Οι αισθητικές επεμβάσεις γίνονται ολοένα πιο δημοφιλείς σε όλο τον κόσμο. Σύμφωνα με τη Διεθνή Εταιρεία Αισθητικής Πλαστικής Χειρουργικής, από το 2015 έως το 2019 ο αριθμός τους αυξήθηκε κατά 20%, δίνοντας τη δυνατότητα σε εκατομμύρια ανθρώπους σε όλον τον κόσμο να βελτιώσουν την εικόνα τους.
«Στην εποχή μας, η τάση που επικρατεί είναι η “ποιοτική γήρανση”», λέει η δρ Αναστασία Σεφέρη–Δανιήλ, πλαστική χειρουργός στο Νοσοκομείο ΥΓΕΙΑ, μέλος της Ελληνικής Εταιρείας Πλαστικής Επανορθωτικής και Αισθητικής Χειρουργικής (HESPRAS). «Γυναίκες και άνδρες επιθυμούν να διατηρούν μία αξιοπρεπή, υγιή εμφάνιση καθώς μεγαλώνουν και δεν παραδίδουν τα όπλα στη μάχη με το χρόνο. Προκειμένου να πετύχουν το στόχο τους, στρέφονται στην υγιεινή διατροφή, την άσκηση και τις επεμβάσεις αισθητικής πλαστικής Χειρουργικής, χωρίς τους ενδοιασμούς του παρελθόντος».
Ολοένα συχνότερα, όμως, καταφεύγουν σε αυτές και νεότερα άτομα. Οι νέοι επιθυμούν να παρέμβουν σε κάποιο σημείο του προσώπου ή του σώματός τους το οποίο εμφανίζει αισθητικό πρόβλημα και τούς προκαλεί αρνητικά συναισθήματα.
Στη συντριπτική πλειονότητα των περιπτώσεων, «η διόρθωση των σημείων που “ενοχλούν” το άτομο αφήνει το αποτύπωμά της -εκτός από την εικόνα του- και στην ψυχική του ευεξία», αναφέρει η δρ Σεφέρη–Δανιήλ.
Τα ψυχικά οφέλη
Σύμφωνα με άρθρο που δημοσιεύτηκε το 2013 στην ψυχολογική επιθεώρηση Clinical Psychological Science, oι αισθητικές επεμβάσεις ασκούν θετική επίδραση στην ψυχική διάθεση.
Στη σχετική μελέτη, ομάδα επιστημόνων συνέκρινε εθελοντές οι οποίοι είχαν υποβληθεί σε πλαστική επέμβαση με άτομα που ενδιαφέρθηκαν μεν, αλλά δεν είχαν προχωρήσει στη διαδικασία. Όπως διαπίστωσαν, υπήρχαν πολλά οφέλη στους συμμετέχοντες που τελικά έκαναν τις επεμβάσεις. Μάλιστα τα οφέλη αυτά διήρκησαν έως και ένα χρόνο αργότερα. Ειδικότερα, τα οφέλη συμπεριλάμβαναν:
- Μειωμένο άγχος
- Λιγότερη κατάθλιψη και κοινωνική φοβία
- Βελτίωση στην ψυχική και σωματική υγεία
- Αυξημένη αυτοεκτίμηση
- Περισσότερη ικανοποίηση από τη ζωή
Οι περισσότεροι από τους συμμετέχοντες και από τις δύο ομάδες είχαν ρεαλιστικές προσδοκίες από τις αισθητικές επεμβάσεις που ήθελαν να κάνουν. Το πιο συχνό κίνητρο, εξ άλλου, ήταν ότι ήθελαν να αισθάνονται καλύτερα με ή μέσα στο σώμα τους.
Μη ρεαλιστικές προσδοκίες
Ωστόσο, οι προσδοκίες δεν είναι πάντοτε ρεαλιστικές. Και αυτό αποτελεί μία μεγάλη πρόκληση για τους πλαστικούς χειρουργούς.
«Σε κάποιες περιπτώσεις τα άτομα επιθυμούν να υποβληθούν σε αυτές τις διαδικασίες προκειμένου να επιλύσουν άλλα ζητήματα. Θέλουν, για παράδειγμα, να σώσουν μια αποτυχημένη ερωτική σχέση ή είναι απογοητευμένοι με την επαγγελματική τους εξέλιξη», αναφέρει η δρ Σεφέρη-Δανιήλ.
Και συνεχίζει: «Μολονότι ζούμε στην εποχή της εικόνας και η βελτίωσή της μπορεί να έχει θετική επίδραση, η προσδοκία να αλλάξει κάποιος τα πάντα δεν είναι ρεαλιστική. Σε τέτοια περίπτωση, είθισται να είναι άλλοι οι παράγοντες που παίζουν καθοριστικό ρόλο».
Στην πραγματικότητα, τονίζει, ο σωστός λόγος για να υποβληθεί κάποιος σε μία αισθητική επέμβαση είναι για να νιώσει ο ίδιος καλύτερα. Δεν πρέπει, όμως, να προσδοκά ότι το αποτέλεσμα θα ανατρέψει καταστάσεις. Ούτε ότι θα αλλάξει δραστικά την αντιμετώπιση των άλλων απέναντί του.
Το μη επιθυμητό αποτέλεσμα
Παρότι η επίδραση που έχουν οι αισθητικές επεμβάσεις στην ψυχική κατάσταση είναι κατά βάση θετική, υπάρχουν και ορισμένες εξαιρέσεις. Γι’ αυτό τον λόγο έχει μεγάλη σημασία η ενδελεχής συζήτηση με τον πλαστικό χειρουργό πριν από την εγχείρηση.
Παλαιότερη ανάλυση 37 μελετών, που δημοσιεύτηκε στην επιθεώρηση Plastic and Reconstructive Surgery, κατέδειξε ότι οι αισθητικές επεμβάσεις είχαν κακή έκβαση κυρίως σε άτομα:
- Με μη ρεαλιστικές προσδοκίες ή
- Με ιστορικό κατάθλιψης και άγχους
Όπως εξηγεί η ειδικός, οι άνθρωποι αυτοί μπορεί να έχουν στο μυαλό τους ένα αποτέλεσμα διαφορετικό, ενδεχομένως πιο ιδεατό. Σε κάποιες περιπτώσεις επιδιώκουν να αλλάξουν εντελώς τα φυσικά χαρακτηριστικά τους, προκειμένου να μοιάσουν σε ένα διάσημο πρόσωπο. Επιπλέον, άτομα με ιστορικό άγχους, κατάθλιψης, οικογενειακών προβλημάτων κ.ά., υποκινούμενα από αυτό το ψυχολογικό υπόβαθρο, είναι πιθανό να μην ικανοποιηθούν από το αποτέλεσμα, όσο καλό κι αν είναι.
Σε κάθε περίπτωση, πριν από κάθε επέμβαση γίνεται ενημέρωση από τον πλαστικό χειρουργό και ενδελεχής συζήτηση με τον ενδιαφερόμενο σχετικά με:
- Τις ανάγκες του
- Τις δυνατότητες
- Το προσδοκώμενο αποτέλεσμα
«Το ζητούμενο είναι να κατανοήσει ο πλαστικός χειρουργός τι ακριβώς ζητά ο ενδιαφερόμενος. Πρέπει επίσης να του εξηγήσει τι είναι εφικτό, ανάλογα με την ανατομία, τη συμμετρία και την προσωπικότητά του. Με αυτό τον τρόπο το αποτέλεσμα θα είναι ικανοποιητικό και για τον χειρουργό και για τον ενδιαφερόμενο», εξηγεί η δρ Σεφέρη-Δανιήλ.
Εθισμός στην πλαστική χειρουργική
Υπάρχει επίσης ο εθισμός στην πλαστική χειρουργική. Πρόκειται για μία διαταραχή συμπεριφοράς, κατά την οποία ένα άτομο θέλει να αλλάζει συνεχώς την εμφάνισή του με διαδοχικές αισθητικές επεμβάσεις. Οι πάσχοντες μπορεί να ξοδέψουν μεγάλα ποσά σε πολλαπλές επεμβάσεις, κυνηγώντας την ευτυχία.
Η επιθυμία αυτή συχνά προκύπτει από την ανασφάλεια που νιώθουν για την εμφάνισή τους. Η ανασφάλεια είναι ένα φυσιολογικό συναίσθημα, που όλοι βιώνουν περιστασιακά. Όταν, όμως, γίνεται εμμονική και οι αισθητικές επεμβάσεις γίνονται το κέντρο της ζωής ενός ατόμου, τότε υπάρχει πρόβλημα.
Όπως με κάθε εθισμό, έτσι και ο εθισμός στην πλαστική χειρουργική αρχίζει με μια πρώτη θετική εμπειρία. Όταν κάποιος που ζει με υπέρμετρη ανασφάλεια αισθανθεί καλύτερα με την εμφάνισή του μετά την πρώτη επέμβαση, μπορεί να αποφασίσει να κάνει και άλλη για να διορθώσει ένα άλλο «ελάττωμα».
Μόλις η πλαστική χειρουργική γίνει η λύση στην αρνητική αυτοαντίληψη, μερικοί άνθρωποι προχωρούν σε όσες επεμβάσεις μπορούν να αντέξουν οικονομικά. Ορισμένοι προσπαθούν ακόμη και να αλλάξουν τον εαυτό τους, ούτως ώστε να μοιάζουν με κάποιον άλλον. Αυτός ο άλλος συχνά είναι κάποιο διάσημο πρόσωπο που θαυμάζουν.
Πότε εμπλέκεται ο ειδικός στην ψυχική υγεία
Ωστόσο, η πλειονότητα των ατόμων που κάνουν αισθητικές επεμβάσεις είναι ψυχικά υγιείς, σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύτηκε το 2015 στο Clinical Psychological Science.
Όπως έδειξε, οι περισσότεροι ενδιαφερόμενοι προσδοκούν ένα εφικτό αποτέλεσμα, που ανταποκρίνεται στις πραγματικές τους ανάγκες. Υπάρχουν, ωστόσο, και ορισμένοι που επιμένουν στις μη ρεαλιστικές προσδοκίες τους. Οι άνθρωποι αυτοί συχνά επισκέπτονται πολλούς ειδικούς, μέχρι να ακούσουν αυτά που θέλουν.
«Ο χειρουργός θα πρέπει καταρχάς να διαπιστώσει εάν όντως υπάρχει πρόβλημα στο σημείο που επιθυμεί ο ενδιαφερόμενος να γίνει η παρέμβαση ή αν η επιθυμία αυτή πηγάζει από άλλες αιτίες. Σε περίπτωση που διαφαίνεται κάποιο ψυχολογικό υπόβαθρο ή διαπιστώνονται μη ρεαλιστικές προσδοκίες, στη συζήτηση πρέπει να εμπλέκεται και ο ειδικός ψυχικής υγείας της ομάδας, έτσι ώστε να αποφεύγονται οι δυσάρεστες εκβάσεις», υπογραμμίζει η δρ Σεφέρη-Δανιήλ.
Φωτογραφία: iStock