Δύσκολοι είναι οι κρύοι μήνες του χρόνου για πολλούς ασθενείς που ζουν με έκζεμα. Οι απότομες εναλλαγές της θερμοκρασίας μεταξύ εσωτερικών και εξωτερικών χώρων πυροδοτούν την δερματοπάθειά τους και αργά ή γρήγορα αναπτύσσουν έντονα συμπτώματα.
Το έκζεμα είναι μία φλεγμονώδης, μη μεταδοτική, κληρονομική και χρόνια διαταραχή του δέρματος. Προκαλεί ξηρότητα, κνησμό και ερυθρότητα στο δέρμα. Εκδηλώνεται με τραχύ, ξηρό δέρμα με λέπια, εξάνθημα που μπορεί να παρουσιάσει ροή ορρού και εφελκίδες, φλύκταινες ή μόλυνση στο δέρμα.
Υπολογίζεται ότι προσβάλλει το σχεδόν 30% του πληθυσμού, μεταξύ αυτών πολλά παιδιά και εφήβους. Συχνά εκδηλώνεται από τον πρώτο χρόνο της ζωής και συνήθως επιμένει μετά την ενηλικίωση. Ο πιο συχνός τύπος εκζέματος είναι η ατοπική δερματίτιδα.
Η εποχιακή διακύμανση στα συμπτώματά του είναι καλά τεκμηριωμένη. Μία από τις πιο πρόσφατες μελέτες δημοσιεύθηκε στην ιατρική επιθεώρηση Clinical and Experimental Dermatology. Διεξήχθη σε ομάδα παιδιών από το Ηνωμένο Βασίλειο και έδειξε πως τις κρύες εβδομάδες του χρόνου έχουν 15% περισσότερες πιθανότητες να παρουσιάσουν έξαρση των συμπτωμάτων τους.
Αντιθέτως, τις πιο ζεστές εβδομάδες του χρόνου έχουν 15% λιγότερες πιθανότητες έξαρσης. Γιατί, όμως, συμβαίνει αυτό;
Διαταραχή στον δερματικό φραγμό
«Η ξαφνική αύξηση των συμπτωμάτων συμβαίνει γιατί ο δερματικός φραγμός διαταράσσεται. Οι ψυχρές συνθήκες που επικρατούν προκαλούν αφυδάτωση του δέρματος, με αποτέλεσμα αυτό να χάνει τη συνοχή του», απαντά ο δερματολόγος-αφροδισιολόγος δρ Χρήστος Στάμου.
Εκτός από την απώλεια της υγρασίας, άλλοι παράγοντες που συνδράμουν στην επιδείνωση που παρουσιάζει το έκζεμα τους κρύους μήνες είναι:
- Η ανεπαρκής αναπλήρωση της υγρασίας (λόγω περιστασιακής εφαρμογής ή χρήσης ακατάλληλων για την εποχή ενυδατικών προϊόντων)
- Η επιλογή ενδυμάτων που προκαλούν ερεθισμούς
Τα συμπτώματα που προκαλεί το έκζεμα μπορεί να εμφανισθούν ανά πάσα στιγμή, κυρίως στα χέρια και τα πόδια, τα μπράτσα και στο πίσω μέρος των γονάτων. Ο εντοπισμός των ερεθισμάτων είναι δύσκολος, καθώς υπάρχει διαφοροποίηση μεταξύ των πασχόντων. Ο καιρός, η διατροφή και η ένδυση είναι συχνοί λόγοι έξαρσης τον χειμώνα.
Τα καλά νέα είναι ότι υπάρχουν πολλά μέτρα που μπορούν να λάβουν οι ασθενείς για να αποφύγουν τις εποχιακές εξάρσεις του. Να τι συνιστά ο δρ Στάμου.
Διατήρηση της θερμοκρασίας
Οι ασθενείς μπορούν να μειώσουν τις εξάρσεις, αποφεύγοντας τις απότομες εναλλαγές στη θερμοκρασία. Για να επιτευχθεί αυτό, πρέπει να προφυλάσσεται το δέρμα από το κρύο κατά την έξοδο από τους θερμαινόμενους χώρους και την υπερβολική θερμότητα κατά την είσοδο σε κλειστούς χώρους.
Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι οι ασθενείς με έκζεμα πρέπει να φορούν ζεστά ρούχα, γάντια, κασκόλ και σκούφο όταν βγαίνουν σε υπαίθριους χώρους. Όταν, δε, επιστρέφουν σε εσωτερικούς χώρους, να αποφεύγουν να βάζουν αμέσως τα χέρια τους πάνω στο καλοριφέρ/αερόθερμο ή να κάνουν πολύ ζεστό ντους.
Διατήρηση της υγρασίας
Η υγρασία παίζει σημαντικό ρόλο στην προστασία του δέρματος από τις εξάρσεις του εκζέματος. Επειδή η θέρμανση αφαιρεί την υγρασία από τον αέρα, συνιστάται αναπλήρωση με χρήση ενός υγραντήρα ή τοποθέτηση ενός μπολ με νερό κοντά σε μια πηγή θερμότητας.
Όσον αφορά το δέρμα, η ενυδάτωση με πιο πυκνής υφής ενυδατικές κρέμες και η τακτική εφαρμογή γενναιόδωρων ποσοτήτων προστατεύει την επιδερμίδα και βοηθά στην αποκατάστασή της. Έτσι μπορεί να διατηρηθεί υπό έλεγχο το έκζεμα.
Απομάκρυνση των ερεθιστικών παραγόντων
Για να διατηρηθεί η ζέστη στους εσωτερικούς χώρους, πολλοί άνθρωποι αποφεύγουν να τους αερίζουν καλά όταν κάνει κρύο. Αυτό είναι λάθος, διότι πολλαπλασιάζονται τα ακάρεα της σκόνης και μπορεί να προκληθεί ερεθισμός στο δέρμα.
Επιπλέον, τον χειμώνα τα κατοικίδια ζώα μένουν επί περισσότερες ώρες εντός σπιτιού και οι τρίχες, που είναι γνωστός ερεθιστικός παράγοντας, συσσωρεύονται. Επομένως, επιβάλλεται καθημερινός αερισμός και καθαρισμός του σπιτιού και του εργασιακού χώρου.
Σωστός καθαρισμός του δέρματος
Το συχνό πλύσιμο των χεριών και η χρήση απολυμαντικού είναι επιβλαβή για το δέρμα των πασχόντων από έκζεμα. Για να προστατευθούν, να χρησιμοποιούν χλιαρό νερό και ηπιότερα σαπούνια, χωρίς πολλές χημικές ουσίες και αρώματα.
Προσεγμένη διατροφή
Με την υιοθέτηση μιας διατροφής κατάλληλης για τα άτομα με έκζεμα, μπορεί να μειωθούν οι πιθανότητες εξάρσεων. Για παράδειγμα η αποφυγή του γάλακτος, των αυγών και των οστρακοειδών και η ένταξη πρεβιοτικών βοηθά. Ένας διατροφολόγος μπορεί να συστήσει το κατάλληλο μενού, εξατομικεύοντάς το στις ανάγκες, τις εποχές αλλά και τις αλλεργίες που συχνά συνυπάρχουν στα άτομα με έκζεμα.
Επιλογή κατάλληλων ενδυμάτων
Η επιλογή πολύ ζεστών ρούχων για τη διατήρηση της θερμοκρασίας δεν είναι η καλύτερη επιλογή για όσους έχουν έκζεμα. Η εφίδρωση που μπορεί να προκληθεί αποτελεί παράγοντα έναρξης των συμπτωμάτων.
Συνιστάται να αποφεύγονται τα υφάσματα τα οποία:
- Δεν επιτρέπουν στο δέρμα να «αναπνέει»
- Είναι σκληρά και τραχιά
- Περιέχουν συνθετικές ίνες, όπως πολυεστέρα, νάιλον, spandex
Αντιθέτως, φιλικά προς το δέρμα υφάσματα, που μπορούν να ζεστάνουν το σώμα, προστατεύοντας παράλληλα το δέρμα, είναι τα μαλακά, που «αναπνέουν» και είναι απορροφητικά. Χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι:
- Το βαμβάκι
- Το μετάξι
- Το μπαμπού
- Για μερικούς ασθενείς το μαλλί merino
«Παρά τα μέτρα αυτά είναι πιθανόν τα συμπτώματα που προκαλεί το έκζεμα να επανεμφανιστούν ή να επιδεινωθούν. Η προσαρμογή της αγωγής από τον δερματολόγο μπορεί να συντομεύσει τη διάρκειά τους και να τα καταστήσει πιο ήπια και ανώδυνα. Υπάρχουν τοπικά κορτικοστεροειδή και για τις σοβαρότερες περιπτώσεις από του στόματος ή βιολογικά φάρμακα που καταστέλλουν τη φλεγμονή και προσφέρουν ανακούφιση», τονίζει ο δρ Στάμου.
Μία άλλη λύση είναι η φωτοθεραπεία. Είτε μόνη της, είτε σε συνδυασμό με φάρμακα δίνει εξαιρετικά αποτελέσματα, με μη επεμβατικό τρόπο.
Επομένως, «τον χειμώνα οι ασθενείς με έκζεμα δεν χρειάζεται να υποφέρουν. Η γνώση και εφαρμογή των προληπτικών μέτρων θα τους προστατεύσει από τα ενοχλητικά συμπτώματα», καταλήγει ο ιατρός.
Φωτογραφία: iStock