Υπερτρίχωση (δασυτριχισμός)*

• Από Iatropedia

Ορισμός

Όταν λέμε υπερτρίχωση εννοούμε την αύξηση του πάχους, της πυκνότητας ή/και του μήκους των τριχών πέρα από ένα όριο που θεωρείται φυσιολογικό και είναι συνήθως ο μέσος όρος του πληθυσμού. Η κατάσταση αυτή μπορεί να αφορά ενήλικες και παιδιά, γυναίκες και άνδρες, σε οποιαδήποτε περιοχή του σώματος

Αντίθετα ο όρος δασυτριχισμός αναφέρεται στην κατάσταση όπου αναπτύσσονται κανονικές τρίχες στο γυναικείο δέρμα σε θέσεις όπου θα έπρεπε να υπάρχει μόνο χνούδι

 Αίτια

Η υπερτρίχωση μπορεί να είναι χνοώδης ή με κανονικές τρίχες. Η χνοώδης (συνήθως μακρύ χνούδι σε όλο στο σώμα ή σε πιο ελαφρές περιπτώσεις μόνο στο πρόσωπο) αν αναπτυχθεί σε σύντομο χρονικό διάστημα θα πρέπει να οδηγήσει το γιατρό στην διερεύνηση πιθανού υποκείμενου νεοπλάσματος (κυρίως για καρκίνο πνευμόνων, παγκρέατος, παχέος εντέρου και λεμφωμάτων.

Η υπερτρίχωση με κανονικές τρίχες μπορεί να οφείλεται επίσης σε πολλούς παράγοντες , ενώ στις γυναίκες οφείλουμε να τη διακρίνουμε από το δασυτριχισμό.

Κλασσικά αίτια υπετρίχωσης είναι η λήψη διαφόρων φαρμάκων όπως η κορτιζόνη, το αντιεπιληπτικό φαινυτοίνη ή το ανοσοτροποποιητικό κυκλοσπορίνη. Επίσης παθολογικές  καταστάσεις όπως  ο υποθυρεοειδισμός, η νευρογενής ανορεξία, η όψιμη δερματική πορφυρία (συνήθως από υπερκατανάλωση αλκοόλ) κ.α. Μια συνηθισμένη περίπτωση εντοπισμένης υπερτρίχωσης είναι οι τρίχες που βγαίνουν πάνω σε σπίλους (ελιές) και η τοπική χρήση μινοξιδίλης στο τριχωτό της κεφαλής για αλωπεκία, που μπορεί να διεγείρει την τριχοφυία και στο παρακείμενο πρόσωπο.

Άπο την άλλη ο δασυτριχισμός (που όπως είμαμε αφορά μόνο τις γυναίκες) είναι η περίπτωση όπου βγαίνουν τρίχες σε θέσεις που δεν έπρεπε να υπάρχουν, όπως το πρόσωπο, ο λαιμός, οι βραχίονες, η κοιλιά, το στήθος, η πλάτη και οι γλουτοί. Οι αντίστοιχες περιοχές τριχοφυίας στους άνδρες θεωρούνται φυσιολογικές και με την έναρξη της εφηβείας εμφανίζονται και οι τρίχες.

Είναι αλήθεια ότι η κληρονομικότητα παίζει σημαντικό ρόλο για την αυξημένη τριχοφυία. Η φυλετική προέλευση από λαούς που ζουν γύρω από τη Μεσόγειο ή τη μέση Ανατολή και την Ινδία συνδυάζεται με περισσότερη τριχοφυία σε σχέση με τη βόρεια Ευρώπη και την άπω Ανατολή. Ο λόγος είναι γονιδιακός: τα κύτταρα στους θυλάκους των τριχών έχουν αυξημένη έκφραση του ενζύμου 5α-αναγωγάση που μετατρέπει τοπικά την τεστοστερόνη στην πολύ ισχυρότερη διυδροτεστοστερόνη, η οποία μετατρέπει το χνούδι σε τελική τρίχα. Έτσι ακόμα και γυναίκες με φυσιολογικά, χαμηλά επίπεδα τεστοστερόνης και λοιπών ανδρογόνων στο αίμα (που παράγονται από τις ωοθήκες και τα επινεφρίδια) μπορεί να έχουν δασυτριχισμός αν έχουν κληρονομήσει την αυξημένη έκφραση του γονίδιο της 5α-αναγωγάσης στους θυλάκους των τριχών. Στην περίπτωση αυτή μιλάμε για την οικογενή/φυλετική υπερτρίχωση-δασυτριχισμό, που αν και θεωρείται ιατρικά φυσιολογική, δεν παύει να προκαλεί σοβαρό αισθητικό πρόβλημα στη γυναίκα.

Πριν αποδώσουμε την κατάσταση αυτή στα γονίδια οφείλουμε να ψάξουμε λεπτομερώς την γυναίκα για παθολογικά αίτια δασυτριχισμού. Μερικά από αυτά είναι:

- λήψη φαρμάκων, όπως κορτικοστεροειδή, αναβολικά στεροειδή, κυκλοσπορίνη, υδαντοίνη, προγεσταγόνα με ενδογενή ανδρογόνο δράση κτλ.

-παθήσεις ενδοκρινών αδένων όπως νεοπλάσματα των ωοθηκών, των επινεφριδίων και της υπόφυσης, συγγενής υπερπλασία των επινεφριδίων με τις συνοδές ενζυμικές ελλείψεις, σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών, υποθυρεοειδισμός κ.α

-παθήσεις όπου υπάρχει αυξημένη αντίσταση στην ινσουλίνη όπως ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2, η παχυσαρκία κ.α.

Γενικά πρέπει να λαμβάνεται ένα καλό ιστορικό για την έναρξη και τη διάρκεια του προβλήματος, την έμμηνο ρύση και τις διακυμάνσεις της, τη λήψη φαρμάκων, το κληρονομικό ιστορικό.

Επίσης πρέπει να εξετάζεται λεπτομερώς η ασθενής τόσο για την κατανομή της αυξημένης τριχοφυίας όσο και για άλλες εκδηλώσεις ορμονικών ή άλλων διαταραχών (π.χ. αυξημένη σμηγματόρροια, ακμή και αλωπεκία σε υπερανδρογοναιμία, παχυσαρκία κτλ)

Η εξέταση πρέπει να συμπληρωθεί με εξετάσεις αίματος γενικές και ορμονολογικές και πιθανό υπέρηχο ωοθηκών και παραπομπή σε ενδοκρινολόγο αν βρεθούν παθολογικές τιμές.

Θεραπεία

Η θεραπεία της αυξημένης τριχοφυίας μπορεί να είναι φαρμακευτική με λήψη σκευασμάτων από το στόμα όπως αντιανδρογόνα (οξεική κυπροτερόνη, φιναστερίδη, σπιρονολακτόνη, φλουταμίδη), αντισυλληπτικά και ρυθμιστικά της έκκρισης ορμονών όπως κορτικοστεροειδή και αντιδιαβητικά δισκία). Σε κάθε περίπτωση απαιτείται λεπτομερής γνώση της αιτίας της υπερτρίχωσης και της δράσης και των παρενεργειών των φαρμάκων.

Αν δεν υπάρχει ορμονικό υπόβαθρο μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε μόνο τις διάφορες μεθόδους αποτρίχωσης. Τελευταία διαδίδεται όλο και περισσότερο η χρήση των lasers αλλά δεν έχουν εγκαταλειφθεί και οι κλασσικές πρακτικές με το κερί, το ξύρισμα, τις αποτριχωτικές κρέμες, την ηλεκτρόλυση κ.α.