Οι κλινικές μελέτες είναι ακρογωνιαίος λίθος της ιατρικής έρευνας, η πρόοδος της οποίας επιτρέπει στους ειδικούς να κατανοούν καλύτερα τη φύση των ασθενειών και να αναπτύσσουν φάρμακα που αλλάζουν την ιατρική πρακτική και τις ζωές των ασθενών.
Ο κ. Κωνσταντίνος Πουλημένος, Επικεφαλής Τμήματος Κλινικών Μελετών της Roche Hellas, εξηγεί ποιες είναι ο ρόλος των κλινικών μελετών στην ανάπτυξη καινοτόμων φαρμακευτικών θεραπειών, τι οφέλη παρέχουν στους ασθενείς αλλά και στην οικονομία και πως μπορούν να συμβάλλουν στην όλη προσπάθεια εταιρείες του μεγέθους της Roche.
Ποιος είναι ο ρόλος των κλινικών μελετών στο χώρο του φαρμάκου;
Οι κλινικές μελέτες αποτελούν βασικό μοχλό για την ανάπτυξη νέων θεραπειών, που βελτιώνουν τις ζωές των ασθενών. Πρόκειται για επιστημονικές/ιατρικές ερευνητικές μελέτες, οι οποίες πραγματοποιούνται με τη συμμετοχή ανθρώπων και σύμφωνα με αυστηρές, παγκόσμια αποδεκτές επιστημονικές, δεοντολογικές και ηθικές αρχές. Σκοπός τους είναι να εξετάσουν νέα φάρμακα, τα οποία έχουν αρχικά μελετηθεί σε εργαστήριο, ώστε να ελέγξουν πόσο αποτελεσματικά είναι για την αντιμετώπιση ή την αποτροπή επιδείνωσης μιας ασθένειας. Οι κλινικές δοκιμές εξετάζουν, επίσης, κατά πόσο τα νέα φάρμακα είναι ασφαλή και αποτελεσματικά.
Οι πληροφορίες που προκύπτουν από τις κλινικές μελέτες βοηθούν τους ιατρούς να κατανοήσουν ποιες θεραπείες είναι οι καταλληλότερες για τους ασθενείς, αλλά και τις ρυθμιστικές Aρχές σε κάθε χώρα ή περιοχή να αποφασίσουν αν θα εγκρίνουν τη χρήση ενός φαρμάκου. Πρέπει να σημειωθεί πως, όλα τα φάρμακα που είναι διαθέσιμα αυτή τη στιγμή, έχουν ελεγχθεί με προσοχή μέσω κλινικών δοκιμών.
Πώς μπορεί η διεξαγωγή κλινικών μελετών να παράγει οφέλη για τους ασθενείς και τις οικονομίες;
Η διεξαγωγή κλινικών μελετών δημιουργεί πολλαπλά οφέλη για τους ασθενείς: ταχεία πρόσβαση σε νέες θεραπείες, βελτίωση της θεραπευτικής αντιμετώπισης διαφόρων παθήσεων, περισσότερες θεραπευτικές επιλογές και αναβάθμιση της ποιότητας ζωής.
Σημαντικά όμως είναι τα οφέλη και για την οικονομία, για το σύστημα υγείας και το ιατρικό και επιστημονικό δυναμικό κάθε χώρας. Μέσω των κλινικών μελετών υπάρχει σημαντική εισροή επενδύσεων ενώ παράλληλα δημιουργούνται νέες, υψηλού επιπέδου θέσεις εργασίας στον τομέα της υγείας. Επιπλέον, παρέχει στους ιατρούς και ερευνητές τη δυνατότητα να συμμετέχουν στην κλινική ανάπτυξη φαρμάκων, να διευρύνουν τις γνώσεις και την εμπειρία τους.
Ποια είναι η επένδυση της Roche σε κλινικές μελέτες, παγκόσμια και στην Ελλάδα;
Για τη Roche, μια εταιρεία που εδώ και 125 χρόνια πρωτοπορεί στην Έρευνα και Ανάπτυξη νέων, κλινικά διαφοροποιημένων φαρμάκων, οι κλινικές μελέτες αποτελούν βασικό μέρος της δραστηριότητάς της. Κάθε χρόνο χρηματοδοτεί και διεξάγει περισσότερες από 2.000 μελέτες σε όλο τον κόσμο, ενώ μόνο το 2020 διέθεσε συνολικά για Έρευνα και Ανάπτυξη 12,2 δισεκατομμύρια δολάρια, το μεγαλύτερο ποσό από κάθε άλλη φαρμακευτική εταιρεία.
Στην Ελλάδα ειδικότερα, η Roche έχει επενδύσει τα τελευταία 10 χρόνια πάνω από 35 εκατομμύρια ευρώ σε περισσότερες από 120 κλινικές μελέτες, μέσω των οποίων πάνω από 7.000 ασθενείς απέκτησαν πρόσβαση σε καινοτόμες θεραπείες.
Τα τελευταία 2 χρόνια εν μέσω πανδημίας η Roche ενεργοποίησε 25 κλινικές μελέτες στην Ελλάδα δίνοντας ήδη πρόσβαση σε περισσότερους από 150 ασθενείς σε νέα και καινοτόμα φάρμακα.
Μπορεί η Ελλάδα να προσελκύσει περισσότερες κλινικές μελέτες;
Παρά το ότι διαθέτει ανεπτυγμένες υποδομές και τεχνογνωσία, αλλά και υψηλού επιπέδου ιατρικό και επιστημονικό δυναμικό, η χώρα μας σήμερα απορροφά ένα μικρό ποσοστό των κονδυλίων που επενδύονται ετησίως στην Ευρώπη για κλινικές μελέτες. Συγκεκριμένα, απορροφά περίπου 100 εκατ. ευρώ από τα 36 δισεκατομμύρια ευρώ που δαπανώνται κάθε χρόνο πανευρωπαϊκά. Υπάρχουν, λοιπόν, μεγάλα περιθώρια αύξησης του μεριδίου της στο συγκεκριμένο τομέα, με αξιοποίηση των συγκριτικών της πλεονεκτημάτων.
Τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει σημαντικά βήματα από την πλευρά της Πολιτείας για την προσέλκυση σχετικών επενδύσεων. Η προσπάθεια ωστόσο θα πρέπει να συνεχιστεί, με έμφαση στην απλοποίηση των διαδικασιών, στην παροχή κινήτρων και την ενίσχυση του ερευνητικού προσανατολισμού των εμπλεκόμενων δομών υγείας. Σύμφωνα με εκτιμήσεις του ΣΦΕΕ, η Ελλάδα μπορεί στα επόμενα χρόνια να προσελκύει έως και 500 εκατ. ετησίως για κλινικές μελέτες.
Πώς μπορούν να συμβάλουν σε αυτή την προσπάθεια οι μεγάλες εταιρείες του κλάδου, όπως η Roche;
Στη Roche συνεχίζουμε να επενδύουμε συστηματικά σε έρευνες και μελέτες που μας επιτρέπουν να κατανοούμε καλύτερα τη φύση των ασθενειών και να αναπτύσσουμε φάρμακα που αλλάζουν την ιατρική πρακτική και τις ζωές των ασθενών. Παράλληλα, στηρίζουμε την ενίσχυση της κλινικής έρευνας στην Ελλάδα, τόσο μέσα από τις επενδύσεις μας όσο και με τη συνεισφορά της τεχνογνωσίας και της εμπειρίας μας, στο πλαίσιο των ομάδων εργασίας του ΣΦΕΕ. Με συνεργασία όλων των εμπλεκόμενων φορέων, η χώρα μας μπορεί στα επόμενα χρόνια να γίνει κέντρο διεξαγωγής κλινικών ερευνών διεθνούς εμβέλειας, με όφελος για τους ασθενείς, τη δημόσια υγεία, αλλά και για την εθνική οικονομία.
Φωτογραφία: iStock