Ένας στους τρεις ανθρώπους παρουσιάζει μύκητες στα νύχια των ποδιών του, οι οποίοι μπορεί να αποδειχθούν επίμονοι και δύσκολοι στην αντιμετώπισή τους. Επιπλέον, συχνά υποτροπιάζουν, ιδίως όταν κάποιος δεν αλλάζει τις συνήθειες που ευνοούν την ανάπτυξή τους.
Όπως εξηγεί ο δερματολόγος-αφροδισιολόγος δρ Χρήστος Στάμου, οι μύκητες μπορούν να προσβάλλουν τα νύχια σε χέρια και πόδια, αλλά η ονυχομυκητίαση των ποδιών είναι πολύ συχνότερη. Στην πραγματικότητα, η χρόνια μυκητιασική λοίμωξή τους αντιπροσωπεύει το 50% του συνόλου των παθολογιών των νυχιών.
Η ονυχομυκητίαση συνήθως προκαλείται από δερματόφυτα. Υπολογίζεται ότι σε αυτούς τους μύκητες οφείλεται:
- Το 90% των περιπτώσεων ονυχομυκητίασης στα πόδια
- Το 50% των περιστατικών στα χέρια
Άλλες πιθανές αιτίες είναι οι ζυμομύκητες και οι σαπροφυτικοί μύκητες. Η μυκητίαση εκδηλώνεται σε ένα ή περισσότερα νύχια, τα οποία είναι ανώμαλα, πεπαχυσμένα ή/και αποχρωματισμένα. Συνηθέστερα προσβάλλονται τα νύχια στο ένα ή και στα δύο μεγαλύτερα δάκτυλα του ποδιού.
«Βέβαια, δεν σημαίνει ότι ένα ανώμαλο νύχι έχει προσβληθεί οπωσδήποτε από μύκητες», τονίζει ο κ. Στάμου. «Μπορεί να είναι απλώς δυστροφικό ή ένα ψωριασικό νύχι. Η διάγνωση συχνά δεν περιορίζεται στην κλινική εξέταση αλλά απαιτεί την εργαστηριακή επιβεβαίωση, η οποία προσδιορίζει και το είδος του μύκητα προκειμένου να δοθεί η κατάλληλη αγωγή».
Η θεραπεία
Οι μύκητες αντιμετωπίζονται δύσκολα, λόγω της αργής ανάπτυξης των νυχιών των ποδιών. Η πρώτη θεραπευτική επιλογή είναι αντιμυκητιασικά φάρμακα που λαμβάνονται από το στόμα.
Τα φάρμακα αυτά χορηγούνται σε ασθενείς με μέτρια ως σοβαρή νόσο, ιδίως σε όσους πάσχουν από σακχαρώδη διαβήτη λόγω του αυξημένου κινδύνου πρόκλησης ελκών. Έχει παρατηρηθεί, όμως, αύξηση της ανθεκτικότητας των μυκήτων σε ορισμένα από αυτά. Επιπλέον, «περιμένουν απάντηση ερωτήματα σχετικά με τη δυνατότητα πρόκλησης ηπατοτοξικότητας», τονίζει ο δρ Στάμου.
Όταν η αγωγή με χάπια συνδυάζεται με τοπική εφαρμογή φαρμάκων, χειρουργικό ή χημικό καθαρισμό, οι πιθανότητες απαλλαγής από τους μύκητες είναι πιθανότερη. Ως έσχατη λύση εξετάζεται η αφαίρεση του νυχιού χειρουργικά, όταν όλες οι συντηρητικές μέθοδοι έχουν αποτύχει.
Στους ασθενείς με ήπιες ή μέτριας σοβαρότητας λοιμώξεις κατά τις οποίες οι μύκητες δεν έχουν προσβάλλει τη μήτρα του νυχιού, μπορούν να χρησιμοποιηθούν τοπικά σκευάσματα. Τα τελευταία χρόνια η αποτελεσματικότητα αυτών των σκευασμάτων έχει βελτιωθεί.
Οι υποτροπές
Ωστόσο, υπάρχουν περιπτώσεις που το προσβεβλημένο νύχι φαίνεται καθαρό, απαλλαγμένο από τους μύκητες, αλλά μετά από λίγο καιρό εμφανίζει ξανά τα ίδια σημάδια.
Το φαινόμενο δεν είναι σπάνιο και οφείλεται σε διάφορους λόγους. Ο σπουδαιότερος είναι η διακοπή των τοπικών φαρμάκων (κρέμες ή βερνίκια) με την πρώτη ένδειξη απαλλαγής από τους μύκητες. Μολονότι όμως οι μύκητες μπορεί να μην φαίνονται με γυμνό μάτι, εξακολουθούν να υπάρχουν στα νύχια, γεγονός που μπορεί να επιβεβαιωθεί με εργαστηριακές εξετάσεις.
Με την πρόωρη διακοπή της τοπικής θεραπείας, οι πληθυσμοί τους σταδιακά πολλαπλασιάζονται και η πάθηση υποτροπιάζει. Το ίδιο συμβαίνει και όταν δεν ολοκληρώνεται η φαρμακευτική αγωγή από το στόμα.
Νέοι μύκητες
Η επανεμφάνιση των συμπτωμάτων της ονυχομυκητίασης, ωστόσο, μπορεί να οφείλεται και σε νέα μόλυνση. Αυτό μπορεί να συμβεί όταν ο ασθενής επαναλαμβάνει τις ίδιες πρακτικές που τον οδήγησαν στην αρχική μόλυνση.
Τέτοιου είδους συνήθειες είναι λ.χ. το να εξακολουθήσει να περπατά ξυπόλητος σε κοινόχρηστους χώρους (π.χ. σε χαλιά ξενοδοχείων, σε πισίνες και ντους) ή σε χώρους όπου υπάρχουν άτομα με ονυχομυκητίαση.
Η ελλιπής φροντίδα της υγιεινής των νυχιών και η περιποίησή τους με μολυσμένα εργαλεία επίσης ευνοούν τους μύκητες.
«Οι ασθενείς με υποτροπές ή επαναμολύνσεις είναι ακόμα δυσκολότερο να θεραπευτούν, αφού η ήδη πολύμηνη αγωγή που έχουν ακολουθήσει τους έχει κουράσει και παύουν να ακολουθούν πιστά τις οδηγίες που δίνονται από τον γιατρό τους. Σε αυτόν τον φαύλο κύκλο, πιο επιρρεπείς είναι όσοι δεν λαμβάνουν αγωγές από το στόμα, είτε από πεποίθηση, είτε επειδή ιατρικοί λόγοι το αποκλείουν λόγω παρενεργειών ή αλληλεπιδράσεων με άλλα φάρμακα που παίρνουν (π.χ. στατίνες, ψυχοτρόπα)», επισημαίνει ο δρ Στάμου.
Σε αυτές τις περιπτώσεις είναι καλύτερο να ακολουθούνται εναλλακτικές θεραπείες. Τα τελευταία χρόνια τα λέιζερ βρίσκονται στο προσκήνιο και μελέτες δείχνουν καλά κλινικά και μικροσκοπικά ποσοστά ίασης από τη χρήση τους.
Υπάρχουν διάφοροι τύποι λέιζερ που χρησιμοποιούνται για την ονυχομυκητίαση, συμπεριλαμβανομένων ορισμένων που χρησιμοποιούν φως και άλλων που χρησιμοποιούν διοξείδιο του άνθρακα (CO2).
Θεραπείες με λέιζερ
Οι συσκευές λέιζερ εκπέμπουν παλμούς ενέργειας που παράγουν θερμότητα. Αυτή εισδύει στο νύχι μέχρι το σημείο όπου βρίσκεται ο μύκητας. Σε απόκριση στη θερμότητα, ο μολυσμένος ιστός διασπάται, καταστρέφοντας τον.
Ωστόσο, το έργο του λέιζερ δεν ολοκληρώνεται σε μία συνεδρία. Μερικοί από τους μυκητιασικούς μικροοργανισμούς επιβιώνουν, διότι η ενέργεια που εκπέμπεται είναι χαμηλή για λόγους ασφαλείας.
Άλλο ένα πλεονέκτημα της θεραπείας με λέιζερ είναι η αποστειρωτική δράση της παραγόμενης θερμότητας, η οποία συμβάλλει στην πρόληψη της ανάπτυξης νέων μυκήτων.
Το θετικότερο είναι ότι έχει υψηλό ποσοστό ίασης και κλινικής βελτίωσης, σε συντομότερο χρονικό διάστημα από εκείνο που απαιτείται με άλλες θεραπείες.
«Για ακόμα καλύτερα αποτελέσματα προτείνεται ο συνδυασμός της θεραπείας με λέιζερ με φαρμακευτικές αγωγές, όπου αυτό είναι δυνατόν», τονίζει ο δρ Στάμου.
Πώς να προστατευθείτε
Για την προστασία από τους μύκητες στα νύχια των ποδιών, ο ειδικός έχει μερικές πρακτικές συμβουλές:
- Μην φοράτε παπούτσια που χρησιμοποιούσατε πριν από τη προσβολή των νυχιών από τη λοίμωξη, πριν τα απολυμάνετε με κατάλληλα προϊόντα
- Να επιλέγετε παπούτσια σωστού μεγέθους, προκειμένου να αποφεύγετε μικροτραυματισμούς.
- Να προτιμάτε παπούτσια από υλικά που «αναπνέουν»
- Να χρησιμοποιείτε αντιμυκητιασικές πούδρες στα παπούτσια σας
- Να διατηρείτε τα πόδια και τα παπούτσια σας καθαρά και στεγνά
- Να αλλάζετε κάλτσες καθημερινά ή συντομότερα εάν τα πόδια σας ιδρώνουν
- Να φοράτε παπούτσια ή σαγιονάρες σε χώρους όπου αναπτύσσονται μύκητες (π.χ. αμμουδιές, πισίνες)
- Να φροντίζετε τα νύχια σας να είναι περιποιημένα
- Να απολυμαίνετε τα εργαλεία περιποίησης των νυχιών σας
- Να αποφεύγετε την αφυδάτωση, χρησιμοποιώντας ενυδατικά προϊόντα, προκειμένου να αποτραπεί ο σχηματισμός μικρορωγμών, που αποτελούν πύλες εισόδου των μυκήτων
Φωτογραφία: iStock