Γαστρικός Καρκίνος (του στομάχου)*

• Από Iatropedia

Τι  είναι η νόσος

Με τον όρο γαστρικός καρκίνος , περιγράφουμε την παθολογική εκείνη κατάσταση , κατά την οποία τα κύτταρα του στομάχου γίνονται κακοήθη (καρκινικά) και αυξάνονται ανεξέλεγκτα, σχηματίζοντας όγκο. Διάφοροι τύποι καρκίνου μπορούν να αναπτυχθούν στο στομάχι. Ο πλέον συνήθης τύπος ονομάζεται αδενοκαρκίνωμα και ξεκινά από κύτταρα του γαστρικού βλεννογόνου. Οι άλλοι τύποι γαστρικού καρκίνου εμφανίζονται με πολύ μικρότερη συχνότητα.                                                    

Που οφείλεται η νόσος – Αίτια – Παράγοντες που την πυροδοτούν

1.το θετικό οικογενειακό ιστορικό  (οικογενής γενετική προδιάθεση)

2. η λοίμωξη απο ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού  καθώς και κακές διατροφικές συνήθειες (κατανάλωση αλκοόλ , τηγανητών , έντονα λιπαρών τροφών , καρυκευμάτων και  η επί μακρόν και συχνή κατανάλωση αλλαντικών, παστών ψαριών, τουρσιών κ.λπ )

3. η ομάδα αίματος Α

4.το κάπνισμα  ( ίδια για τον καρκίνο του οισοφάγου και του θόλου του στομάχου)

5.το ιστορικό κακοήθους αναιμίας

6.ιστορικό χρόνιας ατροφικής γαστρίτιδας και

7.ιστορικό αδενωματώδους γαστρικού πολύποδα με μέγεθος μεγαλύτερο των 2 cm.

Επιδημιολογικά στοιχεία

Ο καρκίνος του στομάχου αποτελεί τον τέταρτο σε συχνότητα διάγνωσης καρκίνο, ενώ μόνο στην Ευρώπη, 140 χιλιάδες άτομα χάνουν τη ζωή τους από τη νόσο. Τα τελευταία χρόνια ο καρκίνος του στομάχου αποτελεί το δεύτερο αίτιο θανάτου από καρκίνο σε παγκόσμιο επίπεδο και ευτυχώς έχει αρχίσει να παρατηρείται παγκοσμίως πτωτική τάση στην επίπτωση του . Κάθε χρόνο εκτιμάται ότι ο αριθμός θανάτων ανέρχεται σε τουλάχιστον σε 650.000 κατά τον ΠΟΥ (911.000 άτομα σε όλο τον κόσμο). Η νόσος παρουσιάζεται συχνότερα σε άνδρες ( σχέση ανδρών :γυναικών περίπου ίση με 2:1 ), είναι πιο συνήθης σε άτομα άνω των 55 ετών  και έχει αποδειχθεί ότι για την εκδήλωσή του μπορεί να ευθύνονται συγκεκεριμένοι παράγοντες όπως μορφές γαστρίτιδας ή λοίμωξη με το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού.Η εμφάνιση καρκίνου του στομάχου είναι υψηλότερη στις χώρες της Άπω Ανατολής (Ιαπωνία, Κορέα ) , της Λατινικής Αμερικής (Χιλή, Κόστα Ρίκα) και της  Ανατολικής Ευρώπης , πιθανότατα λόγω του τύπου διατροφής των κατοίκων τους . Αντίθετα, στην Δυτική Ευρώπη, την Αυστραλία και τη Βόρειο Αμερική , έχει σημειωθεί σημαντική μείωση τα τελευταία 30 χρόνια.

Πως εκδηλώνεται η νόσος – Συμπτώματα

• Κοιλιακό Άλγος
• Μέλαινες κενώσεις ( παίρνουν το όνομα τους από το χρώμα του μέλανα ζωμού των σπαρτιατών , με τον οποίον προσομοιάζουν σε ρευστότητα και χρώμα – ημίρρευστη και  πολτώδης σύσταση των κοπράνων , που έχουν ένα χαρακτηριστικό χρώμα πίσσας ασφαλτόδρομου και εξαιρετική δυσοσμία )
• Δυσκολία στην κατάποση που επιδεινώνεται με τον χρόνο ( δυσκαταποσία – δυσφαγία )
• Όξινες ερυγές (ρεψίματα)
• Αδυναμία – Καταβολή δυνάμεων – Μείωση της όρεξης
• Ναυτία και έμετος και ίσως Αιματέμεση (εμετός αναμεμιγμένος με αίμα)
• Πρώιμο αίσθημα πληρότητας κατά τη λήψη γευμάτων ή Ασαφές αίσθημα πληρότητας
• Απώλεια σωματικού βάρους ( Καχεξία )

Διάγνωση της νόσου – Εξετάσεις

Οι ακόλουθες δοκιμασίες μπορούν να συμβάλλουν στη διάγνωση του γαστρικού καρκίνου:

1.γενική εξέταση αίματος για τον έλεγχο ενδεχόμενης αναιμίας

2.οισοφαγο-γαστρο-δωδεκαδακτυλο-σκόπηση με λήψη υλικού βιοψίας  και CLO Test για το H. Pylori

3.εξέταση κοπράνων για τον έλεγχο ενδεχόμενης παρουσίας αίματος σε αυτά  ( η λεγόμενη Mayer κοπράνων , μια μέθοδος χρήσιμη μεν για την ανίχνευση κρυφού αίματος στα κόπρανα , αλλά με χαμηλή ευαισθησία και ειδικότητα , δηλαδή με αποτελέσματα αμφιλεγόμενης ασφάλειας)

 4.ακτινολογικός έλεγχος της ανώτερης γαστρεντερικής οδού ( απλή ακτινογραφία , ακτινογραφία με χορήγηση υδατοδιαλυτου σκιαγραφικού , βαριούχο γεύμα , αξονική τομογραφία CT )

Ποιες είναι οι επιπλοκές

1.ασκίτης (παθολογική συλλογή περιτοναϊκού υγρού στην κοιλιακή χώρα – βατραχιανή κοιλιά – κοιλιά που μοιάζει δηλαδή με εκείνη ενός βατράχου)

2.γαστρεντερική αιμορραγία (αιματέμεση – μέλαινες κενώσεις ) με σοβαρή συνοδό αναιμία από έλλειμμα σιδήρου

3.διασπορά του καρκίνου σε άλλα όργανα ( μεταστάσεις σε λεμφαδένες ή/και απομακρυσμένα όργανα)

4.απώλεια σωματικού βάρους και πιθανώς καχεξία ( ένεκα της μειωμένης όρεξης και της δυσφαγίας)

Θεραπεία – Μέθοδοι  αντιμετώπισης

Η χειρουργική αφαίρεση του στομάχου (γαστρεκτομή) αποτελεί τη μόνη αποτελεσματική και ριζική θεραπεία. Σε περίπτωση εντοπισμένων γαστρικών καρκίνων ( in situ ) , η αφαίρεση μπορεί να διενεργηθεί και κατά τη διάρκεια μιας γαστροσκόπησης , αν το μηχάνημα και ή εμπειρία του θεράποντος Ιατρού και η κατάσταση του ασθενούς το επιτρέπουν , επιτρέποντας έτσι την ταυτόχρονη διαγνωστική και θεραπευτική ωφελιμότητα της μεθόδου .Η ακτινοθεραπεία και η χημειοθεραπεία ενδέχεται να καταστούν ευεργετικές , τόσο προεγχειρητικά , όσο και μετεγχειρητικά , αυξάνοντας τις πιθανότητες ίασης.

Για ασθενείς στους οποίους η χειρουργική θεραπεία αντενδείκνυται, η χημειοθεραπεία και η ακτινοθεραπεία μπορεί να περιορίσουν τα συμπτώματα και να παρατείνουν την επιβίωση, χωρίς ωστόσο να επιφέρουν ίαση . Σε ορισμένους ασθενείς, η χειρουργική δημιουργία γαστρικής παράκαμψης ενδεχομένως να παρέχει ανακούφιση από τα συμπτώματα. Οι ανωτέρω περιγραφόμενες μέθοδοι ονομάζονται παρηγορητικές .

Πώς να προφυλαχτείτε από τη νόσο – Πρόγνωση

Προγράμματα μαζικού ελέγχου ( INFAI – BREATH TEST για το H. Pylori  και  οισοφαγο-γαστρο-12λοσκόπηση ) εφαρμόζονται με αποτελεσματικότητα στην Ιαπωνία, για την ανίχνευση της νόσου σε πρώιμα στάδια , σε συγκεκριμένους πληθυσμούς στόχους , υψηλού κινδύνου για την εκδήλωση της νόσου . Η αξία της εφαρμογής ανάλογων προγραμμάτων σε χώρες με χαμηλότερη επίπτωση του γαστρικού καρκίνου δεν έχει απολύτως αποσαφηνισθεί και φαίνεται να κρίνεται προς αποφυγή , αν και σε άτομα ηλικίας άνω των 45 ετών , με γνωστό ατομικό αναμνηστικό  παθήσεων από το πεπτικό ή/και με γνωστό οικογενειακό ιστορικό γαστρικού καρκίνου , δόκιμη κρίνεται κατά τις τελευταίες διεθνής οδηγίες , η διενέργεια γαστροσκοπήσεως , μία φορά ανά 5ετία , αν δεν υπάρχουν αντίθετες ενδείξεις για πρωϊμότερη διενέργεια της.

Τα ακόλουθα ενδέχεται να συμβάλλουν στην ελάττωση του κινδύνου ανάπτυξης γαστρικού καρκίνου:

1.διακοπή του καπνίσματος

2.υιοθέτηση υγιεινής και ισορροπημένης διατροφής, πλούσιας σε φρούτα και λαχανικά

3.λήψη φαρμακευτικής αγωγής σε παρουσία γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης

4.Έγκυρη και έγκαιρη εκκρίζωση της λοίμωξης από H. Pylori , αν τούτη ανακαλυφθεί

Η πρόγνωση της νόσου ποικίλει ευρέως.

Όγκοι στον κατώτερο στόμαχο αντιμετωπίζονται επιτυχώς με μεγαλύτερη συχνότητα από εκείνους σε ανώτερες περιοχές (περιοχή του καρδιακού στομίου του στομάχου ή της γαστροοισοφαγικής συμβολής). Ο βαθμός διήθησης του γαστρικού τοιχώματος και η ενδεχόμενη λεμφαδενική διασπορά επηρεάζουν σημαντικά τις πιθανότητες ίασης. Στην περίπτωση όπου ο όγκος εμφανίζει διασπορά σε απομακρυσμένες θέσεις, η ίαση συνήθως δεν είναι εφικτή και η θεραπεία είναι συνήθως παρηγορητική και συμπτωματική , αποσκοπώντας στην ανακούφιση του πάσχοντος από τα συμπτώματα.

Νικόλαος Κονδύλης

Ειδικός Γενικής - Οικογενειακής Ιατρικής