Διάρροιες, ναυτίες, έμετοι, κοιλιακά άλγη ή ανωμαλίες των ηπατικών ενζύμων ήταν ανάμεσα στα συμπτώματα που το προηγούμενο διάστημα δηλώθηκαν σε μελέτες, ως πιθανά αναγνωριστικά συμπτώματα της νόσου COVID-19. Πρόσφατα ωστόσο το CDC στα διευρυμένα κριτήρια για έλεγχο για COVID-19 (checklist) δεν συμπεριέλαβε τη διάρροια, η οποία είχε ενοχοποιηθεί αρκετά στις αρχές της πανδημίας.
Η Αμερικανική Γαστρεντερολογική Εταιρεία – American Gastroenterological Association (AGA) -δημοσίευσε πρόσφατα τις επίσημες οδηγίες της για τα συμπτώματα από το Γαστρεντερικό σύστημα (ΓΕΣ) και το ‘Ηπαρ που σχετίζονται με το COVID-19 και τα οποία αναμένεται να δημοσιευθούν σύντομα – ( Gastroenterology, Sultan S, Altayar O et al).
Ο Διευθυντής του Παθολογικού Τομέα του Νοσοκομείου Αλεξάνδρα Σπύρος Μιχόπουλος (Συντονιστής-Διευθυντής Γαστρεντερολογικού Τμήματος) συνόψισε αυτές τις οδηγίες.
Τι έδειξαν οι νέες μελέτες για τα συμπτώματα από το γαστρεντερικό σύστημα και τη νόσο COVID-19
Οι οδηγίες αυτές στηρίχθηκαν στη συστηματική ανάλυση δημοσιευμένων και μη δεδομένων που αναζητήθηκαν μέσω των OVID Medline και and άλλων διακομιστών – servers (medRxiv, LitCovid, SSRN) μέχρι τις 5/4/2020 και των δημοσιεύσεων μέχρι 19 Απριλίου. Οι οδηγίες αυτές θα επανεκτιμηθούν σε 3 μήνες.
Εντοπίσθηκαν 118 μελέτες με αναφορές σε ασθενείς με COVID-19 και διάρροιες, ναυτίες, εμέτους, κοιλιακά άλγη ή ανωμαλίες των ηπατικών ενζύμων. Μετά από αξιολόγηση επελέγησαν 47 μελέτες που συμπεριελάμβαναν 10890 ασθενείς.
Ο επιπολασμός ήταν:
- για διάρροιες 7.7% (7.2 – 8.2),
- ναυτία/εμέτους 7.8% (7.1 – 8.5),
- κοιλιακό πόνο 2.7% (2.0 – 3.4).
Οι τρανσαμινάσες ήταν αυξημένες στο 15% (τόσο η AST όσο και η ALT).
Οι ασθενείς εκτός Κίνας είχαν πιο συχνά συμπτώματα από το Γαστρεντερικό Σύστημα όπου το 18.3% (16.6 – 20.1%) των ασθενών εμφάνιζε διάρροιες.
Μεμονωμένα συμπτώματα από το Γαστρεντερικό Σύστημα χωρίς άλλα συμπτώματα του COVID-19 ήταν πολύ σπάνια. Οι ανωτέρω διαπιστώσεις οδήγησαν στη διατύπωση των ακολούθων Προτροπών Βέλτιστων Πρακτικών (Best Practice Statements) στη διαχείριση ασθενών με COVID-19, προς τους γιατρούς:
Πρέπει να τονισθεί ότι το CDC στα προσφάτως διευρυμένα κριτήρια για έλεγχο για COVID-19 (checklist) δεν συμπεριέλαβε τη διάρροια (σε αντίθεση με την αγευσία/ανοσμία). Λόγω της πλημμελούς πληροφόρησης των συμπτωμάτων από το Γαστρεντερικό Σύστημα συνιστάται η λεπτομερής καταγραφή τους. Επειδή κάποιες μελέτες έδειξαν ότι τα αυξημένα ηπατικά ένζυμα κατά την είσοδο μπορούν να αποτελούν κακό προγνωστικό δείκτη, συνιστάται ο έλεγχος τους.