Το δέρμα και η υγεία του δεν είναι η κύρια ανησυχία όταν ιατροί και κοινό συζητούν για τις επιπτώσεις του καπνίσματος. Ωστόσο το κάπνισμα συμβατικών και ηλεκτρονικών τσιγάρων ή άλλων προϊόντων καπνού μπορεί να προκαλέσει πολλές δερματικές βλάβες.
«Τα συμβατικά τσιγάρα περιέχουν τοξικές ουσίες οι οποίες προκαλούν πρόωρη γήρανση του δέρματος και πολλές δερματικές διαταραχές και παθήσεις. Επιπλέον, όσοι ήδη πάσχουν από δερματικά νοσήματα μπορεί να τα δουν να επιδεινώνονται εξαιτίας του», λέει ο δερματολόγος-αφροδισιολόγος Μάρκος Μιχελάκης, από τον ΕΔΟΕΑΠ.
Μελέτες έχουν δείξει ότι το κάπνισμα επιταχύνει τη διαδικασία της γήρανσης, συμβάλλοντας στην εμφάνιση ρυτίδων. Οι ρυτίδες αρχίζουν να γίνονται εμφανείς μετά την πρώτη δεκαετία καπνίσματος. Είναι ιδιαιτέρως έντονες γύρω από το στόμα, όπου οι καπνιστές αναπτύσσουν βαθιές ρινοχειλικές και περιστοματικές πτυχές (ρυτίδες ανάμεσα στα χείλη και στη μύτη, καθώς και γύρω από το στόμα).
Οι πτυχές αυτές οφείλονται στο ότι οι καπνιστές χρησιμοποιούν συνεχώς συγκεκριμένους μυς του στόματος σε κάθε ρουφηξιά του τσιγάρου τους.
Αναπτύσσουν επίσης πιο βαθιές ρυτίδες στο δέρμα στα πλάγια των ματιών (πόδι της χήνας), λόγω της θερμότητας από την καύση των τσιγάρων και την τάση να μισοκλείνουν τα μάτια για να μην μπει καπνός στο εσωτερικό τους.
Επειδή, εξάλλου, πολλά από τα 4.000 χημικά των συμβατικών τσιγάρων καταστρέφουν τις ίνες κολλαγόνου και ελαστίνης, οι καπνιστές έχουν και πιο έντονη χαλάρωση και «σακούλιασμα» στο δέρμα. Τα συμπτώματα αυτά παρατηρούνται:
- Στο πρόσωπο
- Στο λαιμό
- Στη γνάθο
- Στο εσωτερικό των βραχιόνων και σε άλλα σημεία του σώματος.
Πρόβλημα και στο χρώμα
Οι καπνιστές έχουν επίσης φτωχό τόνο επιδερμίδας, λόγω της χρόνιας έλλειψης οξυγόνου και θρεπτικών συστατικών. Ο τόνος της επιδερμίδας είναι η χροιά της επιφανειακής στοιβάδας του δέρματος.
Σε πολλούς καπνιστές το πρόσωπο γίνεται ωχρό και σε άλλους έχει ανομοιόμορφη χροιά. Οι αλλαγές στο χρώμα που έχει το δέρμα παρατηρούνται σταδιακά κατά τα πρώτα χρόνια από την έναρξη του καπνίσματος.
Διαφορά μπορεί να παρατηρηθεί επίσης στα χείλη: το χρώμα τους μπορεί να σκουρύνει σε όλη την επιφάνειά τους ή κατά τόπους. Αντίστοιχα, το δέρμα των δακτύλων των χεριών μπορεί να γίνει κίτρινο από τη νικοτίνη. Μπορεί ακόμα να επιταχυνθεί η εμφάνιση των στιγμάτων (κηλίδων) που προκαλεί η ηλικία.
Το κάπνισμα συμβατικών τσιγάρων μπορεί επίσης:
- Να επιταχύνει την λέπτυνση των μαλλιών
- Να αυξήσει τον κίνδυνο τριχόπτωσης
- Να διπλασιάσει τον κίνδυνο ψωρίασης
- Να εμποδίσει την επούλωση των πληγών
- Να αυξήσει την πιθανότητα δερματικών μολύνσεων και μιας σχετικά συχνής μορφής καρκίνου (ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα) στα χείλη.
Τα e-τσιγάρα
Ωστόσο προβλήματα δεν δημιουργούν μόνο τα συμβατικά τσιγάρα, αλλά και τα ηλεκτρονικά. «Τα ηλεκτρονικά τσιγάρα προωθούνται ως καλύτερη εναλλακτική λύση από τα συμβατικά, αλλά βλέπουμε ολοένα περισσότερους ασθενείς με δερματικές βλάβες εξαιτίας τους», λέει ο κ. Μιχελάκης.
Η αναγνώριση των δερματικών εκδηλώσεων που σχετίζονται με τη χρήση τους είναι πολύ σημαντική για να γίνει έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία, προσθέτει. Στις εκδηλώσεις αυτές συμπεριλαμβάνονται:
- Η δερματίτιδα εξ επαφής
- Οι θερμικές βλάβες
- Προβλήματα στον βλεννογόνο του στόματος
- Εξάρσεις της ακμής
- Εξανθήματα με βλατίδες και φλύκταινες
Τα εξανθήματα μπορεί να αναπτυχθούν στο δέρμα τόσο του προσώπου, όσο και των χεριών των χρηστών ηλεκτρονικών τσιγάρων.
Οι θερμικές βλάβες συνήθως εκδηλώνονται από υπερθέρμανση των ηλεκτρονικών τσιγάρων. Τα εξανθήματα συχνά σχετίζονται με την προπυλενική γλυκόλη, μία χημική ουσία που αποτελεί τη βάση για πολλά υγρά αναπλήρωσης.
Το νικέλιο που περιέχεται στο σύστημα θέρμανσης πολλών ηλεκτρονικών συσκευών επίσης μπορεί να προκαλέσει εξάνθημα. Έχουν ακόμα αναφερθεί και αλλεργικές δερματίτιδες στα χέρια ατόμων άτομα με ευαισθησία στο μέταλλο.
Η νικοτίνη
Η νικοτίνη που περιέχουν τα ηλεκτρονικά τσιγάρα επίσης συνιστά πρόβλημα. «Όπως συμβαίνει με τα συμβατικά τσιγάρα, έτσι κι αυτή στα ηλεκτρονικά διασπά το κολλαγόνο και την ελαστίνη, οδηγώντας το δέρμα σε πρόωρες ρυτίδες και γήρανση», τονίζει ο κ. Μιχελάκης. «Η νικοτίνη ενοχοποιείται επίσης για την επιβράδυνση της επούλωσης των πληγών. Γι’ αυτόν τον λόγο οι χειρουργοί συνιστούν στους ασθενείς να κόβουν το κάπνισμα πριν και μετά από μια εγχείρηση. Ειδάλλως, η τομή δεν θα κλείσει εύκολα».
Τα προαναφερθέντα δεδομένα προέρχονται από τις πρώτες μελέτες που έχουν διεξαχθεί για τις επιδράσεις των ηλεκτρονικών τσιγάρων. Ωστόσο «καθώς αθροίζονται τα χρόνια της χρήσης τους, βλέπουμε ολοένα περισσότερα δερματικά προβλήματα στους ασθενείς μας», προσθέτει ο ειδικός.
Γεγονός είναι πως «κάθε φορά που κάποιος ανάβει ένα συμβατικό ή ηλεκτρονικό τσιγάρο και εισπνέει καπνό, μειώνει την παροχή οξυγόνου και θρεπτικών συστατικών στο πρόσωπό του», τονίζει. «Η μείωση αυτή γερνάει πρόωρα το δέρμα, αλλά θα χρειαστούν μερικά χρόνια μέχρι να γίνει αυτό εμφανές».
Επιπλέον, είναι πιθανό να μην επηρεάζονται όλοι εξίσου από το ηλεκτρονικό τσιγάρο, ακριβώς όπως δεν επηρεάζονται από το συμβατικό. Το μεγάλο ερώτημα, όμως, είναι πόσο θέλει ο καθένας να ρισκάρει.
«Οι έρευνες για τις δυνητικές δερματικές επιπτώσεις των ηλεκτρονικών τσιγάρων συνεχίζονται, αλλά καλά-καλά δεν γνωρίζουμε όλες τις ουσίες που περιέχονται σε κάθε γεύση. Επομένως, η καλύτερη λύση για υγιές δέρμα είναι η πλήρης διακοπή του καπνίσματος, και όχι η αντικατάσταση του συμβατικού τσιγάρου με ηλεκτρονικό ή άλλο αντίστοιχο προϊόν», καταλήγει ο κ. Μιχελάκης.
Φωτογραφία: iStock