Τι δείχνει ο υπέρηχος καρδιάς;

Γράφει ο Αντώνιος Δ. Βραχάτης

Επεμβατικός Καρδιολόγος

Η καταγραφή του υπερηχοκαρδιογραφήματος γίνεται από το πρόσθιο θωρακικό τοίχωμα με τη βοήθεια του μορφοτροπέα που παράγει και ταυτόχρονα ανιχνεύει υπερήχους και είναι συνδεδεμένος μέσω καλωδίου με τον υπερηχοκαρδιογράφο (διαθωρακικό υπερηχοκαρδιογράφημα).

Για λήψη εικόνων μεγαλύτερης ευκρίνειας μπορεί όμως να χρησιμοποιηθεί και ο οισοφάγος του ασθενούς με προώθηση σε αυτόν ειδικού καθετήρα με μορφοτροπέα στο άκρο του (διοισοφάγειο υπερηχοκαρδιογράφημα). Το υπερηχοκαρδιογράφημα δεν επιβαρύνει σε τίποτα τον οργανισμό.

Η διαγνωστική αξία του υπερηχοκαρδιογραφήματος.

Με την εισαγωγή του υπερηχοκαρδιογραφήματος 3 δεκαετίες πριν, και την δυνατότητα πλέον λήψης κινούμενων εικόνων της καρδιάς, (για την ακρίβεια τομών σε μία ‘M-mode’ ή δύο διαστάσεις ‘TD’ ), η πρόσβαση στην ανατομία και την λειτουργικότητα της έγιναν εύκολη υπόθεση.

Έτσι μπορούμε να γνωρίζουμε τις διαστάσεις των κοιλοτήτων στη συστολή και διαστολή, την καρδιακή απόδοση, τυχόν ακινητικές ή υποκινητικές μυοκαρδιακές περιοχές, τα πάχη των τοιχωμάτων, την παρουσία διαστολικής δυσλειτουργίας, την ακεραιότητα ή βλάβη των βαλβίδων και υποβαλβιδικών μηχανισμών, την ύπαρξη και την ποσότητα περικαρδικού υγρού, την ύπαρξη μεσοκολπικού ή μεσοκοιλιακού ελλείμματος και άλλων συγγενών καρδιοπαθειών, και ακόμη ενδοκοιλοτικών θρόμβων, και τοιχωματικών ή ενδοκοιλωτικών όγκων.

Επί πλέον πληροφορίες λαμβάνονται από τα μεγάλα αγγεία που ξεκινούν (αορτή) ή καταλήγουν στην καρδιά (κάτω κοίλη φλέβα). Η περιοδική σύγκριση με παλαιότερο υπερηχοκαρδιογράφημα ανά τακτά διαστήματα, που προσδιορίζονται ανάλογα με την πάθηση, δίνουν το βαθμό της εξέλιξης ή σταθερότητας και προκαλούν κατάλληλες θεραπευτικές ενέργειες (για παράδειγμα η αύξηση των διαστάσεων της αρ. κοιλίας πέραν συγκεκριμμένων ορίων στην ανεπάρκεια της αορτής αποτελεί ένδειξη για χειρουργική διόρθωση).

Το δυναμικό υπερηχοκαρδιογράφημα (stress-echo)

Ορισμένες διαταραχές της καρδιάς δεν εμφανίζονται στην ηρεμία αλλά όταν χρειαστεί να αυξήσει την παροχή αίματος. Στο δυναμικό υπερηχοκαρδιογράφημα ή αλλοιώς stress echo εξαναγκάζουμε την καρδιά (ειδικότερα την αρ. κοιλία) σε αυξημένο έργο και εν συνεχεία μεσούσης της κατάστασης stress λαμβάνεται υπερηχοκαρδιογράφημα, που τώρα είναι δυνατόν να αποκαλύψει τμηματικές διαταραχές λειτουργικότητας.

Την αύξηση του έργου της καρδιάς την επιτυγχάνουμε με την χορήγηση συμπαθομιμητικής ουσίας (ντοβουταμίνης) σε βαθμιαία αυξανόμενη δόση μέχρι μία μέγιστη τιμή. Η αποκάλυψη τμηματικής διαταραχής της κινητικότητας στην αρ. κοιλία σημαίνει ότι η σγκεκριμένη ζώνη ισχαιμεί, δηλαδή έχει ελαττωμένη προσφορά αίματος και είναι σημαντική πληροφορία γιατί βαρύνει μαζί με άλλα στοιχεία στην απόφαση για ενδεχόμενη επεμβατική επαναιμάτωση (δηλαδή αγγειοπλαστική ή μπαϊπάς) που θα αποκαταστήσει την φυσιολογική αιμάτωση.

Το δυναμικό υπερηχοκαρδιογράφημα έχει υψηλή αξιοπιστία. Αν υπάρχει σοβαρή στεφανιαία νόσος μπορεί να τη διαγνώσει σε ποσοστό 85% αν δεν υπάρχει μπορεί να την αποκλείσει σε ποσοστό 90%.

Doppler (ντόπλερ)

Όταν μία δέσμη υπερήχων προσκρούει σε κινούμενη επιφάνεια, όπως τέτοια είναι τα ερυθρά αιμοσφαίρια, η ανακλώμενη δέσμη έχει διαφορετική συχνότητα από την αρχική. Η μεταβολή της συχνότητας εξαρτάται και από τη φορά κίνησης της επιφάνειας. Εκμεταλλευόμενοι το φαινόμενο Doppler και την κίνηση των ερυθρών αιμοσφαιρίων μπορούμε να ανιχνεύσουμε ανωμαλίες ροής στο επίπεδο των βαλβίδων και να διαγνώσουμε με αυτό τον τρόπο ανεπάρκειες και στενώσεις τους. Αν δώσουμε , κόκκινο χρώμα στις συχνότητες που πλησιάζουν και μπλέ σε αυτές που απομακρύνονται διευκολυνόμαστε περισσότερο στην αναγνώριση παθολογικών ροών (έγχρωμο Doppler).

Triplex (τρίπλεξ)

Είναι εμπορική ονομασία και σημαίνει μία εξέταση που περιλαμβάνει ταυτόχρονα 3 στοιχεία δηλαδή μονοδιάστατο, δισδιάστατο υπερηχοκαρδιογράφημα και Doppler.

Αντώνιος Δ. Βραχάτης

Επεμβατικός Καρδιολόγος – τέως Διευθυντής Γ.Ν.Α. «Γ.Γεννηματάς»

http://www.kardiologiko.gr/