Ντόναλντ Τραμπ: Απειλεί με δασμούς και τα συνταγογραφούμενα φάρμακα

Το ενδεχόμενο να επιβάλλει δασμούς στα συνταγογραφούμενα φάρμακα επανέλαβε ο πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών Ντόναλντ Τραμπ, προκαλώντας εκ νέου νευρικότητα και ανησυχία στην ΕΕ.

Τα φάρμακα είχαν μείνει επί καιρό μακριά από τις εμπορικές διαμάχες, λόγω της πιθανότητας βλάβης στους ασθενείς. Και ο ίδιος ο αμερικανός πρόεδρος τα είχε εξαιρέσει την περασμένη εβδομάδα από το νέο κύμα δασμών που ανακοίνωσε εναντίον της Ευρώπης.

Ωστόσο  είχε επιβάλλει δασμούς στις πρώτες ύλες από την Κίνα που χρησιμοποιεί η φαρμακοβιομηχανία, αναφέρει το ειδησεογραφικό πρακτορείο Reuters. Είχε επίσης κατ’ επανάληψιν χαρακτηρίσει την παραγωγή φαρμάκων στην Ευρώπη ως ένα πρόβλημα που σκοπεύει να αντιμετωπίσει με δασμούς. Οι δασμοί που θα επιβληθούν «μπορεί να είναι 25% ή υψηλότεροι», ανακοίνωσε.

Γιατί όμως έχουν μπει οι φαρμακοβιομηχανίες στο στόχαστρο της οικονομικής πολιτικής του; Ο ίδιος έχει κατ’ επανάληψιν πει ότι οι φαρμακευτικοί κολοσσοί, όπως η Eli Lilly, η Johnson & Johnson και η Pfizer, πρέπει να παράγουν περισσότερα φάρμακα για την αμερικανική αγορά επί αμερικανικού εδάφους. Με αυτό τον τρόπο εκτιμά ότι θα μειωθεί η εξάρτηση των ΗΠΑ από άλλες χώρες και θα αυξηθούν τα φορολογικά έσοδα.

Πολλά συνταγογραφούμενα φάρμακα παράγονται εν μέρει στην Ευρώπη. Η Ιρλανδία, λ.χ., αποτελεί κόμβο της παραγωγής των δραστικών ουσιών σε φάρμακα μεγάλης κυκλοφορίας. Τέτοιες ουσίες είναι, λ.χ., όπως η τιρζεπατίδη (για το αδυνάτισμα) της Lilly και η ανοσοθεραπεία πεμπρολιζουμάμπη (για τον καρκίνο) της Merck (σ.σ. MSD εκτός ΗΠΑ).

Ο πρόεδρος των ΗΠΑ έχει επικρίνει τις αμερικανικές φαρμακοβιομηχανίες ότι εγγράφουν την πνευματική ιδιοκτησία τους στην Ιρλανδία λόγω του χαμηλού ποσοστού εταιρικών φόρων.

Ιδιωτική διαπραγμάτευση

Στις 2 Απριλίου, είχε αναφέρει ότι η χώρα του δεν παράγει πλέον αρκετά αντιβιοτικά. Και αυτό διότι παράγονται σε Κίνα και Ινδία, όπως ισχύει για τα περισσότερα γενόσημα που χρησιμοποιούνται στις ΗΠΑ. Και πρόσθεσε πως είναι άδικο να πληρώνουν οι ΗΠΑ υψηλότερες τιμές για επώνυμα φάρμακα, σε σύγκριση με άλλα εύπορα κράτη, ιδίως στην Ευρώπη.

Η διαφορά όμως είναι ότι οι ΗΠΑ δεν προμηθεύονται φάρμακα για το εθνικό σύστημα υγείας τους, όπως κάνουν χώρες όπως η Αγγλία και η Γερμανία. Αντ’ αυτού, βασίζονται στον ιδιωτικό τομέα για να κάνει τις διαπραγματεύσεις των τιμών, τόσο για τα ιδιωτικά όσο και για τα κρατικά προγράμματα ασφάλισης.

Μόλις πέρυσι άρχισε η αμερικανική κυβέρνηση να κάνει η ίδια τις διαπραγματεύσεις των τιμών για περιορισμό αριθμό φαρμάκων που καλύπτει το ομοσπονδιακό πρόγραμμα ασφάλισης  Medicare.

Η αντίδραση

Οι φαρμακοβιομηχανίες πιέζουν να επιβληθούν σταδιακά οι δασμοί στα εισαγόμενα φάρμακα. Με αυτό τον τρόπο θα μειωθεί ο αντίκτυπός τους, ενώ θα κερδίσουν χρόνο να αλλάξει η παραγωγή τους.

Μερικές, όπως η Lilly, έχουν ανακοινώσει σχέδια για να αυξήσουν τις παρασκευαστικές επενδύσεις τους στις ΗΠΑ. Άλλες, όπως η Novo Nordisk, έχουν αναφέρει πως εντείνουν τις προσπάθειες να παράγουν περισσότερα φάρμακα επί αμερικανικού εδάφους.

Ωστόσο ο εμπορικός όμιλος PhRMA αναφέρει πώς η παρασκευή μιας νέας μονάδας παραγωγής φαρμάκων στις ΗΠΑ, μπορεί να κοστίσει έως 2 δισεκατομμύρια δολάρια. Επιπλέον, θα χρειασθούν 5-10 χρόνια για να γίνει λειτουργική. Και αυτό διότι η κατασκευή είναι χρονοβόρα, ενώ πρέπει να πληροί και συγκεκριμένες προϋποθέσεις έως ότου τεθεί σε λειτουργία. Γι’ αυτό τον λόγο υποστηρίζει την σταδιακή επιβολή τελών και δασμών.

Μερικές φαρμακοβιομηχανίες έλαβαν επίσης την ασυνήθιστη απόφαση να στείλουν αεροπορικώς στις ΗΠΑ περισσότερα φάρμακα από την Ευρώπη, για να υπάρξει απόθεμα πριν την επιβολή δασμών.

Οι δυνητικές συνέπειες

Ο πρόεδρος Τραμπ είπε πριν από δύο ημέρες (8/4/2025) ότι η ανακοίνωση των δασμών για τα φάρμακα «θα γίνει πολύ σύντομα». Απέφυγε όμως να δεσμευτεί χρονικά.

Ωστόσο παράγοντες της αγοράς και ειδικοί στην τιμολόγηση φαρμάκων εκτιμούν πως υπάρχει κίνδυνος ελλείψεων σε ευρέως χρησιμοποιούμενα, φθηνά, γενόσημα φάρμακα, όπως τα αντιβιοτικά. Και αυτό διότι οι εταιρείες που τα παράγουν θα αντιμετωπίσουν πρόβλημα με το πρόσθετο κόστος.

Οι δασμοί μπορεί επίσης να πλήξουν το περιθώριο κέρδους ακριβώς, επώνυμων φαρμάκων. Σε τέτοια περίπτωση θα μειωθεί το ύψος των επενδύσεων που θα μπορούν να κάνουν οι φαρμακοβιομηχανίες στην έρευνα και ανάπτυξη νέων φαρμάκων.

Φωτογραφία: iStock