Ζωή Γραμματόγλου: Η ενημέρωση είναι απαραίτητη για έγκαιρη διάγνωση στον καρκίνο του πνεύμονα

Ο καρκίνος του πνεύμονα είναι μια από τις πιο συχνές μορφές καρκίνου παγκοσμίως και πρώτη αιτία θανάτου στη χώρα μας. Στην Ελλάδα, ο καρκίνος του πνεύμονα αποτελεί την 3η αιτία θανάτου, μετά τα εγκεφαλικά και καρδιακά επεισόδια, και είναι υπεύθυνος για το 6% της θνησιμότητας.

Στη χώρα μας, βάσει του  Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, το 2020 σημειώθηκαν 8.960 νέα περιστατικά, ενώ το ίδιο έτος οι θάνατοι από τη νόσο έφτασαν τους 7.662.

H κυρία Ζωή Γραμματόγλου, πρόεδρος και ιδρυτικό μέλος του Συλλόγου Καρκινοπαθών, Εθελοντών, Φίλων και Ιατρών Αθηνών Κ.Ε.Φ.Ι., μιλάει για τον σύλλογο και για τις δράσεις του κατά της νόσου.

Ποιός είναι ο Σύλλογος Καρκινοπαθών-Εθελοντών-Φίλων-Ιατρών Κ.Ε.Φ.Ι. Αθηνών και ποιό είναι το όραμά του;

Ο Σύλλογος Κ.Ε.Φ.Ι. ιδρύθηκε την άνοιξη του 2004 στην Αθήνα, με στόχο να προσφέρει συναισθηματική, ψυχολογική και κοινωνική υποστήριξη στους ογκολογικούς ασθενείς και τα μέλη των οικογενειών τους, καθώς και ενημέρωση και ευαισθητοποίηση της κοινωνίας σχετικά με τον καρκίνο. Το όραμα του Συλλόγου είναι να μην υπάρχει κανένας θάνατος από καρκίνο. Αποστολή μας είναι κάθε άνθρωπος που θα νοσήσει από καρκίνο, σε κάθε γωνιά της Ελλάδας, να έχει πλήρη ψυχοκοινωνική στήριξη και ενημέρωση για όλα τα θέματα που αφορούν την ασθένεια και ποιοτική ιατροφαρμακευτική περίθαλψη και φροντίδα, να είναι ενημερωμένος για τη σημασία της πρόληψης και την αξία και τις μεθόδους της έγκαιρης διάγνωσης του καρκίνου.

Στις 29 Νοεμβρίου, με αφορμή τον μήνα ευαισθητοποίησης και ενημέρωσης για τον καρκίνο του πνεύμονα, έχει προγραμματιστεί σχετική εκδήλωση από τον Σύλλογο. Ποια είναι τα βασικά θέματα της ατζέντας;

Στη δράση «Δικαίωμά μου» αποφασίσαμε να συμπεριλάβουμε πληροφορίες για τις διάφορες μορφές καρκίνου, αρχής γενομένης από τον καρκίνο του πνεύμονα που είναι και η πρώτη αιτία θανάτου.

Όπως με κάθε άλλη ασθένεια, έτσι και στην περίπτωση του καρκίνου του πνεύμονα, οι περισσότερες διαγνώσεις γίνονται έπειτα από την επιμονή συγκεκριμένων συμπτωμάτων και της εύλογης ανησυχίας του ασθενούς για την κατάσταση της υγείας του.

Στις περιπτώσεις του καρκίνου του μαστού και του παχέος εντέρου, οι γιατροί έχουν στη διάθεση τους ευρέως αποδεκτά διαγνωστικά εργαλεία, όπως τη μαστογραφία και τη κολονοσκόπηση, που τους επιτρέπουν να εντοπίσουν τη νόσο σε αρχικό στάδιο.

Μέχρι πριν λίγο καιρό δεν υπήρχε κάποια αντίστοιχη διαδικασία για την πρώιμη διάγνωση του καρκίνο του πνεύμονα, καθώς στα αρχικά στάδια της νόσου, οι καρκινικοί όγκοι έχουν μικρή και σκληρή μορφή και δεν μπορούν να εντοπιστούν από τις συνηθισμένες ακτινογραφίες θώρακα, καθυστερώντας σημαντικά τη διαδικασία της διάγνωσης.

Τα πράγματα άλλαξαν πρόσφατα, έπειτα από οδηγίες της Αμερικανικής Εταιρείας Κλινικών Ογκολόγων που συμβουλεύουν τις ομάδες υψηλού κινδύνου, όπως είναι οι καπνιστές και πρώην καπνιστές, να προχωρούν σε ετήσιο τακτικό έλεγχο με σπειροειδή αξονική τομογραφία.

Αυτό που πρέπει να γίνει συνείδηση είναι ότι η μάχη με τον καρκίνο είναι συλλογική προσπάθεια, μια ευθύνη που τη μοιράζεται ο ασθενής με την οικογένεια του και με το γιατρό. Μια αμφίδρομη σχέση εμπιστοσύνης που στόχο έχει την επικράτηση της ζωής.

Είναι πλέον ξεκάθαρο στις μέρες μας ότι η διάγνωση του καρκίνου δεν συνεπάγεται τον θάνατο, εκτός και αν ο ασθενής εγκαταλείψει τον εαυτό του και χάσει τη θέληση να παλέψει. Αν σκοπεύει να θεραπευτεί ή να ανακουφιστεί από τα συμπτώματα της νόσου ή απλώς ενδιαφέρεται να βελτιώσει την ποιότητα της ζωής του, σε κάθε περίπτωση πρέπει να υιοθετήσει μια μαχητική στάση απέναντι στη ζωή και να κατανοήσει ότι μπορεί να μάθει να ζει με τον καρκίνο του γιατί τα δεδομένα σήμερα επιτρέπουν, αν δεν επιβάλλουν, αισιοδοξία.

Ποιο θα ήταν το πρώτο στοιχείο που θα διορθώνατε στο ισχύον σύστημα υγείας;

Όσο πιο πρώιμη η διάγνωση, τόσο καλύτερη η έκβαση. Αν καταφέρουμε να αυξήσουμε το ποσοστό ενημέρωσης, όπως έγινε αντίστοιχα με τον καρκίνο του μαστού, τότε θα έχουμε κάνει ένα σημαντικό βήμα προς την πιο έγκαιρη διάγνωση, που ειδικά σε αυτή τη μορφή καρκίνου είναι εξαιρετικά σημαντική.

Παράλληλα, η δημιουργία Μητρώου Ασθενών είναι κρίσιμης σημασίας για την επιστημονική κοινότητα, καθώς θα μας βοηθήσει να συλλέξουμε αξιόπιστα δεδομένα για τη νόσο και την εφαρμογή των διάφορων θεραπευτικών μεθόδων.

Έχουμε επισημάνει την ανάγκη για δημιουργία Κέντρων Αριστείας για τον καρκίνο του πνεύμονα στην Ελλάδα στα ευρωπαϊκά πρότυπα, εξειδικευμένων δηλαδή κέντρων με τη συμμετοχή όλων των ειδικοτήτων που απαιτούνται για τη σωστή διαχείριση της νόσου.

Οι ασθενείς έχουν αυξημένες πιθανότητες επιβίωσης για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα ή ακόμα και ίασης μέσω των νέων χημικοθεραπευτικών φαρμάκων σε συνδυασμό με χειρουργείο.

Το αισιόδοξο μήνυμα: σύγχρονες απεικονιστικές τεχνικές με αποτελεσματικότερες χημειοθεραπείες και εξειδικευμένες χειρουργικές παρεμβάσεις αλλάζουν το τοπίο στον καρκίνο του πνεύμονα.

Το Υπουργείο Υγείας σε συνεργασία με τις ιατρικές επιστημονικές εταιρείες, τις οργανώσεις ασθενών με καρκίνο και γενικά την ογκολογική κοινότητα στη χώρα πρέπει να θέσει στόχους και να τους υλοποιήσει:

• Προώθηση εκστρατειών για την εκπαίδευση και την ευαισθητοποίηση και στην Ελλάδα όπως γίνεται σε όλες τις χώρες μέλη της ΕΕ.
• Ανάπτυξη ειδικών σχεδίων δράσης για την αντιμετώπιση του καρκίνου  του πνεύμονα  και ενσωμάτωσή τους στις ευρύτερες πολιτικέςτων κρατών μελώνγια τον έλεγχο του καρκίνου, όπως το Ελληνικό Εθνικό Σχέδιο Δράσης κατά του Καρκίνου.
• Βελτίωση της πρώιμης διάγνωσης μέσω της προώθησης εθνικής εκστρατείας προς τους επαγγελματίες υγείας και τους ασθενείς.
• Βελτίωση  της διαδικασίας συλλογής δεδομένων στο Εθνικό Αρχείο Νεοπλασιών και προσπάθεια δημιουργίας ειδικών μητρώων ασθενών με καρκίνοτου πνεύμονα στη χώρα μας, σε κάθε χώρα μέλος και συνολικά στην Ευρώπη.
• Αύξηση του αριθμού των πανευρωπαϊκών και εθνικών ερευνητικών προγραμμάτων για τον καρκίνο του πνεύμονα με αντίστοιχη διάθεση κονδυλίων για την έρευνα του.

Διεθνείς μελέτες έχουν δείξει ότι οι ασθενείς που νοσηλεύονται σε οργανωμένα κέντρα Αναφοράς έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες επιβίωση. Αυτό χρειάζεται και η χώρα μας. Οργανωμένες δομές, όπου πολλές ιατρικές ειδικότητες θα συνεργάζονται για την καλύτερη διαχείριση του ασθενή, αξιοποιώντας στοιχεία από ένα εθνικό δίκτυο πληροφοριών. Η λειτουργία των Κέντρων Αναφοράς για τον καρκίνο του πνεύμονα θα εξοικονομεί δημόσιους πόρους, προσφέροντας παράλληλα πλεονέκτημα επιβίωσης στους πάσχοντες.

Ο Σύλλογος Κ.Ε.Φ.Ι έχει δημιουργήσει μία διαδικτυακή πλατφόρμα για τους ασθενείς και τους φροντιστές, το «Δικαίωμά μου». Ποιος είναι ο σκοπός της πλατφόρμας και τι μπορεί να προσφέρει σε έναν ασθενή και την οικογένειά του; 

Η δράση «Δικαίωμά μου» δημιουργήθηκε από τον σύλλογο Κ.Ε.Φ.Ι. για να προσφέρει σε όλους τους ασθενείς με καρκίνο και τις οικογένειές τους έγκαιρη και έγκυρη πληροφόρηση σχετικά με τα δικαιώματά τους. Η πληροφόρηση αφορά τα ποσοστά αναπηρίας, τους κρατικούς οργανισμούς περίθαλψης, τα φάρμακα και τις εξετάσεις, τη νομοθεσία, τα γενικά δικαιώματα των ασθενών, τον κώδικα δεοντολογίας των γιατρών, καθώς και τη σωστή διαδικασία προσέγγισης και διεκδίκησης κάθε επιμέρους δικαιώματος.