Κάθε χρόνο, περίπου 35.000 άνθρωποι πεθαίνουν από λοίμωξη που οφείλεται σε βακτήρια ανθεκτικά στα αντιβιοτικά. Οι καταστροφικές συνέπειες της ανθεκτικότητας στα αντιβιοτικά γίνονται ολοένα και πιο εμφανείς, ενώ η Ελλάδα βρίσκεται στην κορυφή της πυραμίδας του προβλήματος, σε πανευρωπαϊκό επίπεδο.

Κάθε χρήση, είτε είναι κατάλληλη είτε όχι, μπορεί να προάγει την εμφάνιση ανθεκτικότητας στα βακτήρια. Δυστυχώς, η ακατάλληλη και υπερβολική χρήση αντιβιοτικών είναι κοινή τόσο στις χώρες υψηλού όσο και στις χώρες με χαμηλό εισόδημα. Ενώ η νομική ρύθμιση των πωλήσεων αντιβιοτικών έχει λειτουργήσει σε ορισμένα μέρη του κόσμου, σε άλλα μέρη οι περιορισμοί αυτοί είναι δύσκολο να εφαρμοστούν στην πράξη.

Η ανθεκτικότητα στα αντιβιοτικά δεν μπορεί να διορθωθεί με εύκολες τεχνικές παρεμβάσεις, ενώ το ζήτημα πρέπει να αντιμετωπιστεί σε όλα τα επίπεδα της κοινωνίας, τονίζει ο κ. Στάθης Σκληρός, Γενικός Γιατρός, Γενικός Ιατρός και Πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Έρευνας και Εκπαίδευσης στην Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας.

Πώς θα μειωθεί η υπερκατανάλωση αντιβιοτικών

Μείωση της ακατάλληλης χρήσης, π.χ. πονόλαιμος

Τα αντιβιοτικά δεν συνιστώνται για τους περισσότερους πονόλαιμους αφού δεν είναι αποτελεσματικά ενάντια στους ιούς που προκαλούν 8 στους 10 πονόλαιμους. Η ακατάλληλη χρήση αντιβιοτικών οδηγεί στην καταστροφή των ωφέλιμων βακτηρίων και στο τέλος οι βακτηριακές λοιμώξεις θα γίνουν μην αντιμετωπίσημες.

Ολοένα και περισσότεροι Έλληνες, λαμβάνουν επίσης χωρίς καθοδήγηση για τον πονόλαιμο σκευάσματα με αντιμικροβιακή δράση όπως τυροθρικίνη, η χρήση της οποίας για μεγάλο διάστημα μπορεί να διαταράξει την ισορροπία της χλωρίδας της στοματικής κοιλότητας.

Για τον πονόλαιμο υπάρχει κατάλληλη αγωγή, υπάρχουν καραμέλες για το λαιμό και σπρέι με τα απαραίτητα συστατικά με αντιφλεγμονώδη και παυσίπονη δράση για να αντιμετωπίσουν τον πονόλαιμο, επεσήμανε ο κ. Σκληρός.

Έμφαση στην πρόληψη και τον έλεγχο των λοιμώξεων

Η πρόληψη των λοιμώξεων, όπως η βελτίωση της υγιεινής, είναι η πρώτη γραμμή άμυνας κατά των ασθενειών και με τη σειρά της κατά της χρήσης αντιβιοτικών. Το ίδιο ισχύει και στον γεωργικό τομέα – τα υγιή ζώα δεν χρειάζονται αντιβιοτικά.

Διακρατικός συντονισμός και συνεργασία

Η παγκόσμια εξάπλωση της ανθεκτικότητας στα αντιβιοτικά απαιτεί συντονισμό των προσπαθειών πέρα από τα εθνικά σύνορα, μέσω της συνεργασίας εντός και μεταξύ κυβερνήσεων, οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών και διεθνών οργανισμών.

Ωστόσο, μέχρι στιγμής η συνεργασία αυτή βρίσκεται συχνά μόνο στα αρχικά της στάδια, επισημαίνει ο κ. Αλέξης Σωτηρόπουλος, Ταμίας της Ελληνικής Εταιρείας Έρευνας και Εκπαίδευσης στην ΠΦΥ.

Αύξηση της επαγγελματικής και δημόσιας ευαισθητοποίησης

Παρά την αυξημένη συνειδητοποίηση της μικροβιακής αντοχής ως απειλής για τη δημόσια υγεία και τη διαθεσιμότητα τεκμηριωμένων οδηγιών για την πρόληψη και τον έλεγχο των λοιμώξεων, την αντιμικροβιακή διαχείριση και την επαρκή μικροβιολογική ικανότητα, η δράση της δημόσιας υγείας για την αντιμετώπιση του ζητήματος παραμένει ανεπαρκής.

Χρειάζονται επειγόντως ισχυρότερες παρεμβάσεις και δράσεις για την αντιμετώπιση της μικροβιακής αντοχής, οι οποίες θα είχαν σημαντικό θετικό αντίκτυπο στην υγεία του πληθυσμού και στις μελλοντικές δαπάνες υγειονομικής
περίθαλψης στην ΕΕ.

«Η βελτίωση της ευαισθητοποίησης και της κατανόησης μεταξύ του κοινού, των επαγγελματιών υγείας, των εκπαιδευτικών, των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών και των κυβερνήσεων είναι απαραίτητη κατά την αντιμετώπιση του προβλήματος της ανθεκτικότητας στα αντιβιοτικά», τονίζει ο κ. Σωτηρόπουλος και προσθέτει πως αυτό θα απαιτήσει αναπόφευκτα τη συμμετοχή φορέων της κοινωνίας των πολιτών.

Τόνωση της έρευνας και της ανάπτυξης νέων αντιβιοτικών, διαγνωστικών και εμβολίων

Οι επιστημονικές και διαρθρωτικές δυσκολίες στην ανακάλυψη νέων αντιβιοτικών άρχισαν να εκτιμώνται μόλις τα τελευταία χρόνια, ενώ οι συζητήσεις για το πώς θα ξεπεραστούν οι οικονομικές δυσχέρειες έχουν συγκεντρώσει μεγάλη προσοχή.

Για να ξεπεραστούν αυτά τα επιστημονικά εμπόδια, ο δημόσιος τομέας πρέπει να εμπλακεί ώστε να αναπτυχθούν τα αντιβιοτικά, τα διαγνωστικά και τα εμβόλια ύψιστης προτεραιότητας.

«Χρειαζόμαστε μια νέα εναλλακτική λύση για το παραδοσιακό επιχειρηματικό μοντέλο που βασίζεται σε πατέντες, όπου η απόδοση της επένδυσης δεν εξαρτάται από τον υψηλό όγκο πωλήσεων ή τις υψηλές τιμές των νέων αντιβιοτικών. Είναι σημαντικό να έχουμε στρατηγικές για την ελαχιστοποίηση της περιττής χρήσης, ώστε να διατηρηθεί η αποτελεσματικότητά τους για όσο το δυνατόν μεγαλύτερο χρονικό διάστημα και να διασφαλίσουμε ότι είναι προσιτά για όσους τα έχουν ανάγκη από την αρχή της διαδικασίας ανάπτυξης», τονίζει ο κ. Αλέξης Σωτηρόπουλος και καταλήγει:

«Θα χρειαστεί ισχυρή πολιτική βούληση και ηγεσία για την επίτευξη βιώσιμων λύσεων και τον συντονισμό μεταξύ των τοπικών, εθνικών, περιφερειακών και παγκόσμιων προσπαθειών. Όλοι μας πρέπει να αναλάβουμε δράση τώρα».