«Η Υγεία σε πλαίσια διακυβέρνησης»- Ένα άρθρο για τα λάθη στην Υγεία

γράφει ο Λάμπρος Δημητρογιάννης, επιστήμονας Διοίκησης Υπηρεσιών Υγείας και Διακυβέρνησης και Δημόσιων Πολιτικών

Δεν επιλέγονται δηλαδή μοντέλα εξουσίας όπου οι εκτελεστικοί θεσμοί (δημόσιοι – ιδιωτικοί, κεντρικοί –τοπικοί ) θα συνδυάζονται για να αντιμετωπίσουν αυξανόμενες ανάγκες ή μέσω της διαβούλευσης να επιτευχθούν οι βέλτιστες λύσεις , αλλά και οι πιο ρεαλιστικές.

Αντιθέτως, ο διάλογος εξαντλείται σε διάστημα λίγων ημερών και συνήθως με μικρό αριθμό εμπλεκομένων, παράλληλα με τις βεβιασμένες νομοθετικές ρυθμίσεις που διακρίνονται για το βραχυπρόθεσμο και σχεδιασμένες από μικρές ομάδες ατόμων.

Αυτό άλλωστε αποδεικνύουν οι αλλεπάλληλες νομοθετικές παρεμβάσεις που έγιναν στη δημόσια υγεία από τη δεκαετία του ’80 έως σήμερα, δημιουργώντας πολυνομία και αγκυλώσεις στη λειτουργία κρατικών και ιδιωτικών παρόχων υγείας.

Και το οξύμωρο είναι ότι τέτοιες πολιτικές συμπεριφορές συνεχίστηκαν και κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης, ενισχύοντας την απουσία στρατηγικής και μακροπρόθεσμου σχεδιασμού, την έλλειψη οργάνωσης και την αναβολή ρήξεων και μεταρρυθμίσεων. Θέματα που έπρεπε να τεθούν προ κρίσης, δεν τέθηκαν ούτε κατά τη διάρκεια αυτής. Το φοβικό σύνδρομο που διακατέχει κάθε πολιτική ηγεσία της υγείας και η χρόνια αντίληψη ότι η ελληνική υγεία είναι μια πυρηνική βόμβα που τη ‘χαϊδεύουμε’ για να μην σκάσει, ανάγκη είναι να εξαλειφθούν.

Λαμβάνοντας υπόψιν ότι τα οικονομικά, κοινωνικά και υγειονομικά δεδομένα της χώρας μας έχουν αλλάξει, και υπό το πρίσμα του πολύ-παραγοντικού χαρακτήρα της, η αποτελεσματική διακυβέρνηση για την υγεία οφείλει να συμπεριλάβει τα εξής:

-Οι όποιες αλλαγές να γίνονται κατόπιν ουσιαστικής διαβούλευσης κλιμακωτά και όχι ολοκληρωτικά, για να υπάρχει χρόνος προσαρμογής και κυρίως συνεχή ανάλυση των δεδομένων που προκύπτουν.

-Κάθε νομοσχέδιο για την υγεία να παγιώνεται για μια πενταετία υπό τη θεσμική εγγύηση της Προεδρίας της Δημοκρατίας. Να αποφευχθούν οι πολλαπλές παρεμβάσεις χωρίς χρονοδιάγραμμα.

-Η δημιουργία Μητρώου Διοικητών και Προέδρων δημόσιων φορέων υγείας να περιλαμβάνει στελέχη από το δημόσιο και ιδιωτικό τομέα. Τα μέλη των διοικητικών συμβουλίων να ορίζονται από συγκεκριμένες δεξαμενές επαγγελματικών και επιστημονικών συλλόγων ( Ιατρικοί σύλλογοι, Ενώσεις νοσηλευτών, Δικηγορικοί σύλλογοι κ.α.).

-Οι δημόσιες μονάδες υγείας να αποκτήσουν μεγαλύτερη αυτονομία για να ενισχύσουν την επιχειρησιακή τους δράση και να περιορίσουν τη γραφειοκρατία.

-Η διοικητική διάρθρωση να αποτελείται από μικρά και ευέλικτα σχήματα.

-Αναδιάταξη της πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας στα νοσοκομεία. Οι νοσηλευτικές μονάδες να διατηρήσουν μόνο τα εξειδικευμένα ιατρεία για αποτελεσματική αντιμετώπιση των επειγόντων περιστατικών.

-Όπου η Πολιτεία δεν μπορεί, και αποδεδειγμένα δεν μπορεί ( όπως στην πρωτοβάθμια περίθαλψη), να εκχωρήσει υπηρεσίες σε συμβεβλημένους ιδιώτες για καθολική πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας. Επίσης να εκχωρήσει αρμοδιότητες στην Τοπική Αυτοδιοίκηση για θέματα δημόσιας υγείας.

-Θέσπιση της ελεύθερης επιλογής μεταξύ δημόσιας ή ιδιωτικής ασφάλισης υγείας, ιδίως μετά και την ψήφιση του νέου ασφαλιστικού νομοσχεδίου.

-Να απλοποιηθούν και να ενισχυθούν οι τρόποι λειτουργίας νέων οικονομικών πεδίων της υγείας όπως ο Ιατρικός τουρισμός, ο Τουρισμός υγείας, η Ιατρικώς υποβοηθούμενη αναπαραγωγή.

-Η συνεχιζόμενη κατάρτιση να γίνει υποχρεωτική, κυρίως στα αντικείμενα του management και του marketing.

Ο αρνητισμός και οι ιδεοληψίες που επικράτησαν δεν επέτρεψαν να ρυθμιστεί η δημόσια υγεία. Η διεύρυνση της υγειονομικής φροντίδας έχει πάψει προ πολλού και η ισότιμη πρόσβαση στις υπηρεσίες υγείας μειώνεται. Η υπουργοκεντρική λήψη αποφάσεων ωθεί τον βραχυπρόθεσμο προγραμματισμό και ενισχύει την έλλειψη βιώσιμων πολιτικών.

Η διακυβέρνηση υγείας επιβάλλει την ανάπτυξη νέων μορφών δημόσιας διοίκησης, την αύξηση της συνεργασίας δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, την στήριξη όλων των δικτύων πολιτικής και την εκχώρηση αρμοδιοτήτων από την κεντρική εξουσία.

Οι αποτελεσματικές πολιτικές υγείας είναι συνολική προσπάθεια, όχι μεμονωμένη. Η πολιτική υγείας διαφέρει από την πολιτική. Και τα κεκτημένα διασφαλίζονται όταν κοιτάμε τις επόμενες γενιές, όχι τις επόμενες εκλογές.