Μελάνωμα*

• Από Iatropedia

Ορισμός

Το μελάνωμα προέρχεται από τα μελανοκύτταρα του δέρματος (όγκος των μελανοκυττάρων). Τα μελανοκύτταρα βρίσκονται στο κατώτερο στρώμα της επιδερμίδας και παράγουν μελανίνη, τη χρωστική που προσδίδει το φυσικό χρώμα του δέρματος.

Περιγραφή

Το μελάνωμα αποτελεί όχι μόνο τον πλέον κακοήθη δερματικό όγκο αλλά και έναν από τους πλέον κακοήθεις καρκίνους γενικώς. Μπορεί να κάνει μετάσταση σχεδόν σε κάθε όργανο ή ιστό του σώματος και να οδηγήσει στο θάνατο σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα μετά την υποτροπή του. 

Είναι δυνατόν να εμφανιστεί σε οποιοδήποτε μέρος του σώματος, συχνότερα όμως παρουσιάζεται στο πρόσωπο και στα κάτω άκρα. Δίνει και αυτό μεταστάσεις όπως και το ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα αλλά θεωρείται το πλέον κακόηθες.  

Υπάρχουν τρεις κύριες κατηγορίες δερματικών καρκίνων :   

• Βασικοκυτταρικό καρκίνωμα (BCC)
• Ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα(SCC)  
• Μελάνωμα

ΒΑΣΙΚΟΚΥΤΤΑΡΙΚΟ (BCC)

Είναι ο πιο συχνός καρκίνος του δέρματος. Μπορεί να εμφανιστεί οπουδήποτε στο σώμα αλλά κυρίως στις εκτεθειμένες περιοχές όπως το πρόσωπο και πιο συχνά στους άνδρες .

Δεν κάνει μεταστάσεις αλλά, λόγω της διαβρωτικής του τάσεως, επεκτείνεται τοπικώς και μπορεί να καταστρέψει σημαντικό μέρος του προσώπου, αν η αφαίρεση του καθυστερήσει.

Το πρώιμο σημάδι που θα πρέπει να μας ανησυχήσει μπορεί να είναι μια κόκκινη επίπεδη επιφάνεια, ένα μικρό ογκίδιο, ένα μικρό σημείο που αιμορραγεί, ένα μικρό έλκος (πληγή), ή μια κρούστα στο δέρμα η οποία επιμένει για μεγάλο χρονικό διάστημα και δεν επουλώνεται. Απαιτείται χειρουργική αφαίρεση και ιστολογική εξέταση.

ΑΚΑΝΘΟΚΥΤΤΑΡΙΚΟ (SCC)

Περίπου 20%των καρκίνων του δέρματος που δεν είναι μελάνωμα είναι ακανθοκυτταρικά καρκινώματα. Είναι ο δεύτερος σε συχνότητα καρκίνος του δέρματος και έχει και αυτός σχέση με την ηλιακή ακτινοβολία. Έχει την ικανότητα να μεγαλώνει πιο γρήγορα, όπως και να δημιουργεί γρήγορα κάποιο υπεργερμένο ογκίδιο με ή χωρίς κρούστα (εφελκίδα). Μπορεί να εμφανιστεί οπουδήποτε στο σώμα αλλά η πιο συνηθισμένη εντόπισή του είναι στα χείλη και στα αυτιά. Η  μεγάλη διαφορά σε σχέση με το BCC είναι ότι έχει την δυνατότητα να δίνει μεταστάσεις. Η θεραπεία του είναι ίδια με το BCC και πρέπει να γίνεται το συντομότερο δυνατό.

Αιτίες

Τα τελευταία χρόνια υπάρχει αύξηση κρουσμάτων δερματικού καρκίνου σε νεώτερα άτομα. Η έκθεση σε έντονη ηλιακή ακτινοβολία  που προκαλεί μάλλον εγκαύματα παρά μαύρισμα σχετίζεται συχνότερα με μελάνωμα. Επίσης άτομα με ιστορικό μελανώματος στην οικογένεια, ο χρόνιος ερεθισμός σπίλων και η ανοσοκαταστολήμπορεί να αποτελέσουν αιτιολογικούς παράγοντες .

Άτομα με μεγαλύτερη πιθανότητα να αναπτύξουν μελάνωμα είναι άτομα(ανοιχτόχρωμα) με φωτότυπο Ι και ΙΙ, με πολλαπλούς σπίλους(ελιές),και κυρίως συγγενείς σπίλους (εκ γενετής).Και τέλος όλοι εκείνοι που έχουν υποστεί επανηλλειμένα ηλιακά εγκαύματα . 

Συμπτώματα - Διάγνωση

Τα πρώιμα σημεία μιας δερματικής αλλοίωσης (σπίλου) που εξελίσσεται σε μελάνωμα είναι : 

• A=ασυμμετρία    
• B=ανώμαλα όρια της περιοχής    
• C=αλλαγή χρώματος –περισσότερα από ένα (δυσχρωμία)  
• D=διάμετρος βλάβης περισσότερο από έξι χιλιοστά   
• Ε= αύξηση μεγέθους, αλλαγή πάχους της βλάβης   
• F= οικογενειακό ιστορικό

Επιπλέον η αιμορραγία μιας βλάβης ή η δημιουργία κρούστας και η ύπαρξη υπεργερμένης περιοχής πάνω σε έναν προηγούμενο σπίλο είναι στοιχεία που θα πρέπει να μας αφυπνίσουν και να απευθυνθούμε όσο το δυνατόν γρηγορότερα σ ‘ έναν δερματολόγο.

Συμπεράσματα -  Προσοχή

1.    Κάθε σπίλος (ελιά) που μεγαλώνει γρήγορα, που αλλάζει χρώμα ή σχήμα.

2.    Κάθε σπίλος που αιμορραγεί ή έχει κνησμό (φαγούρα)

3.    Κάθε βλάβη, πληγή, έλκος, κρούστα που δεν επουλώνεται και επιμένει για διάστημα μεγαλύτερο των 4 εβδομάδων.

4.    Μην εκτείθεστε στον ήλιο χωρίς καπέλο και αντιηλιακό με υψηλό δείκτη προστασίας.

5.    Μετά από καθοδήγηση του δερματολόγου σας κάντε χαρτογράφηση σπίλων.

Θεραπεία

Η βιοψία αποτελεί τη μέθοδο εκλογής για τη σωστή διάγνωση. Με βάση το αποτέλεσμα της ιστολογικής εξέτασης γίνεται η σταδιοποίηση του μελανώματος, και αποφασίζεται η κατάλληλη θεραπεία. Η θεραπευτική αντιμετώπιση του μελανώματος συνίσταται σε ευρεία χειρουργική εξαίρεση της ύποπτης περιοχής,με ή χωρίς την αφαίρεση λεμφαδένων. Επιπλέον, η θεραπευτική αντιμετώπιση μπορεί να περιλαμβάνει τη  χορήγηση ΙΝΤΕΡΦΕΡΟΝΗΣ ή χορήγηση χημειοθεραπευτικών σχημάτων και την ακτινοβόληση της περιοχής (ακτινοθεραπεία).

Γιαννοπούλου Μαρία, Ειδ. Δερματολόγος