Γράφει η Ειρήνη Ντάκου
Συμβουλευτική – Ψυχοθεραπεία
Επίσης, κάποιες στιγμές που είχαμε πολύ ανάγκη από μια παρέα αλλά δεν υπήρχε κάποιος διαθέσιμος ή ακόμα και ενώ βρισκόμασταν ανάμεσα σε μια παρέα αλλά η αίσθησή μας ήταν πολύ μοναχική.
Όταν η μοναξιά γίνεται μια χρόνια κατάσταση τα πράγματα είναι πολύ σοβαρά. Οι έρευνες του Cacioppo και της ομάδας του εδώ και δεκαετίες φέρνουν με όλο και περισσότερες λεπτομέρειες τις βιολογικές επιδράσεις στο καρδιαγγειακό, το ανοσολογικό και το νευρικό σύστημα των χρόνια μοναχικών ανθρώπων. Με το χρόνο η πίεση αυξάνεται, το ανοσοποιητικό σύστημα επιδεινώνεται, η γονιδιακή έκφραση κλονίζεται, η νόηση αμβλύνεται, η γήρανση επιταχύνεται.
Μια ανάλυση 148 διαφορετικών ερευνών η οποία δημοσιεύτηκε τον Ιούλιο του 2010 υποδηλώνει ότι η κοινωνική απομόνωση αυξάνει την πιθανότητα του θανάτου περίπου το ίδιο με το κάπνισμα και περισσότερο από την παχυσαρκία ή την έλλειψη άσκησης. Μάλιστα, ο Cacioppo έδειξε ότι η μοναξιά αποτελεί υψηλό παράγοντα κινδύνου από μόνη της, χωρίς δηλαδή να συνοδεύεται απαραίτητα από κατάθλιψη ή άγχος.
Πότε η μοναξιά μπορεί να γίνει επικίνδυνη ακόμα και για τη ζωή μας
Το σημαντικό στοιχείο στις έρευνες είναι ότι η επικινδυνότητα δεν συνδέεται με κάποιο αντικειμενικό μέτρο κοινωνικής απομόνωσης (πχ. τον αριθμό κοντινών ανθρώπων που κάποιος έχει), αλλά με το υποκειμενικό βίωμα της μοναξιάς. Αυτό σημαίνει ότι κάποιοι άνθρωποι μπορεί να είναι κοινωνικά απομονωμένοι αλλά να μην αισθάνονται μόνοι, ενώ άλλοι να έχουν πολλές κοινωνικές επαφές και να αισθάνονται μόνοι.
Η αντιμετώπιση της μοναξιάς
Τα καλά νέα είναι ότι η μοναξιά αντιμετωπίζεται. Η μετα-ανάλυση 20 ερευνών από τον Cacioppo και τους συνεργάτες του, στους τρόπους αντιμετώπισης της μοναξιάς κατέδειξε ότι η κοινωνική υποστήριξη δεν έχει αποτελέσματα για τους χρόνια μόνους. Αντιθέτως τους κάνει να νιώθουν ακόμα χειρότερα για τον εαυτό τους. Οι πλέον ενδεδειγμένες παρεμβάσεις είναι αυτές που επικεντρώνουν στην μετακίνηση της ανθρώπινης προσοχής και της μετάφρασης των κοινωνικών καταστάσεων με έναν πιο θετικό τρόπο.
Ο στόχος δεν είναι ποσοτικός, δηλαδή δε χρειάζεται να έχουμε πολλές ανθρώπινες επαφές, αλλά ποιοτικός. «Λίγοι και καλοί» λέει η λαϊκή ρήση. Και το «καλοί» ορίζεται από το πόσο ταιριάζουμε με τους ανθρώπους που σχετιζόμαστε. Το ταίριασμα δεν αφορά σε εξωτερικά ή επιφανειακά χαρακτηριστικά αλλά σε βαθύτερα όπως οι απόψεις και οι αξίες για τη ζωή, τα ενδιαφέροντα και οι ενέργειες του καθένα.
Η συμβουλή του κυρίου Cacioppo για έναν μοναχικό άνθρωπο είναι να ξεκινήσει να σχετίζεται σε ασφαλή πλαίσια, παραδείγματος χάριν σε μια κοινωνική οργάνωση όπου μπορεί αρχικά να παρέχει εθελοντισμό, σε μια πολιτιστική ενέργεια ή σε μια δημοτική κίνηση, μιας και σε τέτοιες δομές ο γενικότερος στόχος είναι η παροχή φροντίδας άρα το κλίμα είναι εξ ορισμού θετικό. Μια πραγματική, βαθιά κοινωνική επαφή είναι αυτή που μας γεμίζει ενέργεια και μας θρέφει. Όταν καταφέρουμε να αποκτήσουμε μια τέτοια επαφή θα πρέπει να θυμόμαστε ότι κανείς δεν μπορεί να είναι τέλειος, πως ούτε εμείς οι ίδιοι δεν είμαστε τέλειοι απέναντι στον εαυτό μας, οπότε χρειάζεται να μπορούμε να δεχτούμε και την αδυναμία του άλλου.
Αν νιώθετε μόνοι εδώ και καιρό ξανοιχτείτε: πείτε καλημέρα στους γείτονες, στο μανάβη της γωνίας, προτείνετε στον πιο συμπαθή σας συνάδελφο να πάτε έξω για φαγητό, γίνετε εθελοντής, …. μέχρι σταδιακά να γνωρίσετε ανθρώπους πραγματικά ταιριαστούς μ’ εσάς. Αν δυσκολεύεστε να διαχειριστείτε τους φόβους και τις αγωνίες σας απευθυνθείτε σ’ έναν ψυχολόγο. Ανοιχτείτε στη ζωή!
Ειρήνη Ντάκου
Συμβουλευτική – Ψυχοθεραπεία
Επαγγελματικός Προσανατολισμός
e-mail: info@psychology-athens.com