Αν και στο εξωτερικό υπάρχει ευρεία εφαρμογή, στην Ελλάδα η τεχνική του self-sampling αναμένεται να δοκιμαστεί για πρώτη φορά, στο πρόγραμμα προσυμπτωματικού ελέγχου για τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας, το οποίο εξήγγειλε πρόσφατα η αναπληρώτρια υπουργός Υγείας, Ειρήνη Αγαπηδάκη, κατά τη διάρκεια του συνεδρίου της Ελληνικής Ομοσπονδίας Καρκίνου (ΕΛΛΟΚ), που πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα.

Από τις αρχές Μαρτίου περίπου 2.432.000 γυναίκες θα αρχίσουν να λαμβάνουν τα πρώτα sms στο κινητό τους, όπως είπε, με σκοπό να κλείσουν το ραντεβού τους για δωρεάν εξέταση για τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας.

Σύμφωνα με τον κ. Θεόδωρο Αγοραστό, Καθηγητή Μαιευτικής, γυναικολογίας ΑΠΘ και Πρόεδρο Δ.Σ Ελληνικής εταιρείας HPV, το πρόγραμμα αναμένεται να προσφέρει σημαντικό έργο, αν και έπρεπε να είχε ξεκινήσει από το 2020, όπως λέει στο iatropedia.gr.

“Έπρεπε να ξεκινήσει το 2020 και να συνεχίζεται μέχρι το 2025 και τώρα φτάσαμε στο 2024 και για τον τράχηλο δεν έχει ξεκινήσει ακόμη. Είναι θετικό, ωστόσο, ότι και ο υπουργός ο κ. Γεωργιάδης και η αναπληρώτρια η κα. Αγαπηδάκη ανέφεραν δημόσια πρόσφατα ότι θα ξεκινήσει το πρόγραμμα αυτό από τον Μάρτη”, σημειώνει ο ίδιος.

Δείτε επίσης: Τον Μάρτιο ξεκινά το πρόγραμμα δωρεάν εξετάσεων για τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας

Πώς θα καλυφθεί όλος ο ελληνικός πληθυσμός

Ένα σημαντικό πρόβλημα στο οποίο κλήθηκε να δώσει λύση το Υπουργείο Υγείας είναι αυτό της προσβασιμότητας όλων των γυναικών της χώρας στον δωρεάν προληπτικό έλεγχο, ο οποίος θα περιλαμβάνει δωρεάν τέστ Παπανικολάου, HPV DNA τέστ κολποσκόπηση και βιοψία.

Το HPV DNA τεστ συγκεκριμένα, είναι η μοριακή εξέταση υψηλής ακρίβειας που δίνει την πληροφορία ποια γυναίκα έχει τον ιό HPV και άρα υψηλό κίνδυνο να αναπτύξει καρκίνο του τραχήλου της μήτρας.

Η λήψη κολπικού δείγματος για την διενέργεια της εξέτασης αυτής στις γυναίκες απομακρυσμένων παραμεθόριων περιοχών και νησιών, συναντά σημαντικές δυσκολίες.

Παίρνοντας τον λόγο η κα. Αγαπηδάκη, ανακοίνωσε ότι η Πολιτεία αναμένεται να εφαρμόσει για πρώτη φορά στην Ελλάδα την τεχνική του self-sampling.

“Είναι η πρώτη φορά που ανακοινώνεται και το βρίσκω πάρα πολύ σημαντικό. Ελπίζω και περιμένω να το δω να υλοποιείται” , αναφέρει ο Καθηγητής Θεόδωρος Αγοραστός, και εξηγεί τη μέθοδο:

“Έχει βρεθεί από μελέτες πως εάν μια γυναίκα βάλει μια μπατονέτα και πάρει δείγμα από τον κόλπο της και το στείλει στο εργαστήριο, η αξιοπιστία έχει αποδειχθεί ότι είναι ίδια με αυτή που θα είχαμε εάν το δείγμα το είχε πάρει ο γιατρός. Αυτό λέγεται self sampling. Δεν είναι self testing, είναι self sampling, δηλαδή αυτο-δειγματοληψία, όχι αυτο-εξέταση. Είναι πάρα πολύ σημαντικό για πάρα πολλές γυναίκες”, τονίζει ο ειδικός.

Self-sampling: Γιατί είναι σημαντικό και πως γίνεται

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ), η Ευρωπαϊκή Επιτροπή (ΕΕ) και πάρα πολλοί διεθνείς Οργανισμοί με τις οδηγίες τους έχουν αποδεχθεί και προτείνουν το self sampling.

Χώρες, όπως η Αυστραλία, η Σουηδία, η Ολλανδία, η Δανία, το Ηνωμένο Βασίλειο κ.α. προτείνουν το τεστ στις γυναίκες που έχουν δυσκολίες πρόσβασης. Η Ολλανδία και Σουηδία το εφαρμόζουν οριζόντια σε όλες ανεξαιρέτως τις γυναίκες.

“Η γυναίκα μπορεί να κάνει μόνη της τη λήψη στο σπίτι της και να στείλει το δείγμα με κούριερ, ή να το δώσει στο φαρμακείο και το φαρμακείο να το στείλει το δείγμα στο εργαστήριο για να γίνει ο έλεγχος. Αν η γυναίκα βρεθεί αρνητική στο HPV DNA test, δηλαδή αν δεν έχει τον ιό, τότε η γυναίκα αυτή πρέπει να ξανακάνει έλεγχο σε 5 χρόνια. Μέχρι τότε δεν χρειάζεται να κάνει ούτε ΠΑΠ ΤΕΣΤ ούτε τίποτε άλλο. Αν βρεθεί θετική στο HPV DNA test τότε θα πρέπει να πάει στον γιατρό ο οποίος θα κάνει περαιτέρω εξετάσεις. Κι αυτές είναι: και τεστ Παπανικολάου και κολποσκόπηση και βιοψία για να δει, εάν ο ιός που υπάρχει έχει αλλοιώσει τα κύτταρα”, τονίζει ο κ. Αγοραστός.

Δείτε επίσης: Θ.Αγοραστός: «Με τον εμβολιασμό κατά του HPV ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας μπορεί να εξαλειφθεί σε ποσοστό 100%»

Σύμφωνα με την Ειρήνη Αγαπηδάκη, το πρόβλημα με τις εξετάσεις στις απομακρυσμένες περιοχές της χώρας, θα λυθεί τόσο με τις Κινητές Ομάδες Υγείας (ΚΟΜΥ), που θα μπορούν να προσεγγίζουν απομακρυσμένες περιοχές για να κάνουν μαζικά δειγματοληψίες, όσο και με την πρακτική της αυτοδειγματοληψίας, δηλαδή του self-sampling.

Συγκεκριμένα οι γυναίκες – δικαιούχοι του προγράμματος, θα λαμβάνουν ένα ειδικό kit το οποίο θα περιέχει τη μικροσυσκευή, ένα φιαλίδιο και τις οδηγίες και με αυτό θα λαμβάνουν μόνες τους το δείγμα από τον κόλπο.

Ακολούθως, το δείγμα αυτό θα αποστέλλεται στο πιστοποιημένο εργαστήριο για HPV DNA test.

“Ή μπορεί να λειτουργήσει σωστά και μέσω των Φαρμακείων, όπως γίνεται και στο εξωτερικό”, αναφέρει ο γιατρός

Εναλλακτικά, όπως λέει και σύμφωνα με παλαιότερη μελέτη που είχε γίνει στον ελληνικό πληθυσμό, μπορεί να γίνει και με την πολύτιμη συμβολή του δικτύου μαιών, που υπάρχει σε κάθε γωνιά της Ελλάδας.

“Υπάρχει ένα καταπληκτικό δίκτυο μαιών οι οποίες είναι καλές στη δουλειά τους και θέλουν να συμμετέχουν και έχουν και χρόνο και διάθεση. Μπορεί το κράτος να εκμεταλλευτεί αυτές τις δομές, δηλαδή τις μαίες και να γίνει το πρόγραμμα μέσω αυτών”, καταλήγει ο Καθηγητής.

Στόχος, η εξάλειψη του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας ως το 2030

Στόχος της χώρα μας, πάντως, είναι να εναρμονιστεί με την παγκόσμια και ευρωπαϊκή στρατηγική, η οποία προβλέπει μεταξύ άλλων:

• Το 70% των γυναικών να εξετασθεί προληπτικά για τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας με ένα τεστ υψηλής ακριβείας (HPV testing) σε ηλικία 35 ετών και ξανά σε ηλικία 45 ετών,
• Tο 90% των γυναικών με (προ)καρκίνο τραχήλου μήτρας να τύχει ενδεδειγμένης θεραπευτικής αντιμετώπισης και υποστηρικτικής φροντίδας.

Να σημειωθεί πως εάν ο καρκίνος διαγνωστεί στα πρώτα στάδια, οι πιθανότητες επιβίωσης αυξάνονται εκθετικά, ενώ πραγματοποιούνται λιγότερα ή και καθόλου χειρουργεία. Η θεραπεία που ακολουθείται είναι, στις περισσότερες περιπτώσεις, πιο ήπια.

Στο πλαίσιο της παγκόσμιας στρατηγικής για την εξάλειψη του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας έως το 2030, σημαντικό θεωρείται, το 90% των κοριτσιών μέχρι 15 ετών να έχει εμβολιαστεί πλήρως κατά της μόλυνσης από τον ιό των ανθρωπίνων θηλωμάτων (HPV).

Ένας στόχος από τον οποίο η Ελλάδα βρίσκεται πολύ μακριά, σύμφωνα με τον Καθηγητή Αγοραστό:

“Ο εμβολιασμός είναι ο πιο σημαντικός πυλώνας για την εξάλειψη του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας. Υπάρχει από το 2008, έχουν περάσει 15 – 16 χρόνια και είμαστε δυστυχώς σε μια κάλυψη του πληθυσμού γύρω στο 50%. Μιλάμε για τα κορίτσια κάτω των 15 ετών. Πρέπει να φτάσουμε στο 90%. Και γι’ αυτό απαιτείται η Πολιτεία να αναλάβει άμεσα να κάνει μια εκστρατεία ενημέρωσης του κόσμου”, καταλήγει.