Ατελεκτασία*

• Από Iatropedia

Τι είναι η νόσος

Ατελεκτασία: Η ατελεκτασία είναι η κατάσταση κατά την οποία οι κυψελίδες κάποιου τμήματος του πνεύμονα είναι κενές από αέρα, με αποτέλεσμα τη σύμπτωση των τοιχωμάτων των κυψελίδων. Συνηθέστερα εμφανίζεται σαν επιπλοκή άλλης πάθησης.

Πού οφείλεται η νόσος - Αίτια - Παράγοντες που την πυροδοτούν

Η ατελεκτασία διακρίνεται σε:

1. Συγγενή

Η συγγενής ατελεκτασία είναι σπάνια και οφείλεται σε αδυναμία του εμβρυϊκού πνεύμονα να εκπτυχθεί κατά τη γέννηση, για το λόγο αυτό παραμένει χωρίς αέρα.

Αν η αδυναμία έκπτυξης είναι ολική (σε όλα τα μέρη των πνευμόνων), το νεογνό καταλήγει σε θάνατο. Αν η αδυναμία έκπτυξης είναι μερική, το νεογνό εκδηλώνει Σύνδρομο Αναπνευστικής Δυσχέρειας και χρειάζεται νοσηλεία στο νοσοκομείο.

Έχει αποδοθεί στην έλλειψη μια ουσίας, του "επιφανειοδραστικού παράγοντα", που ρυθμίζει την επιφανειακή τάση επάνω στην επιφάνεια των κυψελίδων.
2. Επίκτητη

Η επίκτητες μορφές της ατελεκτασίας μπορεί να προέρχονται από διάφορες καταστάσεις. Ένα διαχωρισμός είναι ο εξής:

α) Ατελεκτασία λόγω πίεσης: Συμβαίνει σε περιπτώσει πνευμοθώρακα, πλευριτικής συλλογής, διαφραγματοκήλης, κλπ

β) Ατελεκτασία λόγω απόφραξης: Συμβαίνει σε περιτπώσεις απόφραξης των βρόγχων. Αν η περιοχή του πνεύμονα που αποφράσσεται είναι μικρή, δεν προκύπτει ατελεκτασία, αντίθετα αν η απόφραξη αφορά λοβό ή και ολόκληρο τον πνεύμονα η περιοχή συμπτύσσεται και δημιουργείται ατελεκτασία. Στην περίπτωση που η ατελεκτασία παραμείνει για μεγάλο χρονικό διάστημα, το τμήμα αυτό του πνεύμονα, που δεν αερίζεται, επιπλέκεται με φλεγμονή και τελικά εμφανίζει ίνωση.

Η απόφραξη συμβαίνει τόσο σε παιδιά, όσο και σε ενήλικες και μπορεί να είναι οξεία ή χρόνια.

Παιδιά: Η Οξεία απόφραξη, συνήθως, οφείλεται σε ξένο σώμα (παιχνίδι, βόλος, κλπ) και η Χρόνια απόφραξη, συνήθως συμβαίνει λόγω πίεσης των βρόγχων από αδένες.

Ενήλικες: Η Οξεία απόφραξη μπορεί να οφείλεται σε εκκρίσεις των βρόγχων, που δεν μπορούν να αποβληθούν σωστά (όπως σε πνευμονία, ΧΑΠ, μετεγχειρητικά, κλπ) και η Χρόνια απόφραξη κυρίως σε περιπτώσεις βρογχογενούς καρκινώματος.

Οι λόγοι για τους οποίους μπορεί να εμφανιστεί μετεγχειρητικά ατελεκτασία περιλαμβάνουν:

- Αποφυγή βήχα, λόγω του πόνου, με αποτέλεσμα τη συσσώρευση εκκριμάτων

- Λοίμωξη του αναπνευστικού συστήματος μετά την επέμβαση, διότι σε αυτές τις λοιμώξεις αυξάνονται οι εκκρίσεις

- Λήψη φαρμάκων, όπως η ατροπίνη, που κάνουν πιο παχύρευστα τα πτύελα και δυσκολεύουν την αποβολή τους

Πως εκδηλώνεται η νόσος - Συμπτώματα - Διάγνωση

Η βαρύτητα των εκδηλώσεων της ατελεκτασίας εξαρτάται από το μέγεθος του τμήματος του πνεύμονα που έχει αποφραχθεί και από την ταχύτητα της εγκατάστασης της απόφραξης. Γενικά μπορεί να εμφανίζει:

• Βήχας
• Δύσπνοια
• Ανησυχία
• Εξασθένιση της αναπνοής (έντονη δύσπνοια), όταν η ατελεκτασία αφορά μεγάλο μέρος του πνεύμονα

Μετά από εγχειρήσεις κοιλίας είναι δυνατόν να προκύψει μια κατάσταση που λέγεται "μαζική ατελεκτασία" του πνεύμονα, που χαρακτηρίζεται από:

• Πόνος
• Δυσπνοια με ή χωρίς κυάνωση
• Ανησυχία
• Ταχυκαρδία, συχνά έντονη
• Εικόνα shock

Απαραίτητες εξετάσεις είναι η ακτινογραφία θώρακος, στην οποία υπάρχουν και χαρακτηριστικά ευρήματα (η περιοχή με την ατελεκτασία έλκει την τραχεία και την καρδιά προς το μέρος της) και τα αέρια του αρτηριακού αίματος.

Απαραίτητη, επίσης, είναι η λήψη ενός λεπτομερούς και καλού ιατρικού ιστορικού και η κλινική εξέταση από τον ιατρό για τη διάγνωση της νόσου.

Θεραπεία – Μέθοδοι αντιμετώπισης

Η θεραπεία των ατελεκτασιών είναι κυρίως αιτιολογική, δηλαδή αντιμετωπίζεται το αίτιο που την έχει προκαλέσει (θεραπεία της λοίμωξης, αφαίρεση του ξένου σώματος, κλπ). Η αφαίρεση των εκκριμάτων, όταν χρειάζεται, γίνεται με βρογχοσκόπηση. Χορηγείται οξυγόνο και αντιβιοτικά, ανάλογα με την περίπτωση και κατά την κρίση του θεράποντος ιατρού.

Στην περίπτωση της συγγενούς ατελεκτασίας, χρειάζεται νοσηλεία του βρέφους, μηχανική υποστήριξη της αναπνοής, οξυγονοθεραπεία και διόρθωση του ισοζυγίου των ηλεκτρολυτών.

Πώς να προφυλαχτείτε από τη νόσο - Πρόληψη

Προληπτικά, για την αποφυγή ανάτυξης ατελεκτασίας σε κάποιον ασθενή, μπορούν να χρησιμοποιηθούν τα παρακάτω μέτρα:

• Τοποθέτηση του ασθενούς σε θέση που τον βοηθά να αποβάλλει τις εκκρίσεις
• Παρακίνησή του να βήχει
• Πλήξεις στο θώαρακα για τη διευκόλυνση της αποβολής των εκκριμάτων
• Για την ρευστοποίηση των εκκριμάτων μπορούν να χρησιμοποιηθούν: καλή ενυδάτωση, εισπνοή υδρατμών, βλεννολυτικά/αποχρεμπτικά, κλπ.

Βιλαέτη Αγάπη, Ιατρός