Βρέθηκε το «όπλο» κατά του πολλαπλού μυελώματος και στην πρώτη γραμμή είναι ο Αθ. Δημόπουλος

Το πολλαπλούν μυέλωμα είναι μια αιματολογική κακοήθεια που οφείλεται στον ανεξέλεγκτο πολλαπλασιασμό των πλασματοκυττάρων (κύτταρα που παράγουν αντισώματα) στο μυελό των οστών. Αποτελεί τη δεύτερη συχνότερη αιματολογική κακοήθεια και οι περισσότεροι ασθενείς παρουσιάζουν κατά τη διάγνωση αναιμία, οστικά άλγη, επιδείνωση της νεφρικής λειτουργίας ή υπερασβεσταιμία, ενώ είναι ιδιαίτερα ευαίσθητοι στις λοιμώξεις. Παρά την πρόοδο που έχει πραγματοποιηθεί τα τελευταία 15 χρόνια, το νόσημα δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί ριζικά παρά μόνο σε μικρό ποσοστό ασθενών. Οι περισσότεροι ασθενείς κάποια στιγμή υποτροπιάζουν και γίνονται ανθεκτικοί στις υπάρχουσες θεραπευτικές επιλογές.

Ωστόσο, αυτή η κατάσταση φαίνεται ότι μπορεί να αλλάξει με πολλαπλά οφέλη για τον ασθενή. Ειδικότερα η χρήση της ουσίας δαρατουμουμάβη ως μονοθεραπείας είχε ως αποτέλεσμα αυτό το φάρμακο να δοκιμαστεί σε ασθενείς με ανθεκτικό ή υποτροπιάζον μυέλωμα, που έχουν λάβει 1-3 προηγούμενες γραμμές θεραπεία. Τα αποτελέσματα ήταν πολύ ενθαρρυντικά με αποτέλεσμα να σχεδιαστεί η μελέτη POLUX, η οποία είναι μία διεθνής, πολυκεντρική, προοπτική, τυχαιοποιημένη κλινική μελέτη . Όλοι οι ασθενείς έλαβαν το συνδυασμό λεναλιδομίδης και δεξαμεθαζόνης, που αποτελεί μια από τις κυριότερες θεραπευτικές επιλογές στην υποτροπή του μυελώματος. Οι μισοί ασθενείς έλαβαν επιπλέον δαρατουμουμάβη.

H μελέτη περιέλαβε 569 ασθενείς από 18 χώρες και τα εντυπωσιακά αποτελέσματά της μόλις δημοσιεύθηκαν, όπως προαναφέρθηκε, στο πλέον έγκριτο περιοδικό κλινικής έρευνας, την Ιατρική Επιθεώρηση της Νέας Αγγλίας (New England Journal of Medicine).

Η δαρατουμουμάβη σε συνδυασμό με λεναλιδομίδη και δεξαμεθαζόνη αποδείχθηκε ιδιαίτερα ασφαλής με συνηθέστερη ανεπιθύμητη ενέργεια την αντίδραση υπερευαισθησίας (συχνότερα κατά τη διάρκεια της πρώτης έγχυσης), η οποία όμως ήταν συνήθως αντιμετωπίσιμη. Στον τριπλό συνδυασμό παρατηρήθηκε επίσης μεγαλύτερο ποσοστό ουδετεροπενίας σε σχέση με το συνδυασμό λεναλιδομίδης και δεξαμεθαζόνης, που όμως ήταν εύκολα διαχειρίσιμη.

Με διάμεσο διάστημα παρακολούθησης μεγαλύτερο του ενός έτους (13,5 μήνες), το σκέλος της δαρατουμουμάβης μείωσε την πιθανότητα υποτροπής στο 63% των ασθενών σε σχέση με το συνδυασμό λεναλιδομίδης και δεξαμεθαζόνης. Η πιθανότητα επιβίωσης χωρίς πρόοδο νόσου στον ένα χρόνο ήταν 83% στο σκέλος της δαρατουμουμάβης και 60% στο σκέλος λεναλιδομίδης και δεξαμεθαζόνης. Επιπρόσθετα, οι ανταποκρίσεις ήταν σαφώς καλύτερες στο σκέλος της δαρατουμουμάβης: 93% έναντι 76%, με πλήρεις υφέσεις 43% έναντι 19%. Στα πλαίσια αυτής της μελέτης προσδιορίστηκε για πρώτη φορά σε ασθενείς με υποτροπιάζων ή ανθεκτικό πολλαπλούν μυέλωμα η μοριακή ανταπόκριση της νόσου. Διαπιστώθηκαν μοριακές υφέσεις σε 22% των ασθενών της ομάδας της δαρατουμουμάβης και μόλις 5% στην ομάδα ελέγχου.

Η σημασία αυτής της μελέτης υπογραμμίζεται και από το γεγονός ότι στο ίδιο τεύχος του περιοδικού υπήρχε άρθρο σύνταξης (Editorial) από διαπρεπείς ερευνητές της Mayo Clinic των Ηνωμένων Πολιτειών. Στο άρθρο σύνταξης αναφέρεται ότι ο τριπλός αυτός συνδυασμός δαρατουμουμάβης, λεναλιδομίδης και δεξαμεθαζόνης αποτελεί πλέον την θεραπεία εκλογής για τους ασθενείς με υποτροπιάζον ή ανθεκτικό πολλαπλούν μυέλωμα. Αναμένεται ότι σύντομα η διεθνείς οργανισμοί έγκρισης νέων φαρμάκων (FDA, ή ΕΜΑ) θα εγκρίνουν τη χορήγηση αυτού του συνδυασμού και εκτός πλαισίου Κλινικής Έρευνας. Μελέτες που εξετάζουν τη θέση της δαρατουμουμάβης στα πλαίσια της θεραπείας πρώτης γραμμής είναι σε εξέλιξη. Τα δεδομένα αυτά δημιουργούν αίσθημα αισιοδοξίας για τη ριζικότερη αντιμετώπιση των ασθενών που πάσχουν από πολλαπλούν μυέλωμα.