Το στρες μερικές φορές είναι η κινητήρια δύναμη που χρειαζόμαστε για να κάνουμε κάτι (π.χ., για να προλάβουμε μία προθεσμία). Άλλες όμως, μετατρέπεται σε δεινό γιατί είναι πολύ έντονο, συχνό ή παρατεταμένο. Σε τέτοιες περιπτώσεις μπορεί να πλήξει όλο το σώμα, ακόμα και το δέρμα, τα μαλλιά και τα νύχια.
Αιτία γι’ αυτό είναι οι μηχανισμοί που ενεργοποιεί ο οργανισμός ως αντίδραση στο στρες. Όπως εξηγεί ο δερματολόγος-αφροδισιολόγος δρ Μάρκος Μιχελάκης, από τον ΕΔΟΕΑΠ, η αντίδραση αυτή εντάσσεται στην προσπάθεια του οργανισμού να προετοιμαστεί καλύτερα για κάτι που αντιλαμβάνεται ως απειλή.
«Ένας από τους μηχανισμούς που ενεργοποιείται είναι η διέγερση της παραγωγής κορτιζόλης, της λεγόμενης «ορμόνης του στρες»», αναφέρει. «Η κορτιζόλη προετοιμάζει τον οργανισμό για «μάχη» και φυσιολογικά δεν δημιουργεί πρόβλημα. Όταν, όμως, κάποιος πάσχει από χρόνιο στρες, παρατηρείται συνεχής υπερέκκριση της ορμόνης. Αυτή έχει ως συνέπεια αυξημένη παραγωγή σμήγματος (λίπους) στο δέρμα, που μπορεί να οδηγήσει σε απόφραξη των πόρων και πιθανή έξαρση της ακμής».
Επιπλέον, το χρόνιο στρες αυξάνει την φλεγμονή στον οργανισμό. Έτσι επιδεινώνει ή προκαλεί εξάρσεις στις φλεγμονώδεις δερματοπάθειες, όπως:
- Το έκζεμα
- Η ψωρίαση
- Η ροδόχρους ακμή
Μπορεί επίσης να αναζωπυρώσει λοιμώξεις όπως ο επιχείλιος έρπης και να αποτελέσει τον εκλυτικό παράγοντα για την εμφάνιση δερματοπαθειών όπως η δερματίτιδα ή ακόμα και αυτοάνοσες δερματικές παθήσεις (π.χ. λεύκη).
Το στρες επιδρά και στο ανοσοποιητικό σύστημα, διεγείροντας τη δραστηριότητά του. Αυτό έχει ως συνέπεια να γίνεται πιο αντιδραστικό και πιο ευαίσθητο το δέρμα, με επακόλουθο να αναπτύσσονται εύκολα εξανθήματα, κοκκινίλες ή και κνίδωση.
Οι επιδράσεις του στρες μπορεί να είναι και έμμεσες. Πολλοί άνθρωποι π.χ. συνηθίζουν να «πειράζουν» τα σπυράκια τους όταν νιώθουν άγχος ή στρες, έως ότου τα «σπάσουν» ή τα ματώσουν. Αυτό με τη σειρά του μπορεί να οδηγήσει σε περισσότερα σπυράκια, σε ουλές ή ακόμα και σε μολύνσεις.
Εμφάνιση και πρόωρη γήρανση
Το στρες μπορεί ακόμα να επηρεάσει αρνητικά την εμφάνιση του δέρματος, αφού μεταξύ άλλων ευνοεί:
- Την ξηροδερμία (μειώνει την ικανότητα του δέρματος να κατακρατά υγρασία) και
- Τις «σακούλες» κάτω από τα μάτια (διεγείρει τη συσσώρευση υγρών στην περιοχή)
Μπορεί ακόμα να γεράσει πρόωρα το δέρμα, καθώς οι ορμόνες του διασπούν το κολλαγόνο και την ελαστίνη, επεμβαίνοντας και στην ανάπλαση του δέρματος. Το επακόλουθο είναι να προκαλούνται περισσότερες λεπτές γραμμές και ρυτίδες.
«Ο εγκέφαλος και το δέρμα είναι άρρηκτα συνδεδεμένα και επικοινωνούν μεταξύ τους», τονίζει ο ειδικός. «Αυτό σημαίνει πως όταν βιώνουμε χρόνιο στρες λόγω της δουλειάς, των σχέσεων ή της τρέχουσας κατάστασης, το δέρμα γίνεται στόχος των ορμονών του που το καθιστούν πιο ευάλωτο στον κνησμό, τη φλεγμονή, τους ερεθισμούς και τις λοιμώξεις».
Τα μαλλιά
Εξίσου ευάλωτα είναι και τα μαλλιά μας. Τα μαλλιά χρειάζονται ιχνοστοιχεία, όπως π.χ. το μαγνήσιο και το μαγγάνιο για να είναι υγιή και δυνατά. Όταν βρισκόμαστε αντιμέτωποι με στρεσογόνα γεγονότα, οι ανάγκες σε αυτά τα συστατικά αυξάνονται. Ωστόσο, η απορρόφησή τους από τις τροφές μειώνεται. Γι’ αυτό τον λόγο όσο πιο έντονο είναι το στρες, τόσο πιο θαμπά και εύθραυστα γίνονται τα μαλλιά.
Ένας άλλος κίνδυνος είναι η απώλεια των μαλλιών. Όταν ο οργανισμός εκτίθεται σε σημαντικό χρόνιο στρες, ποσοστό έως και 70% των μαλλιών μπορούν να μπουν στην τελογενή φάση της ανάπτυξής τους (είναι η φάση της ανάπαυσης). Όταν συμβεί αυτό, αρχίζουν να πέφτουν, με συνέπεια εμφανή αραίωση του τριχωτού της κεφαλής.
Αν μάλιστα κάποιος περνάει κάποιο ιδιαίτερα στρεσογόνο γεγονός, όπως ένας τραυματισμός ή σοβαρή ασθένεια, τα μαλλιά του μπορεί να σταματήσουν εντελώς να αναπτύσσονται. Και αυτό διότι ο οργανισμός του επικεντρώνεται στην ανάρρωσή του.
Αυτού του είδους η τριχόπτωση συνήθως χρειάζεται 6-9 μήνες για να αντιστραφεί. Μερικές φορές όμως τα χαμένα μαλλιά χρειάζονται περισσότερο καιρό για να ξαναβγούν.
Στα άτομα με προδιάθεση, υπάρχει επίσης σοβαρό ενδεχόμενο να γκριζάρουν τα μαλλιά, λόγω των ελεύθερων ριζών οξυγόνου που παράγονται με ταχύτερο ρυθμό. Οι ελεύθερες ρίζες βλάπτουν στον θύλακα της τρίχας τα κύτταρα που παράγουν τη χρωστική ουσία των μαλλιών (μελανοκύτταρα).
Και τα νύχια
Ανοσία στο στρες δεν έχουν ούτε τα νύχια. Για να είναι υγιή, χρειάζονται πρωτεΐνες, μαγνήσιο, ψευδάργυρο, σίδηρο και άλλα συστατικά. Επειδή το στρες δυσχεραίνει την απορρόφηση των θρεπτικών συστατικών από τις τροφές, μπορεί να εμφανιστούν στα νύχια «βαθουλώματα» ή να γίνουν εύθραυστα και να «ξεφλουδίζουν». Μπορεί επίσης να εμφανιστούν οριζόντιες γραμμώσεις πάνω τους.
Πολλοί άνθρωποι, εξάλλου, έχουν την τάση να ξεσπούν στα νύχια το στρες τους, δαγκώνοντάς τα ή τρίβοντάς τα επίμονα, με συνέπεια να τους προκαλούν μηχανικές βλάβες.
Τι να κάνετε
Για να προστατευθείτε, όσο είναι δυνατό, από αυτούς τους κινδύνους, ο κ. Μιχελάκης συνιστά τα εξής:
- Να φροντίζετε καθημερινά το δέρμα σας, όσο κουρασμένοι και γεμάτοι στρες κι αν νιώθετε
- Να τρώτε υγιεινά και ισορροπημένα, δίνοντας έμφαση στα φυτικής προελεύσεως τρόφιμα
- Να γυμνάζεστε καθημερινά (η άσκηση σας δίνει τη δυνατότητα να «ξεσπάσετε» και διεγείρει την παραγωγή των ορμονών της ευεξίας στον εγκέφαλο)
- Να κοιμάστε αρκετά (7-8 ώρες κάθε βράδυ)
- Να αφιερώνετε καθημερινά λίγο χρόνο στον εαυτό σας για να χαλαρώνετε. Δοκιμάστε διαλογισμό, βαθιές ανάσες, τεχνικές χαλάρωσης κ.λπ.
«Ο έλεγχος του στρες είναι πολύ σημαντικός για την υγεία όλου του οργανισμού, επομένως και του δέρματος και των εξαρτημάτων του (μαλλιά, νύχια)», τονίζει ο κ. Μιχελάκης. «Αν νιώθετε ότι είναι παρατεταμένο, πολύ έντονο ή χρόνιο και δεν μπορείτε να το αντιμετωπίσετε μόνοι σας, καλό είναι να συμβουλευθείτε τον ιατρό σας».
Φωτογραφία: iStock