυξη του εμβολίου, η Sanofi Pasteur συνεργάστηκε με την εταιρεία GSK. Η Sanofi συνεισφέρει το αντιγόνο, δηλαδή την πρωτεΐνη που ενεργοποιεί την ανοσολογική απόκριση του σώματος στον ιό, ενώ η GSK την ανοσοενισχυτική ουσία που -εκτός από το να ενισχύει την ανοσολογική απόκριση- μειώνει ταυτόχρονα και την απαιτούμενη ποσότητα της πρωτεΐνης εμβολίου ανά δόση, ώστε να μπορεί να παραχθεί σε μεγάλη κλίμακα.
Εμβόλιο Sanofi: Πως δρα
Το εμβόλιο στηρίζει τη δράση του στο να παράγει αντισώματα ενισχύοντας το ανθρώπινο ανοσοποιητικό σύστημα, όταν έρχεται σε επαφή με την πρωτεΐνη ακίδα του κορονοϊού, την οποία αναγνωρίζει ως “ξένη”. Όταν δηλαδή ο εμβολιασμένος έχει προλάβει μετά τον εμβολιασμό του να αναπτύξει αντισώματα, το ανοσοποιητικό του σύστημα θα λάβει το “σήμα” να υπερασπιστεί τον οργανισμό έναντι του ιού.
Τα αποτελέσματα των κλινικών δοκιμών των δύο πρώτων φάσεων του εμβολίου της Sanofi έδειξαν παραγωγή αντισωμάτων στο 91% έως 100% των συμμετεχόντων, δύο εβδομάδες μετά την χορήγηση της δεύτερης δόσης, ενώ δεν παρατηρήθηκαν παρενέργειες και ήταν καλά ανεκτό σε επίπεδο αντίστοιχο με εκείνο των δύο άλλων εμβολίων mRNA (Pfizer-BioNTech και Moderna).
Η κλινική δοκιμή φάσης 3 είναι ακόμα σε εξέλιξη. Σύμφωνα με προκαταρκτικά αποτελέσματα που ανακοινώθηκαν στις 15 Δεκεμβρίου από τις εταιρείες Sanofi και η GSK, σημειώθηκε με μία και μόνη ενισχυτική δόση “αύξηση στα εξουδετερωτικά αντισώματα, σε όλα τα εμβόλια που χορηγήθηκαν στον πρώτο εμβολιασμό mRNA ή αδενοϊού (AstraZeneca, Johnson & Johnson, Moderna, Pfizer/BioNTech) από 9 έως 43 φορές, σε όλες τις ηλικιακές ομάδες, συμπεριλαμβανομένου ενός καλού προφίλ ανοχής και ασφάλειας”, όπως ανέφεραν.
Τα υψηλότερα επίπεδα εξουδετερωτικών αντισωμάτων παρατηρήθηκαν σε νεότερες ηλικίες, δηλαδή μεταξύ 18 και 59 ετών.
«Δεν περιμέναμε τα αποτελέσματα της φάσης 3 και τις ρυθμιστικές εγκρίσεις για να ξεκινήσουμε την παραγωγή του εμβολίου», δήλωσε ο εκπρόσωπος της Sanofi στη Libération, προσθέτοντας: «Έχουμε ξεκινήσει την παραγωγή του εμβολίου μας για να φροντίσουμε άμεσα να ανταποκριθούμε στα αιτήματα, αφού το εμβόλιο εγκριθεί».
Διαφορές πρωτεϊνικών εμβολίων με τα εμβόλια mRNA
Τα πρωτεϊνικά εμβόλια των εταιρειών Novavax και Sanofi παράγουν την πρωτεΐνη χρησιμοποιώντας ένα γενετικά τροποποιημένο ιό, στον οποίο έχει εισαχθεί το αντίστοιχο γονίδιο του κορωνοϊού. Ο ιός δεν μπορεί να προσβάλλει τα κύτταρα του ανθρώπινου οργανισμού καθώς καλλιεργείται σε κύτταρα σκώρου, από τα οποία απομονώνεται τελικά η πρωτεΐνη.
Να τονιστεί πως η ίδια πρωτεΐνη χρησιμοποιείται σε όλα τα εμβόλια. Η διαφορά είναι ότι στα εμβόλια της Novavax και της Sanofi η πρωτεΐνη υπάρχει ήδη στο εμβόλιο, ενώ τα άλλα εμβόλια προκαλούν την παραγωγή της, μέσω των ίδιων των κυττάρων του ανθρώπινου οργανισμού.