Τσιόδρας: “Το εμβόλιο θα αργήσει – Δεν πρέπει, όμως, να βιαστούμε” – Οι τρεις φάσεις της δημιουργίας ενός εμβολίου

Οκτώ διαφορετικά εμβόλια δοκιμάζονται σε 10 διαφορετικές δοκιμές σε ανθρώπους και από αυτά, τα δύο είναι σε φάση χορήγησης σε μεγαλύτερο αριθμό υγιών εθελοντών. Το τελικό πανδημικό εμβόλιο που θα κόψει πρώτο το νήμα, όμως, ακόμα αργεί και “καλώς κάνει”, σύμφωνα με τον καθηγητή και υπεύθυνο ενημέρωσης για τον νέο κορωνοϊό Σωτήρη Τσιόδρα.

“Η διαδικασία αυτή είναι μακρόχρονη και γίνεται με τους μέγιστους κανόνες ασφαλείας. Δεν πρέπει να γίνει βιαστικά. Πρέπει να γίνει με όλους τους κανόνες της Επιστήμης, ώστε να έχουμε ένα ασφαλές και αποτελεσματικό εμβόλιο. Πιστεύω ότι θα αργήσει, παρά το γεγονός ότι ακούτε ότι θα έρθουν πολύ γρήγορα εμβόλια. Και να έρθουν πολύ γρήγορα, δεν θα είναι σε επαρκείς ποσότητες για όλο τον κόσμο”, επισήμανε χαρακτηριστικά ο καθηγητής.

Ποιες είναι οι τρεις κρίσιμες φάσεις για τη δημιουργία εμβολίου

Όπως εξήγησε ο κ. Τσιόδρας υπάρχουν εδικά δεδομένα στη διαδικασία παραγωγής εμβολίου, αλλά και συγκεκριμένες επιστημονικές φάσεις, όπως είναι η φάση Ι, η φάση ΙΙ και η φάση ΙΙΙ.

Στην προ-κλινική φάση το εμβόλιο δοκιμάζεται για την ασφάλειά του σε πειραματόζωα, όπως ποντίκια και πίθηκοι, δηλαδή θηλαστικά τα οποία έχουν παρόμοια συμπεριφορά με τον άνθρωπο. Αυτή τη στιγμή, στο συγκεκριμένο προκλινικό στάδιο έρευνας υπάρχουν 110 προγράμματα ανάπτυξης εμβολίων.

Εάν αυτή η φάση είναι επιτυχής, τότε το εμβόλιο θα δοκιμαστεί σε υγιείς εθελοντές. Αυτή είναι και η φάση Ι της κλινικής μελέτης. Συγκεκριμένα:

Φάση Ι

Στη φάση αυτή, οι επιστήμονες δοκιμάζουν διαδοχικά σε ανθρώπους μεγαλύτερες δόσεις του εμβολίου, προσπαθώντας να βρουν την τέλεια, αλλά και ασφαλέστερη δόση που θα προκαλέσει στον ανθρώπινο οργανισμό ικανοποιητικό αριθμό αντισωμάτων, όπως εξήγησε ο Σωτήρης Τσιόδρας:

“Συνήθως, σε αυτή τη φάση κρατάνε μία μεσαία δόση, δεν κρατάνε ούτε την πολύ χαμηλή – συνήθως δεν δουλεύει – ούτε την πολύ υψηλή – συνήθως έχει κάποιες παρενέργειες: πονάει το χέρι, κάνεις πυρετό και τα λοιπά”.

Φάση ΙΙ

Στη μεσαία, στη δεύτερη φάση, οι επιστήμονες εξετάζουν εκατοντάδες ανθρώπους, 600 ή 1.000, για το εάν δουλεύει καλά αυτή η μεσαία δόση, με ασφάλεια, χωρίς ανεπιθύμητες ενέργειες και εάν δημιουργεί υψηλά αντισώματα.

Φάση ΙΙΙ

Στην τρίτη φάση, το εμβόλιο χορηγείται στον ευρύ πληθυσμό για να πιστοποιηθεί εάν αυτό δουλεύει αποτελεσματικά, ως προς την αντιμετώπιση του ιού.

“Όλες αυτές οι φάσεις, καταλαβαίνετε ότι διαρκούν μεγάλο χρονικό διάστημα και μέχρι να δοθεί η έγκριση περνάει ένας χρόνος ή και ενάμιση χρόνος. Άρα, για αυτό ακούτε από τους περισσότερους επιστήμονες ότι θα πάρει 12 με 18 μήνες αυτή η διαδικασία του εμβολίου.Έχουν όμως αυτή τη στιγμή ενεργοποιηθεί εκατοντάδες μηχανισμοί διενέργειας μελετών για τα εμβόλια, με διαφορετική τεχνολογία το καθένα και ευελπιστούμε ότι κάποια από αυτά, μέχρι το τέλος του χρόνου θα έχουν καλά αποτελέσματα. Ευελπιστούμε, δεν το ξέρουμε”, υπογράμμισε ο καθηγητής.

Δύο εμβόλια βρίσκονται στη φάση ΙΙ

Στη φάση ΙΙ, δηλαδή, αυτή των δοκιμών σε μεγαλύτερο αριθμό υγιών εθελοντών βρίσκεται το πειραματικό εμβόλιο της μελέτης του Εθνικού Ιδρύματος Υγείας των ΗΠΑ, το οποίο βασίζεται σε μία νέα τεχνολογία, όπου μόρια messenger RNA κατευθύνουν τα κύτταρα του οργανισμού στην παραγωγή αντισωμάτων.

Στους συμμετέχοντες υγιείς εθελοντές χορηγήθηκαν διαφορετικές δόσεις του εμβολίου, οι οποίες έδειξαν δοσο-εξαρτώμενη απάντηση σχετικά με τα αντισώματα. Τι σημαίνει αυτό; Σημαίνει πως στην υψηλότερη δόση, ήταν υψηλότερο και το επίπεδο αντισωμάτων του οργανισμού.

Αυτή τη στιγμή, το εμβόλιο εξετάζεται για άτομα ηλικίας 55-70 και 71 και άνω, ενώ το εμβόλιο χορηγείται σε δύο δόσεις με διαφορά τεσσάρων εβδομάδων.

“Μεγαλύτερες μελέτες θα ξεκινήσουν μέσα στον Ιούλιο με 600 άτομα. Εάν πάνε καλά αυτές οι μελέτες, μπορεί να υπάρχει ένα εμβόλιο στο τέλος αυτού του έτους ή τις αρχές του επόμενου. Χρειάζεται μεγάλη προσοχή, οι προσπάθειες για παραγωγή εμβολίου να μην γίνονται βιαστικά, να προχωρούν με τη μέγιστη δυνατή ασφάλεια και δεδομένη, βέβαια, την προστασία των ανθρώπων και τελικά, την εθελοντική τους συμμετοχή”, εξήγησε ο κ. Τσιόδρας.

Τσιόδρας: “Δεν θα είναι ένα το εμβόλιο, αλλά πολλά”

Το πρόβλημα της επάρκειας των εμβολίων, όταν και εφόσον αυτά φτάσουν στο τελικό στάδιο της χορήγησης για την ανοσοποίηση των πληθυσμών, θα είναι το επόμενο μεγάλο εμπόδιο που θα αντιμετωπίσει η ανθρωπότητα.

Ο Σωτήρης Τσιόδρας, μάλιστα, διαβλέπει ότι δεν θα είναι ένα αυτό το εμβόλιο που θα κριθεί κατάλληλο, αλλά πολλά: “Θα χρειαστούμε πιθανότατα πολλά από αυτά τα εμβόλια, εάν δουλεύουν όλα ή εάν δουλεύουν κάποια από αυτά. Δεν θα φτάσει ένα. Γιατί δεν θα φτάσει ένα; Γιατί η παραγωγή τους σε παγκόσμιο επίπεδο δεν θα επαρκέσει για τα 7 δισεκατομμύρια ανθρώπους”, ανέφερε.

Έτσι οι ταυτόχρονη ενεργοποίηση πολλών δυνάμεων, όπως συμβαίνει στις μέρες μας, είναι προς τη σωστή κατεύθυνση ώστε να βρούμε όσο το δυνατόν περισσότερα, καλύτερα και ασφαλέστερα αποτελεσματικά εμβόλια, τα οποία εθελοντικά θα τα πάρουν οι άνθρωποι. Σε ποιες ομάδες ανθρώπων θα χορηγηθούν, όμως, αυτά;

Ο καθηγητής απαντά: “Δεν θα υποχρεώσεις κανέναν με το ζόρι να πάρει εμβόλιο. Και θα έχουν προτεραιότητα, φαντάζομαι και από προηγούμενες εμπειρίες που έχω ζήσει σαν επιστήμονας, οι άνθρωποι που διατρέχουν τον υψηλότερο κίνδυνο, έτσι;”