Αμερικανοί επιστήμονες, από το Πανεπιστήμιο του Cambridge και το Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Καλιφόρνια, δημιούργησαν στις αρχές καλοκαιριού «μοντέλα εμβρύων», χωρίς τη χρήση ωαρίων και σπέρματος.
Σήμερα οι Βρετανοί πήραν τη σκυτάλη και ανέπτυξαν στο εργαστήριο «ψευδοέμβρυα» τα οποία ωστόσο, διαφέρουν από αυτά των αμερικανών συναδέλφων τους, όπως λένε.
Οι ερευνητές διαβεβαίωσαν οι ίδιοι χρησιμοποιούν κύτταρα τροποποιημένα χημικά μάλλον, παρά γενετικά και τα δικά τους «μοντέλα» μοιάζουν περισσότερο στα ανθρώπινα έμβρυα.
Οι προσπάθειες αυτές γίνονται για να δημιουργηθούν έμβρυα, όχι απαραίτητα για την χρησιμοποίησή τους στην αναπαραγωγή, αλλά για να δώσουν στους επιστήμονες την ευκαιρία να προχωρήσουν την εργαστηριακή έρευνα σχετικά με τις αποβολές στις γυναίκες, τις συγγενείς δυσπλασίες, αλλά και άλλες ανωμαλίες της εγκυμοσύνης.
«Οι ομοιότητες αυτές καθιστούν αυτά τα μοντέλα περισσότερο αποτελεσματικά για την έρευνα σχετικά με τις αποβολές, τις συγγενείς δυσπλασίες και τη στειρότητα», δήλωσε ο Τζέιμς Μπρίσκο του Ινστιτούτου Φράνσις-Κρικ στο Λονδίνο.
Ωστόσο, οι έρευνες αυτές εγείρουν και σημαντικά ζητήματα δεοντολογίας.
Δείτε επίσης: Συνθετικά έμβρυα και ηθικά διλήμματα – Τι λένε οι έλληνες βιολόγοι και επιστήμονες
Τι κατάφεραν να ανακαλύψουν οι Βρετανοί
Η ομάδα των βρετανών ερευνητών δημοσίευσε χθες, Τετάρτη (6/9) τα αποτελέσματα των ερευνών της στην επιστημονική επιθεώρηση Nature, περιγράφοντας πώς κατάφερε να δημιουργήσει ένα ψευδοέμβρυο από ανθρώπινα εμβρυονικά βλαστοκύτταρα.
Η επιστημονική κοινότητα χαιρέτισε τις εργασίες αυτές κάνοντας λόγο για μια «εντυπωσιακή» πρόοδο που θα μπορούσε να επιτρέψει στους ερευνητές να διεισδύσουν στα μυστικά των πρώτων ημερών της κύησης, όταν είναι συχνότερες οι αποτυχίες.
Τα αποτελέσματα αυτά συνεχίζουν να τροφοδοτούν τη συζήτηση για πιο σαφείς δεοντολογικούς κανόνες αναφορικά με την ανάπτυξη στο εργαστήριο ανθρώπινων εμβρυικών μοντέλων.
Η ομάδα των ερευνητών, με επικεφαλής τον Παλαιστίνιο Τζέικομπ Χάνα του Ινστιτούτου Επιστημών Βάιζμαν στο Ισραήλ, παρήγαγε ανθρώπινα ψευδοέμβρυα ηλικίας 14 ημερών, η οποία αποτελεί σε πολλές χώρες το νομικό όριο γι’ αυτού του είδους τις έρευνες, μέχρι τη στιγμή που αρχίζουν να αναπτύσσονται όργανα όπως ο εγκέφαλος.
Η δομή που δημιουργήθηκε «φαίνεται να παράγει όλους τους διαφορετικούς τύπους κυττάρων που σχηματίζουν τους ιστούς σ’ αυτό το πρώιμο στάδιο της ανάπτυξης», ανέφερε.
Η μελέτη αυτή «είναι ένα βήμα για να κατανοήσουμε μια περίοδο της ανθρώπινης ανάπτυξης που οδηγεί πολλές κυήσεις στην αποτυχία και η μελέτη της οποίας ήταν πάντα δύσκολη μέχρι τώρα».
Οι ερευνητές που πραγματοποίησαν την έρευνα καθώς και άλλοι επιστήμονες επέμειναν στο γεγονός ότι οι δομές που δημιουργήθηκαν δεν πρέπει να θεωρούνται ανθρώπινα έμβρυα.
«Μοιάζουν πολύ, αλλά δεν είναι ίδιες» με ανθρώπινα έμβρυα, αναφέρεται στη μελέτη.
Πρόσφατες εργασίες δείχνουν πως «τα μοντέλα ανθρώπινων εμβρύων καθίστανται περισσότερο εξελιγμένα και είναι πιο κοντά σ’ αυτό που μπορεί να συμβεί στη διάρκεια μιας φυσιολογικής ανάπτυξης», δήλωσε ο Ντάριους Ουιντέρα, ειδικός στη κυτταρική βιολογία στο αγγλικό πανεπιστήμιο του Ρέντινγκ.
Στο κείμενο υπογραμμίζεται «πως ένα ισχυρό ρυθμιστικό πλαίσιο είναι περισσότερο απαραίτητο από ποτέ», πρόσθεσε.
Τι λένε οι έλληνες ερευνητές
Η Γεωργία Κόκκαλη, Μοριακός Βιολόγος-Κλινικός Εμβρυολόγος. Υπεύθυνη του Τμήματος Προεμφυτευτικού Γενετικού Ελέγχου της Κλινική »Γένεσις Αθηνών», μιλώντας στο iatropedia.gr στην προηγούμενη ανακάλυψη των αμερικανών, εξήγησε γιατί αυτή η έρευνα, μπορεί να αποδειχθεί σημαντική σε επιστημονικό επίπεδο:
«Εγώ που είμαι επιστήμονας δεν μπορώ να τα αποκαλέσω “συνθετικά έμβρυα”. Τα αποκαλώ “δομές”, ή «εμβρυικές δομές», ή όπως τα λέγαμε μέχρι πρόσφατα “Embryoid bodies”. Αυτές οι δομές μπορούν να απαντήσουν στο ερώτημα, του πώς οργανώνεται το ίδιο το έμβρυο μετά την εμφύτευση. Αυτό που λέμε, δηλαδή, “μαύρο κουτί”. Το λέμε έτσι, καθώς δεν γνωρίζουμε 100% τί συμβαίνει και πώς εξελίσσονται τα πράγματα, από τη στιγμή που το έμβρυο μπαίνει μέσα στην μήτρα. Η έρευνα πάνω στο «μαύρο κουτί» -αν καταφέρουμε δηλαδή να παρατηρήσουμε αυτές τις «δομές» να αναπτύσσονται στο εργαστήριο- μπορεί να μας βοηθήσει να λύσουμε τα θέματα των πρώτων σταδίων, όταν “χάνεται” μια εγκυμοσύνη. Γιατί έχουμε πολλές εγκυμοσύνες που σταματούν στο πρώτο τρίμηνο. Αν λοιπόν πούμε ότι αυτές οι εργαστηριακές κατασκευές δεν αποτελούν “άνθρωπο”, αλλά αποτελούν “δομές” ίσως πάρουμε κάποιες απαντήσεις -και βάζω και ένα ερωτηματικό για το πόσο αξιόπιστα μπορούν να είναι αυτά τα αποτελέσματα- στον μηχανισμό της ζωής στα πρώτα στάδια», αναφέρει η επιστήμονας.
Λύση για τη μεταμόσχευση οργάνων;
Τα συνθετικά κύτταρα ωστόσο, θα μπορούσαν να δώσουν λύσεις στις μεταμοσχεύσεις οργάνων, τονίζει η κα. Κόκκαλη.
«Θα μπορούσαν αυτές οι δομές να «ταϊστούν» με καλλιεργητικά υγρά ανάλογα και να φτιάξουν ίσως όργανα. Οπότε θα είχε τρομερό ενδιαφέρον στην αναγεννητική ιατρική. Αν δοθεί δυνατότητα για έρευνα σ’ αυτές τις εμβρυικές δομές θα μπορούσαν ίσως να μας «λύσουν τα χέρια» σε πολλά προβλήματα. Όλα εξαρτώνται από το εάν αυτά τα αποκαλείς «έμβρυα» ή όχι για να επιτρέψει κανείς την έρευνα ή όχι», σημειώνει.
Τον περασμένο Απρίλιο, ερευνητές στην Κίνα δημιούργησαν συνθετικά έμβρυα από κύτταρα πιθήκων και τα εμφύτευσαν στη μήτρα ενήλικων πιθήκων, μερικά από τα οποία έδειχναν τα αρχικά σημάδια εγκυμοσύνης, αλλά κανένα από τα οποία δεν συνέχισε να αναπτύσσεται μετά από λίγες ημέρες.
Οι επιστήμονες λένε ότι δεν είναι σαφές εάν το εμπόδιο στην πιο προηγμένη ανάπτυξη είναι απλώς τεχνικό ή έχει μια πιο θεμελιώδη βιολογική αιτία.
«Είναι λίγο τρομακτική η προοπτική να δημιουργηθούν αληθινά έμβρυα. Μπορούμε να πάμε τα πράγματα παρακάτω. Αλλά τελικά, που μέχρι που το πας; Πόσο το προχωράς όλο αυτό; Κάποιοι τρομάζουν και όχι άδικα. Το να μπορούμε να δημιουργήσουμε ωστόσο έναν πλήρη οργανισμό, δημιουργεί και μια μεγάλη αναπαραγωγική ελευθερία. Που δεν θα είναι βέβαια ένα παιδί που θα μας μοιάζει, επειδή δεν είναι από ένα δικό μας κύτταρο, αλλά είναι ένα παιδί που θα μπορεί να παραχθεί. Είναι προβληματισμοί όλοι αυτοί», καταλήγει η γενετίστρια.