Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ) *

• Από Iatropedia

Τι είναι η νόσος

Η Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια αποτελείται από δυο οντότητες: τη Χρόνια Βρογχίτιδα και το Πνευμονικό Εμφύσημα, οι οποίες μπορεί να συνυπάρχουν ή να προηγείται χρονικά η πρώτη και να ακολουθεί η δεύτερη.

Στην Χρόνια Βρογχίτιδα παρατηρείται φλεγμονή και στένωση αεραγωγών, καθώς και χρόνια υπερβολική έκκριση βλέννας από το βρογχικό δέντρο. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα την εμφάνιση επεισοδίων βήχα και απόχρεμψης για τουλάχιστον 3 μήνες το χρόνο, επί περίπου 2 χρόνια.

Στο Πνευμονικό Εμφύσημα παρατηρείται εξασθένηση της δομής των πνευμόνων και παθολογική αύξηση του μεγέθους των τμημάτων του πνεύμονα πέραν των τελικών βρογχιολίων, λόγω διάτασης ή καταστροφής του τοιχώματός τους. Παράλληλα εμφανίζονται ατροφικές αλλοιώσεις στους βρόγχους.

Η ΧΑΠ είναι νόσος εξελικτική και μη αναστρέψιμη, ενώ οδηγεί μεγάλο ποσοστό των πασχόντων από αυτή σε εργασιακή ανικανότητα.

Επιδημιολογία

• 350.000.000 άνθρωποι στον κόσμο πάσχουν από ΧΑΠ (το μεγαλύτερο ποσοστό αυτών δεν το γνωρίζει).
• —  3.000.000 άνθρωποι πεθαίνουν από ΧΑΠ ετησίως.
• —  Είναι η 4^η αιτία θανάτου στις ΗΠΑ και έως το 2020 αναμένεται να γίνει 3^η παγκοσμίως.

Αίτια

Το κυριότερο αίτιο της ΧΑΠ είναι το κάπνισμα (20-25% των καπνιστών θα αναπτύξει ΧΑΠ).

Άλλες αιτίες είναι:

• —  Παθητικό κάπνισμα
• —  Μόλυνση ατμοσφαιρικού αέρα
• —  Διαβίωση σε βιομηχανικές πόλεις
• —  Επαγγελματική έκθεση σε σκόνη, χημικά, αναθυμιάσεις (ανθρακωρύχοι, κλπ)

Συμπτώματα – Εξέλιξη

Αρχικά:

• —  Πρωινός βήχας «των καπνιστών» (σταδιακά γίνεται αποχρεμπτικός)
• —  Επεισόδια λοίμωξης με πυρετό (το χειμώνα κυρίως)
• —  Δύσπνοια σταδιακά επιδεινούμενη

Προχωρημένα στάδια:

• —  Κυανωτικό, πληθωρικό προσωπείο
• —  Δύσπνοια στην ανάπαυση (ακροαστικά και επικουρικούς αναπνευστικούς μύες)

Τελικά εγκαθίσταται:

• —  Αναπνευστική ανεπάρκεια (υπερκαπνία, υποξαιμία κλπ)
• —  Χρόνια καρδιακή κάμψη

Το κυριότερο σύμπτωμα του Πνευμονικού Εμφυσήματος είναι η δύσπνοια, με χαρακτηριστικά τον διατεταμένο (πιθοειδή θώρακα), τη λειτουργία επικουρικών αναπνευστικών μυών και την περιορισμένη έκπτυξη του θώρακα.

Οι ασθενείς αυτοί έχουν χαρακτηριστικά ευρήματα στην κλινική εξέταση από τον ιατρό, καθώς και χαρακτηριστική ακτινογραφία θώρακος.

Διάγνωση

Η διάγνωση γίνεται με βάση την κλινική εικόνα του ασθενούς και την κλινική εξέταση του ιατρού, καθώς και τη βοήθεια των παρακάτω εργαστηριακών εξετάσεων:

• —  Ακτινογραφία θώρακος ή και Αξονική τομογραφία θώρακος (CT)
• —  Σπιρομέτρηση (εξέταση κατά την οποία υπολογίζονται οι όγκοι αναπνοής του εξεταζόμενου ατόμου)
• —  Αιματολογικές εξετάσεις (πιθανώς)
• —  Αέρια αρτηριακού αίματος (πιθανώς)

Αντιμετώπιση

Η ΧΑΠ είναι μια μη αναστρέψιμη βλάβη του πνευμονικού παρεγχύματος, συνεπώς δεν υπάρχει οριστική θεραπεία. Τα παρακάτω μέτρα μπορούν να αναστείλουν την πορεία της και πιθανώς να επιβραδύνουν την επιδείνωσή της.

• —  Απαγόρευση καπνίσματος
• —  Μεταφορά σε λιγότερο μολυσμένη περιοχή, αν αυτό είναι δυνατό
• —  Καταπολέμηση παχυσαρκίας και λοιμώξεων
• —  Χορήγηση αντιβιοτικών για μικροβιακές λοιμώξεις
• —  Εμβολιασμοί (όπως ο αντιγριπικός)
• —  Βρογχοδιασταλτικά (για τον συνοδό βρογχόσπασμο)
• —  Αποχρεμπτικά (για διευκόλυνση αποβολής των εκκρίσεων)
• —  Οξυγόνο (στα προχωρημένα στάδια)
• —  Μεταμόσχευση πνεύμονα (στο τελευταίο στάδιο)

Πρόληψη

H πρόληψη της νόσου μπορεί να γίνει με την ανάπτυξη στρατηγικών για την αποτροπή από την έναρξη του καπνίσματος ή για την άμεση διακοπή του, καθώς και τη σωστή και έγκαιρη αντιμετώπιση των λοιμώξεων του αναπνευστικού.

Βιλαέτη Αγάπη, Ιατρός

Μανωλίδου Ζαχαρούλα, R.N., M.Sc.