Δέρμα: Γιατί έχετε φακίδες και δυσχρωμίες και πως αντιμετωπίζονται

Οι φακίδες, οι κηλίδες και γενικότερα οι δυσχρωμίες που αναπτύσσονται στο δέρμα είναι συνήθως συνέπεια της έκθεσης στην ηλιακή ακτινοβολία, αλλά ευτυχώς είναι ακίνδυνες στην συντριπτική πλειονότητα των περιπτώσεων.

Σύμφωνα με τους ειδικούς, κάθε λεπτό που ο ήλιος αγγίζει το πρόσωπο, τα χέρια ή τους ώμους είναι επιβαρυντικό (και) για την χροιά του. Στη χώρα μας, όπου η έντονη ηλιοφάνεια διαρκεί πολλούς μήνες, το ποσοστό των ανθρώπων που αποκτούν φακίδες και κηλίδες είναι μεγάλο. Ευτυχώς, όμως, υπάρχουν αρκετοί τρόποι για να απαλλαγεί κάποιος από αυτές.

Όπως εξηγεί ο πλαστικός, επανορθωτικός και αισθητικός χειρουργός Δρ. Γεώργιος Βελημβασάκης, οι φακίδες είναι σκούρες κηλίδες, μεγέθους συνήθως μικρότερου από 5 χιλιοστά. Αναπτύσσονται σε σημεία του σώματος που εκτίθενται περισσότερο στον ήλιο, όπως:

• Στο πρόσωπο
• Στα χέρια
• Στους ώμους

Η εμφάνισή τους οφείλεται στα κύτταρα του δέρματος που προκαλούν έντονο χρωματισμό. Οι φακίδες είναι συχνές στα παιδιά, ενώ με την πάροδο του χρόνου τείνουν να εξαφανίζονται ή να γίνονται λιγότερο αισθητές. Τον χειμώνα είναι πιθανό να εξαφανιστούν ή να γίνουν λιγότερο έντονες, όταν νέα κύτταρα του δέρματος αντικαταστήσουν τα παλιά.

Οι περισσότερες φακίδες έχουν ομοιόμορφο χρώμα, το οποίο ποικίλλει αναλόγως με τον τόνο του δέρματος. Έτσι, σε άλλους είναι κόκκινες και σε άλλους έχουν ανοιχτό ή σκούρο καφέ, μαύρο ή οποιοδήποτε χρώμα που είναι πιο σκούρο από το χρώμα της επιδερμίδας.

«Ουσιαστικά δεν αποτελούν ένδειξη βλάβης, αλλά της άμυνας του δέρματος εναντίον των ακτίνων UVA, UVB και UVC του ηλίου», εξηγεί ο κ. Βελημβασάκης.

Ο ρόλος της μελανίνης

Η προστασία του δέρματος από την ηλιακή ακτινοβολία γίνεται με την παραγωγή δύο τύπων μελανίνης. Η μελανίνη είναι η φυσική, χρωστική ουσία του (του προσδίδει το χαρακτηριστικό χρώμα του). Οι δύο τύποι της είναι η φαιομελανίνη και η ευμελανίνη. Η ευμελανίνη προστατεύει το δέρμα από τις ακτίνες UV, ενώ η φαιομελανίνη όχι.

Ο τύπος της μελανίνης που παράγει το δέρμα εξαρτάται από ένα γονίδιο (λέγεται MC1R). Τα άτομα με σκούρα μαλλιά, μάτια και δέρμα συνήθως παράγουν κυρίως ευμελανίνη και είναι λιγότερο πιθανό να εμφανίσουν φακίδες.

Εκείνα που έχουν κόκκινα, ξανθά ή ανοιχτά καστανά μαλλιά, καθώς και ανοιχτόχρωμο δέρμα και μάτια, παράγουν κυρίως φαιομελανίνη. Τα άτομα αυτά είναι πιο πιθανό να εμφανίσουν φακίδες. Ωστόσο μόνο όσοι έχουν μια μετάλλαξη στο γονίδιο MC1R, θα τις αποκτήσουν μετά την έκθεσή τους στον ήλιο. Χωρίς αυτήν, όσο χρόνο κι αν περάσει κάποιος στον ήλιο, δεν θα τις παρουσιάσει.

Άλλες κηλίδες

Η επανειλημμένη έκθεση στον ήλιο με την πάροδο των ετών μπορεί να οδηγήσει και σε άλλες μελαγχρωματικές βλάβες του δέρματος, εκτός από τις φακίδες. Οι βλάβες αυτές οφείλονται στην υπερπαραγωγή μελανίνης σε ορισμένα σημεία, η οποία εκδηλώνεται με την εμφάνιση σκουρότερων κηλίδων.

Οι κηλίδες αυτές είναι μεγαλύτερες σε μέγεθος από τις φακίδες και εντοπίζονται συχνότερα:

• Στα χέρια
• Το πρόσωπο
• Τους ώμους
• Την πλάτη
• Το πάνω μέρος των ποδιών

Οι κηλίδες είναι πιο συνηθισμένες σε άτομα ηλικίας άνω των 50 ετών, αλλά και οι νεότεροι ενήλικες μπορούν να τις αναπτύξουν. Και πάλι, οι άνθρωποι με ανοικτόχρωμα δέρμα, μάτια και μαλλιά είναι πιο πιθανό να τις εμφανίσουν.

Υπάρχουν επίσης υπερμελαγχρώσεις που οφείλονται σε άλλες αιτίες εκτός από την έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία. Αυτοί είναι οι μεταφλεγμονώδεις, όσες προκαλούνται από ορμονικούς λόγους (π.χ. εγκυμοσύνη και λήψη αντισυλληπτικών χαπιών) και από τη λήψη κάποιων φαρμάκων.

Αντιμετώπιση με λέιζερ και μικροακίδες

Τόσο οι φακίδες όσο και οι κηλίδες είναι καλοήθεις. Μερικές φορές, όμως, μοιάζουν με άλλες δερματικές βλάβες που είναι ή μπορεί να εξελιχθούν σε κακοήθειες. Γι’ αυτό είναι σημαντικό να παρακολουθούνται.

Οι μελαγχρωματικές βλάβες μπορεί να είναι αντιαισθητικές και πολλοί θέλουν να απαλλαγούν από αυτές. Η χρήση λέιζερ είναι εξαιρετικά αποτελεσματική στην αντιμετώπισή τους. Η ακτίνα του απορροφάται από τα κύτταρα που έχουν παράγει περισσότερη μελανίνη, μετατρέπεται σε θερμική και διασπά τη μελανίνη, χωρίς να επηρεάζονται οι γύρω ιστοί. Απαιτούνται 1-3 συνεδρίες για να ολοκληρωθεί η θεραπεία, τα αποτελέσματα της οποίας είναι θεαματικά από την πρώτη κιόλας εφαρμογή.

Άλλος ένας ανώδυνος τρόπος απαλλαγής από τις φακίδες και τις κηλίδες στο δέρμα είναι η θεραπεία microneedling. Αυτή ενεργοποιεί τους φυσικούς μηχανισμούς άμυνας του δέρματος και διεγείρει τη διαδικασία διόρθωσης της άνισης κατανομής της μελανίνης. Ταυτοχρόνως διεγείρει την παραγωγή κολλαγόνου, μέσω των τσιμπημάτων του δέρματος με μικροακίδες. Μετά από 4-6 θεραπείες, το δέρμα αποκτά ομοιόχρωμο τόνο και δείχνει ανανεωμένο.

Και οι δύο αυτές θεραπείες προκαλούν ένα ήπιο ξεφλούδισμα και κατόπιν την ανάδυση νέου δέρματος.

Φωτοθεραπεία και μάσκες

Μία άλλη μέθοδος που χρησιμοποιείται για τις φακίδες, τις πανάδες, τις κηλίδες και άλλες δυσχρωμίες είναι η φωτοθεραπεία. Το φως στοχεύει στα μελανοκύτταρα, ρυθμίζοντας την παραγωγή μελανίνης και διασπώντας την περίσσειά της. Ο αριθμός των συνεδριών που απαιτούνται είναι 6-8.

Για την εξαφάνιση των δερματικών δυσχρωμιών υπάρχουν επίσης μάσκες  υδρογέλης. Αυτές περιέχουν φυτικά συστατικά με λευκαντικές, αντιοξειδωτικές και επανορθωτικές ιδιότητες. Σε ήπιες περιπτώσεις μια μάσκα είναι αρκετή για να αποκαταστήσει την ομοιοχρωμία του δέρματος, λέει ο κ. Βελημβασάκης.

Μία άλλη θεραπευτική επιλογή είναι το nanopeeling. Αυτό προσφέρει μείωση του πολλαπλασιασμού των μελανοκυττάρων και της παραγωγής μελανίνης. Η θεραπεία αυτή δρα μέσω της μεταφοράς με νανοκάψουλες ειδικών συστατικών στα μελανοκύτταρα. Ο μέγιστος αριθμός συνεδριών που χρειάζονται για την επίτευξη του βέλτιστου αποτελέσματος είναι 4 έως 6.

«Όσο συντομότερα αναζητηθεί βοήθεια από κάποιον ειδικό, τόσο πιο εύκολη θα είναι η απαλλαγή από τις φακίδες και τις κηλίδες του δέρματος και τόσο γρηγορότερα θα αποκτήσει το δέρμα και πάλι ομοιόμορφο χρώμα», καταλήγει ο κ. Βελημβασάκης.

Φωτογραφία: iStock