Πως επηρεάζει το κολύμπι το δέρμα – Οι κίνδυνοι από το νερό

Για τους περισσότερους από εμάς το καλοκαίρι είναι συνώνυμο με το κολύμπι στη θάλασσα και τη γυμναστική στο νερό. Ωστόσο ποτέ δεν είμαστε μόνοι μέσα στο νερό, καθώς γύρω μας κολυμπούν εκατομμύρια μικροοργανισμοί που μπορεί να βλάψουν το δέρμα μας αν βρουν την ευκαιρία.

Οι μικροοργανισμοί αυτοί ζουν στα αλμυρά και τα γλυκά νερά. Εάν βρουν εκδορά ή ανοιχτή πληγή στο δέρμα, εισχωρούν στο εσωτερικό του και προκαλούν προβλήματα, τα οποία μερικές φορές είναι σοβαρά.

Όπως εξηγεί ο δερματολόγος-αφροδισιολόγος δρ Χρήστος Στάμου, κάθε χρόνο είναι υψηλό το ποσοστό του πληθυσμού που υφίσταται κάποιου είδους δερματική βλάβη ενόσω κολυμπά ή ασχολείται, επαγγελματικά ή για λόγους αναψυχής, με υδάτινες δραστηριότητες.

«Το ανθρώπινο δέρμα είναι ευαίσθητο και επιρρεπές στις μολύνσεις από το νερό όταν έχει διαρραγεί ο φραγμός του», τονίζει.

Θαλάσσια πλάσματα

Οι κίνδυνοι που μας απειλούν κατά το κολύμπι δεν είναι πάντα αόρατοι. Κατά τις καλοκαιρινές αποδράσεις συχνά προκύπτουν προβλήματα στο δέρμα λόγω επαφής με θαλάσσιους οργανισμούς, όπως:

• Τσούχτρες
• Θαλάσσιες ανεμώνες
• Αχινοί
• Σκορπίνες κ.ά.

Η επαφή αυτή είναι πιθανόν να προκαλέσει συμπτώματα που κυμαίνονται από ήπιες τοπικές αντιδράσεις έως αναφυλακτικό σοκ.

Το πάτημα αχινού, σκορπίνας ή δράκαινας και το άγγιγμα της τσούχτρας προκαλούν τοπικές αντιδράσεις που συμπεριλαμβάνουν:

• Πόνο
• Κοκκίνισμα
• Κνησμό (φαγούρα)
• Φλεγμονή

Στην περίπτωση του αχινού μπορεί να προκληθεί αιμορραγία. Το δηλητήριο της σκορπίνας και της δράκαινας μπορεί να προκαλέσει και συστηματικά συμπτώματα, ακόμα και αλλεργικό σοκ. Το ίδιο ισχύει και από την επαφή του δέρματος με τσούχτρα ή θαλάσσια ανεμώνη.

Αλλεργίες σε υλικά

Εξίσου συχνές είναι οι αλλεργίες, τόσο από τα χημικά που χρησιμοποιούνται στις πισίνες, όσο και από τον εξοπλισμό που συνοδεύει το κολύμπι και τα θαλάσσια σπορ.

Μερικά από τα υλικά σε μαγιό, καταδυτικές σχολές και μάσκες θαλάσσης που μπορεί να προκαλέσουν αλλεργικά συμπτώματα στο δέρμα είναι:

• Νάιλον
• Πολυεστέρας
• Καουτσούκ
• Σιλικόνες

Η χρήση σκούφων και γυαλιών κολύμβησης, βατραχοπέδιλων, κλιπ μύτης κλπ μπορεί να οδηγήσει στην εμφάνιση πλακών και, περιστασιακά, κυστιδίων σε περιοχές του δέρματος που έρχονται σε άμεση επαφή με αυτά.

Τα δε μαγιό, που στη σύνθεσή τους περιέχουν κάποιον ερεθιστικό παράγοντα, ενοχοποιούνται συχνά για την εμφάνιση δερματίτιδας εξ επαφής. Αυτή εκδηλώνεται με κνησμώδες, φυσαλιδώδες ή εκζεματικό εξάνθημα:

• Στο λαιμό
• Τον κορμό
• Τα άκρα

Στην πισίνα

Δερματίτιδα εξ επαφής μπορεί να προκληθεί και από το χλώριο και το βρώμιο που προστίθενται στο νερό των πισινών. Μπορεί επίσης να προκληθεί και από άλλα χημικά που χρησιμοποιούνται για την απολύμανσή τους. Έτσι, πολλοί αφού βγουν από την πισίνα παρουσιάζουν:

• Εξάνθημα με κνησμό στις ακάλυπτες περιοχές του σώματος ή/και
• Απώλεια των τριχών του σώματος
• Το πολύωρο κολύμπι

Πρόβλημα μπορεί να δημιουργηθεί και σε όσους περνούν πολλές ώρες στο νερό, όπως οι δύτες. Το πολύωρο κολύμπι προκαλεί απώλεια των αντιμικροβιακών ιδιοτήτων του σμήγματος και της φυσιολογικής χλωρίδας του δέρματος.

Η συνέπεια είναι να καθίσταται το δέρμα ευάλωτο στις μολύνσεις από κάθε είδος βακτηρίου, μύκητα ή παρασίτου που ζει σε αυτό. Σε τέτοια περίπτωση εκδηλώνονται:

• Εξανθήματα
• Αποστήματα
• Ερυθρότητα
• Οίδημα (πρήξιμο) κ.ά.

Βακτήρια

Για παράδειγμα, η μόλυνση από ένα είδος βακτηρίου, που λέγεται ψευδομονάδα η πυοκυανική, προκαλεί διάχυτες, διάσπαρτες, ερυθηματώδεις βλατίδες στον κορμό και τα άκρα.

Σπανιότερα προκαλεί πυρετό, πονοκέφαλο ή κακουχία. Σημειωτέον δε ότι το βακτήριο δεν βρίσκεται μόνο στη θάλασσα, αλλά μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές λοιμώξεις και τους ανθρώπους που κολυμπούν σε πισίνες.

Βακτηριακή λοίμωξη μπορεί να προκαλέσει και η επαφή με στρεπτόκοκκο ή σταφυλόκοκκο. Όταν, μάλιστα, τα βακτήρια αυτά εισέλθουν στο σώμα από κάποια ρωγμή του δέρματος (π.χ. κάτω από το λάστιχο του μαγιό) είναι πιθανό να γίνουν αιτία εμφάνισης μικρών, βαθέων οζιδίων κατά μήκος της κάτω γλουτιαίας πτυχής.

Αυτό είναι πιθανότερο να συμβεί στους κολυμβητές που φορούν υγρά, στενά μαγιό για παρατεταμένα χρονικά διαστήματα.

Μύκητες και ιοί

Λοιμώξεις μπορεί να προκαλέσουν και μύκητες που διαβιούν στην υγρή άμμο ή γύρω από τις πισίνες. Η επαφή των κολυμβητών και των δυτών με δερματόφυτους μύκητες των γενών Trichophyton, Epidermophyton και Microsporum προκαλεί την μυκητίαση που είναι γνωστή ως «πόδι του αθλητή» (Tinea pedis).

Σε όσους ασχολούνται με το κολύμπι και τα θαλάσσια σπορ είναι και η μόλυνση από τον ιό HPV, με την κοινή χρήση εξοπλισμού όπως τα βατραχοπέδιλα και οι στολές κατάδυσης. Ο ιός αυτός προκαλεί τις κοινές μυρμηγκιές (Verruca vulgaris).

Οι κολυμβητές και οι δύτες έχουν κατά 81% περισσότερες πιθανότητες να εμφανίσουν τα χαρακτηριστικά μικρά, σκληρά οζίδια στο προσβεβλημένο δέρμα. Συχνότερα μολύνονται τα πέλματα. Τα συμπτώματα μπορεί να εμφανιστούν ακόμα και μήνες μετά από τη μόλυνση.

«Οι κίνδυνοι που ελλοχεύουν στις θάλασσες και τις ακτές είναι εξαιρετικά πολλοί. Δεν πρέπει όμως να αναστέλλουν τις δραστηριότητές μας. Απλώς πρέπει να μας καθιστούν επιλεκτικούς στις τοποθεσίες που κολυμπάμε», τονίζει ο δρ Στάμου.

Πρέπει επίσης να φροντίζουμε το δέρμα μας, να ενημερωνόμαστε για τους κινδύνους αλλά και για τις πρώτες βοήθειες που πρέπει να εφαρμοστούν. Τέλος, πρέπει να ζητάμε αμέσως τη γνώμη του δερματολόγου για την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων, ειδικά όταν αυτά είναι έντονα, καταλήγει.

Φωτογραφία: iStock