Τα τέσσερα σενάρια νέας πανδημίας και η συμβολή του Σωτήρη Τσιόδρα – Τι σχεδιάζει ο ΕΟΔΥ

Κατά τη διάρκεια ομιλίας του στην Πανελλήνια Συνάντηση για το AIDS, τις Ηπατίτιδες, τα Αναδυόμενα Νοσήματα και τις Εξαρτήσεις, ο Καθηγητής Παθολογίας- Λοιμωξιολογίας της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ, Σωτήρης Τσιόδρας, επισήμανε τη μεγάλη πιθανότητα εμφάνισης μιας νέας υγειονομικής κρίσης, με επιπτώσεις συγκρίσιμες με αυτές της πανδημίας του κορωνοϊού.

Σύμφωνα με τον ίδιο, οι επιστήμονες θεωρούν βέβαιο ότι στο μέλλον θα υπάρξει μια νέα πανδημία, αλλά παραμένει άγνωστο ποιο παθογόνο θα είναι αυτό που θα την προκαλέσει και πόσο σοβαρή θα είναι.

«Δεν έχει σημασία ποια μέτρα λαμβάνονται στις πύλες εισόδου των χωρών, η διάδοση θα είναι ραγδαία», τόνισε ο Καθηγητής, στηριζόμενος στην εμπειρία που αποκόμισε η Ελλάδα και ο κόσμος από την πανδημία του COVID-19.

Ανέφερε, επίσης, πως η πιθανότητα να βιώσει ένας άνθρωπος πανδημία ανά έτος της ζωής του είναι της τάξης του 2%, όμως, στο σύνολο της ζωής του, η πιθανότητα αυτή φτάνει το 38%.

Η αύξηση του ποσοστού αυτού δεν είναι τυχαία, καθώς κάθε 4-5 χρόνια εμφανίζεται ένα νέο παθογόνο, το οποίο δημιουργεί ανησυχία στην επιστημονική κοινότητα.

«Περίπου κάθε 4-5 χρόνια έχουμε ένα νεοεμφανιζόμενο παθογόνο. Δεν ξέρουμε ποιο θα είναι το παθογόνο που θα προκαλέσει την επόμενη πανδημία, ούτε πόσο βαριά θα είναι», ανέφερε στην ομιλία του ο πρόεδρος του ΕΟΔΥ, καθηγητής Χρήστος Χατζηχριστοδούλου και πρόσθεσε:

«Εμείς πρέπει να κάνουμε ένα σχέδιο, ώστε να είμαστε προετοιμασμένοι για όλα τα σενάρια. Εν μέρει γνωρίζουμε πόσο γρήγορα θα εξαπλωθεί. Το ζήσαμε στην Covid και ξέρουμε ότι η εξάπλωση θα είναι ταχύτατη. Σήμερα, με την παγκοσμιοποίηση και την ταχύτητα στα ταξίδια, θα μεταδοθεί πάρα πολύ γρήγορα, όποια μέτρα και να πάρουμε στις πύλες εισόδου και υπάρχουν αποδείξεις γι’ αυτό», όπως επισήμανε.

Σωτήρης Τσιόδρας: Τα διδάγματα της πανδημίας και ο σχεδιασμός του μέλλοντος

Ο Σωτήρης Τσιόδρας, με την εμπειρία και τις γνώσεις του, παραμένει στο επίκεντρο της εθνικής προσπάθειας για τη διαχείριση πανδημιών, προσφέροντας καθοδήγηση και διασφαλίζοντας ότι η Ελλάδα θα είναι έτοιμη να ανταποκριθεί στις προκλήσεις της δημόσιας υγείας στο μέλλον.

Το υπουργείο Υγείας και ο Εθνικός Οργανισμός Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ) έχουν ήδη αντλήσει πολύτιμα μαθήματα από την κρίση της COVID-19, σύμφωνα με τον Σωτήρη Τσιόδρα.

Ένα από τα κεντρικά σημεία αυτών των διδαγμάτων είναι η ανάγκη για έγκαιρη προετοιμασία και σχεδιασμό, προκειμένου η χώρα να είναι σε θέση να ανταποκριθεί αποτελεσματικά σε μια νέα πανδημία.

Για τον λόγο αυτό, το υπουργείο Υγείας έχει συγκροτήσει μια επιτροπή που εδώ και 10 μήνες εργάζεται εντατικά για την εκπόνηση ενός Επιχειρησιακού Σχεδίου για την ανταπόκριση της χώρας σε πανδημικές καταστάσεις. Το σχέδιο αυτό θα εξειδικευτεί για κάθε νοσοκομείο και δομή υγείας, με σκοπό την αποδοτικότερη διαχείριση των πόρων και την καλύτερη αντιμετώπιση της κρίσης.

Σύμφωνα με τον Χρήστο Χατζηχριστοδούλου, πρόεδρο του ΕΟΔΥ, ο Οργανισμός έχει ήδη προχωρήσει στην καταγραφή του διαθέσιμου εξοπλισμού και του εξειδικευμένου προσωπικού, ενώ έχουν αξιολογηθεί τα μέτρα που ελήφθησαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας του κορωνοϊού.

Ιδιαίτερα σημαντική είναι η μέριμνα για τη διασφάλιση της συνέχισης των παρεχόμενων υπηρεσιών υγείας, ακόμη και κατά τη διάρκεια μιας νέας πανδημίας, ειδικά για ασθενείς με χρόνια νοσήματα.

Τα τέσσερα σενάρια διαχείρισης

Ο σχεδιασμός του υπουργείου Υγείας και του ΕΟΔΥ περιλαμβάνει τέσσερα σενάρια διαχείρισης, ανάλογα με τη σοβαρότητα της νόσου που θα προκαλέσει την επόμενη πανδημία:

• Πράσινο επίπεδο: Η κανονική λειτουργία του συστήματος υγείας, χωρίς ιδιαίτερες διαταραχές.
• Κίτρινο επίπεδο: Αναφέρεται σε νόσο ήπιας σοβαρότητας, με μικρή θνητότητα και δείκτη R0 κάτω από 2, όπως η περίπτωση της γρίπης H1N1. Στο επίπεδο αυτό, οι κλίνες στις Μονάδες Εντατικής Θεραπείας (ΜΕΘ) θα λειτουργούν στο 40-50% της δυναμικότητάς τους.
• Πορτοκαλί επίπεδο: Αφορά νόσο μεγάλης σοβαρότητας, όπως ο COVID-19, με δείκτη R0 μεταξύ 2 και 3. Σε αυτό το σενάριο, το σύστημα υγείας θα δεχτεί μεγάλη πίεση, και η λειτουργία των ΜΕΘ θα βασιστεί στα δεδομένα της πρόσφατης πανδημίας.
• Κόκκινο επίπεδο: Αφορά νόσο πολύ μεγάλης σοβαρότητας, με θνητότητα μεγαλύτερη κατά 20% από τον COVID-19 και δείκτη R0 άνω του 3. Σε αυτήν την περίπτωση, οι ΜΕΘ θα λειτουργούν με αυξημένη δυναμικότητα κατά 40% σε σχέση με το πορτοκαλί επίπεδο.

Η μελέτη αυτών των σεναρίων αποτελεί σημαντικό εργαλείο για τη διασφάλιση της ετοιμότητας του συστήματος υγείας. Τα νοσοκομεία της χώρας, βασιζόμενα στα δεδομένα της πανδημίας COVID-19, θα αναπτύξουν ειδικά προσαρμοσμένα σχέδια δράσης, με στόχο τη βέλτιστη ανταπόκριση σε όποιο σενάριο υλοποιηθεί.

Ο ρόλος του ΕΟΔΥ και οι προτεραιότητες του μέλλοντος

Ο ΕΟΔΥ παίζει καθοριστικό ρόλο στην επιτήρηση των μεταδοτικών νοσημάτων και στην προετοιμασία της χώρας για μια νέα πανδημία. Η ενίσχυση της επιδημιολογικής επιτήρησης αποτελεί προτεραιότητα του οργανισμού, και αυτό επιτυγχάνεται με τη στήριξη του Ταμείου Ανάκαμψης και άλλων ευρωπαϊκών προγραμμάτων, όπως το EU4Health και το HERA.

Ένας από τους στόχους του ΕΟΔΥ είναι η δημιουργία ενός σύγχρονου Κέντρου Επιχειρήσεων, εξοπλισμένου με τεχνολογία αιχμής, και η αναβάθμιση των υποδομών για την αντιμετώπιση βιολογικών απειλών. Παράλληλα, γίνονται ασκήσεις ετοιμότητας για την καλύτερη απόκριση του οργανισμού σε πανδημικές καταστάσεις.

Σχετικά με τα μέτρα κοινωνικής αποστασιοποίησης που μπορεί να απαιτηθούν στο μέλλον, οι επιστημονικές μελέτες, όπως αυτή που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Science, αναδεικνύουν την αποτελεσματικότητα μέτρων όπως η απαγόρευση των συναθροίσεων, η μείωση των κοινωνικών επαφών και το κλείσιμο των σχολείων και πανεπιστημίων. Ο συνδυασμός αυτών των μέτρων μπορεί να περιορίσει σημαντικά την εξάπλωση ενός νέου παθογόνου.

Το σχέδιο δράσης του υπουργείου Υγείας και του ΕΟΔΥ αντανακλά τη δέσμευση της χώρας να είναι προετοιμασμένη για κάθε ενδεχόμενο.