Πόσο σκούρο είναι το δέρμα σας και τι είδους αντηλιακό χρειάζεστε; Μη βιαστείτε να απαντήσετε, διότι ακόμα κι αν μαυρίζει με την παραμικρή έκθεση στον ήλιο και δεν καίγεται ποτέ, χρειάζεστε οπωσδήποτε προστασία από τον ήλιο.
«Είναι γεγονός πως όσο πιο σκούρα είναι η επιδερμίδα, τόσο δυσκολότερο είναι να αναπτυχθεί καρκίνος. Εάν όμως αναπτυχθεί, η μορφή είναι πιο επιθετική και η διάγνωση γίνεται συχνά σε στάδιο όπου οι πιθανότητες ίασης είναι περιορισμένες», αναφέρει ο δερματολόγος-αφροδισιολόγος δρ Χρήστος Στάμου.
Όπως εξηγεί, ο τόνος του δέρματος προσδιορίζει την ανθεκτικότητά του στις επιπτώσεις του ήλιου. Αναλόγως με την ποσότητα της μελανίνης που παράγει και την αντίδρασή του στο ήλιο, ο τόνος του δέρματος ταξινομείται σε έξι τύπους, σύμφωνα με την επονομαζόμενη κλίμακα Fitzpatrick. Οι τύποι αυτοί είναι:
- Τύπος 1: Όσοι ανήκουν σε αυτόν τον τύπο καίγονται πάντοτε και δεν μαυρίζουν ποτέ. Έχουν ανοιχτόχρωμο, χλωμό δέρμα και συνήθως φακίδες.
- Τύπος 2: Το δέρμα είναι λίγο πιο σκούρο απ’ ό,τι στον τύπο 1. Ωστόσο συνήθως καίγεται και μαυρίζει ελάχιστα
- Τύπος 3: Το δέρμα έχει το χρώμα του μελιού. Μερικές φορές καίγεται ελαφρώς και μαυρίζει ομοιόμορφα.
- Τύπος 4: Το δέρμα είναι καφέ, καίγεται ελάχιστα και μαυρίζει πάντοτε
- Τύπος 5: Το δέρμα είναι σκούρο καφέ. Καίγονται σπανίως και μαυρίζει πολύ εύκολα.
- Τύπος 6: Το πιο σκούρο δέρμα. Δεν καίγεται ποτέ από τον ήλιο.
Οι επιπτώσεις στο δέρμα
Η βλάβη του DNA που προκαλεί ο ήλιος διαφέρει μεταξύ των ατόμων με ανοιχτόχρωμο και με σκουρόχρωμο δέρμα. Όσοι ανήκουν στους πρώτους τύπους της προαναφερθείσας κλίμακας υφίστανται βλάβες στο σύνολο της επιδερμίδας τους.
Αντιθέτως, στα άτομα με σκουρότερους τόνους δέρματος οι βλάβες που μπορεί να οδηγήσουν σε κακοήθεια είναι μικρότερες και περιορίζονται στα ανώτερα στρώματα της επιδερμίδας. Έχουν δε μεγαλύτερες δυνατότητες επιδιόρθωσης του DNA, αλλά περισσότερες πιθανότητες υπερμελάγχρωσης από το ορατό φως, όπως και από την υπεριώδη ακτινοβολία Α1 (UVA1).
Η UVA/UVA1 εισδύει βαθύτερα στο δέρμα σε σύγκριση με την UVB. Προκαλεί μελάγχρωση, φωτογήρανση, καρκίνο του δέρματος, βλάβη του DNA και φωτοδερματοπάθειες. Επηρεάζει όλους τους τύπους δέρματος. Επομένως, η προστασία από αυτήν με αντηλιακό και άλλα μέσα, είναι αναγκαία σε όλους.
Η UVB προκαλεί βλάβη του DNA, που στους σκουρόχρωμους ανθρώπους παρατηρείται κυρίως στις ανώτερες στιβάδες της επιδερμίδας. Στο ανοιχτόχρωμο δέρμα επηρεάζει και τις βαθύτερες, εκεί όπου βρίσκονται τα βλαστοκύτταρα.
Έτσι, η προστασία από την UVB με αντηλιακό είναι πιο σημαντική για τα άτομα με ανοιχτόχρωμο δέρμα, διότι υπάρχει μεγαλύτερος κίνδυνος:
- Ηλιακού εγκαύματος
- Βλάβης του DNA
- Ανάπτυξης καρκίνου του δέρματος
Αυτό δεν σημαίνει όμως ότι για τους πιο σκούρους τόνους δέρματος ο κίνδυνος είναι μηδενικός. Και οι δύο μορφές της υπεριώδους ακτινοβολίας προκαλούν, εκτός από βλάβη στο DNA, και ανοσοκαταστολή, συμβάλλοντας στην καρκινογένεση.
Το κατάλληλο αντηλιακό
Όλ’ αυτά πρακτικά σημαίνουν πως ανεξάρτητα από τον τόνο του δέρματός μας, όλοι χρειαζόμαστε αντηλιακό με δείκτη προστασίας τουλάχιστον 30. Αυτό ισχύει ανεξαρτήτως θερμοκρασίας, ηλιοφάνειας και εποχής του χρόνου. Είναι απαραίτητο για να μειωθεί ο κίνδυνος καρκίνου του δέρματος και να καθυστερήσει η εμφάνιση ρυτίδων, κηλίδων, φακίδων, μελάσματος κ.λπ.
Τις ημέρες, ωστόσο, με ακραίες θερμοκρασίες επιβάλλεται η αποφυγή της έκθεσης στον ήλιο, ιδίως μεταξύ των ωρών 11:00-16:00. Εάν αυτή είναι αναπόφευκτη πρέπει να λαμβάνονται πρόσθετα μέτρα προστασίας. Το αντηλιακό πρέπει να έχει δείκτη προστασίας (SPF) 50. Απαραίτητη είναι ακόμα η κάλυψη του δέρματος με ελαφρά υφάσματα, η χρήση γυαλιών ηλίου και καπέλου και η διαρκής ενυδάτωση.
«Η επιστημονική έρευνα έχει δώσει στοιχεία σχετικά με την επίδραση των διαφορετικών μηκών κύματος της ηλιακής ακτινοβολίας στο δέρμα, από τα οποία προκύπτει ότι υπάρχει ανάγκη για χρήση αντηλιακών προϊόντων ανάλογα με τον φωτότυπο του δέρματος, αλλά και τις δερματοπάθειες, κάτι που είναι πλέον εφικτό χάρη στην πρόοδο των φίλτρων και των σκευασμάτων των αντηλιακών προϊόντων», εξηγεί ο κ. Στάμου.
Καλύτερη προστασία προσφέρουν τα αντηλιακά με οξείδιο του ψευδαργύρου ή διοξείδιο του τιτανίου. Αλλά επειδή αφήνουν μια λευκή μεμβράνη στο δέρμα, δεν προτιμώνται από τους σκουρόχρωμους ανθρώπους. Εναλλακτικά, μπορούν να χρησιμοποιήσουν αντηλιακά με χρώμα, το οποίο προστατεύει το δέρμα τους από μεγαλύτερα μήκη κύματος και στα οποία είναι πιο ευαίσθητοι.
«Αυτό που πρέπει να γίνει συνείδηση σε όλους είναι ότι το μαύρισμα βλάπτει το δέρμα. Επομένως, όλοι πρέπει να φορούν αντηλιακό προτού εκτεθούν στον ήλιο», επισημαίνει ο δρ Στάμου. «Δεν εννοούμε όμως την εφαρμογή μιας λεπτής στρώσης προϊόντος, αλλά μια γενναιόδωρη ποσότητα. Η συνιστώμενη είναι 2 mg/cm2. Και για να γίνει ευκολότερα αντιληπτό πόση είναι αυτή η ποσότητα, για την κάλυψη του προσώπου απαιτείται ένα κουταλάκι του γλυκού αντηλιακό».
Φωτογραφία: iStock