Σύφιλη*

• Από Iatropedia

Τι είναι η νόσος

Σύφιλη είναι ένα χρόνιο μεταδοτικό, σεξουαλικώς  μεταδιδόμενο νόσημα  που μπορεί να προσβάλλει όλα τα όργανα και συστήματα του οργανισμού.

Που οφείλεται η νόσος – Αίτια – Παράγοντες που την πυροδοτούν

Πρόκειται για σεξουαλικά μεταδιδόμενο νόσημα που οφείλεται στο βακτηρίδιο Treponema pallidum και για μεγάλα χρονικά διαστήματα μπορεί να βρίσκεται σε λανθάνουσα φάση. Μεταδίδεται αποκλειστικά με την σεξουαλική επαφή (επίκτητη σύφιλη), και  από την πάσχουσα μητέρα στο έμβρυο μέσω του πλακούντα (συγγενής σύφιλη). Η χορήγηση κατάλληλης αγωγής στη μητέρα πριν από τη δέκατη έκτη εβδομάδα της κύησης προφυλάσσει το κύημα από τη λοίμωξη.

Η σύφιλη εμφανίζεται συχνότερα σε άνδρες μεταξύ 20-40 ετών.

Η νόσος διέρχεται από 3 στάδια :  

• Πρωτογενής σύφιλη

Εμφανίζονται ανώδυνες ελκωτικές βλάβες (συφιλιδικά έλκη) στην περιοχή ενοφθαλμισμού των βακτηριδίων, εντός 2-3 εβδομάδων από τη στιγμή της μόλυνσης. Μπορεί να μην αντιληφθεί ο ασθενής τα έλκη ή κάποιο άλλο σύμπτωμα, ιδιαίτερα αν οι ελκωτικές βλάβες βρίσκονται μέσα στο ορθό ή τον τράχηλο της μήτρας. Ακόμα και χωρίς θεραπεία η νόσος υποχωρεί στο 75% των περιπτώσεων και τα έλκη επουλώνονται εντός 4-6 εβδομάδων.

• Δευτερογενής σύφιλη

Το στάδιο αυτό αρχίζει περίπου 6 εβδομάδες μετά την εμφάνιση του έλκους. Ο ασθενής εμφανίζει συμπτώματα παρόμοια με αυτά της γρίππης με συνοδό ηπατοσπληνομεγαλία , και γενικευμένη λεμφαδενοπάθεια (διόγκωση των λεμφαδένων). Οι βλάβες αναπτύσσονται με αργό ρυθμό και επιμένουν για εβδομάδες ή μήνες. Συνοδεύονται από κνησμό και άλγος μικρής έντασης, ενώ μπορεί και να απουσιάζουν τελείως. Στους περισσότερους ασθενείς οι βλάβες παρουσιάζονται στις παλάμες και τα πέλματα. Επίσης εμφανίζεται πολύμορφο εξάνθημα στον κορμό, καθώς και πλατέα κονδυλώματα στους βλεννογόνους, ιδίως στη περιγεννητική περιοχή και το στόμα που είναι εξαιρετικά μεταδοτικά του τρεπονήματος. Εμφανίζεται αλωπεκία (κατά τόπους)στα γένια, το τριχωτό της κεφαλής και τις βλεφαρίδες.   Περίπου το 33% όσων δεν αντιμετώπισαν θεραπευτικά το πρώτο στάδιο της νόσου θα αναπτύξουν δευτερογενή σύφιλη . Τα συμπτώματα του δεύτερου σταδίου συχνά αποδράμουν άνευ θεραπείας και τα βακτηρίδια μεταπίπτουν ξανά σε λανθάνουσα κατάσταση.

• Λανθάνουσα σύφιλη

Η πρώιμη λανθάνουσα περίοδος αρχίζει ένα χρόνο ή και νωρίτερα μετά την έναρξη της πρωτογόνου σύφιλης.

Η όψιμη λανθάνουσα περίοδος διαρκεί περισσότερο από 4 χρόνια. Συνήθως το 25% των ασθενών που δεν έλαβαν αγωγή κατά το δεύτερο στάδιο της νόσου εμφανίζει υποτροπή κατά τη διάρκεια του πρώτου έτους της λανθάνουσας σύφιλης.

• Τριτογενής σύφιλη

Αποτελεί το τελικό στάδιο της νόσου. Η νόσος μπορεί να προσβάλλει το καρδιοαγγειακό σύστημα, το κεντρικό νευρικό, και να οδηγήσει στην εμφάνιση κοκκιωμάτων σε διάφορα όργανα του ανθρώπου.

Πώς εκδηλώνεται η νόσος – Συμπτώματα

Τα συμπτώματα της σύφιλης εξαρτώνται από το εκάστοτε στάδιο της νόσου. Πολλοί ασθενείς είναι ασυμπτωματικοί.

Γενικά, ανώδυνα έλκη και διόγκωση λεμφαδένων είναι πιθανά συμπτώματα της πρωτογενούς σύφιλης. Οι ασθενείς με δευτερογενή σύφιλη ενδέχεται να εμφανίσουν πυρετό, αίσθημα κόπωσης, εξάνθημα, μυαλγίες και αρθραλγίες, απώλεια της όρεξης για πρόσληψη τροφής, καθώς και άλλα συμπτώματα.

Διάγνωση της νόσου – Εξετάσεις

Διάφορες αιματολογικές εξετάσεις διενεργούνται για την ανίχνευση ουσιών παραγόμενων από τα βακτηρίδια που προκαλούν σύφιλη. Η παλαιότερη δοκιμασία είναι η VDRL. Άλλες εξετάσεις αίματος περιλαμβάνουν τις RPR και FTA-ABS.

Θεραπεία – Μέθοδοι αντιμετώπισης

Η αποτελεσματική θεραπεία της σύφιλης περιλαμβάνει τη χρήση αντιβιοτικών. Φάρμακο εκλογής είναι η πενικιλλίνη. Η δοσολογία και ο τρόπος χορήγησης (ενδομυϊκά ή ενδοφλέβια) εξαρτώνται από το εκάστοτε στάδιο της νόσου. Η δοξυκυκλίνη μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως εναλλακτική θεραπεία σε ασθενείς αλλεργικούς στην πενικιλλίνη.

Ορισμένες ώρες μετά τη χορήγηση θεραπείας, στις πρώιμες φάσεις της νόσου, ενδέχεται να εκδηλωθεί αλλεργική αντίδραση του ξενιστή έναντι τοξινών από τα καταστρεφόμενα βακτηρίδια (αντίδραση Jarish-Herxheimer),γι αυτό η θεραπεία γίνεται πάντα κάτω από στενή παρακολούθηση . Στα συμπτώματα αυτής της αντίδρασης περιλαμβάνονται:

-        ρίγη

-        πυρετός

-        αίσθημα κόπωσης

-        αρθραλγίες

-        μυαλγίες

-        κεφαλαλγία

-        ναυτία

-        εξάνθημα

Αυτά τα συμπτώματα συνήθως παρέρχονται εντός 24ώρου.

Ο ασθενής πρέπει να υποβάλλεται σε ορολογικές εξετάσεις στους 3, 6, 12, και 24 μήνες μετά τη διάγνωση της νόσου, προκειμένου να διαπιστωθεί η αποδρομή της λοίμωξης. Είναι απαραίτητο να αποφεύγεται η σεξουαλική επαφή, μέχρις ότου δύο διαδοχικές ορολογικές δοκιμασίες δείξουν ότι η λοίμωξη θεραπεύτηκε. Η σύφιλη είναι ιδιαίτερα μεταδοτική μέσω σεξουαλικής επαφής κατά το πρωτογενές και δευτερογενές της στάδιο.

Πώς να προφυλαχθείτε από τη νόσο – Πρόγνωση

Με την εφαρμογή έγκαιρης θεραπευτικής αντιμετώπισης και την κατάλληλη παρακολούθηση,  μπορεί να επέλθει ίαση. Η σύφιλη τρίτου σταδίου οδηγεί σε χρόνια προβλήματα υγείας, παρά την εφαρμογή θεραπευτικών μέτρων. 

Ποιες είναι οι επιπλοκές

Στις επιπλοκές της σύφιλης, που δεν έχει αντιμετωπισθεί θεραπευτικά, περιλαμβάνονται:

-        βλάβες στο δέρμα και τα οστά

-        καρδιαγγειακά προβλήματα, συμπεριλαμβανομένων φλεγμονών και ανευρυσμάτων της αορτής

   -    νευροσύφιλη

Γιαννοπούλου Μαρία, Ειδ. Δερματολόγος