Τι πρέπει να γνωρίζουμε για τους μύκητες στα νύχια. Πως αντιμετωπίζονται

Λίγες εβδομάδες μας χωρίζουν από την εποχή των παραλιών και των ανοιχτών παπουτσιών, επομένως από την έκθεση στην κοινή θέση των δακτύλων των ποδιών. Η μετάβαση αυτή, όμως, δεν είναι πάντοτε εύκολη για όσους έχουν μύκητες στα νύχια, διότι η ονυχομυκητίαση μπορεί να τους προκαλέσει αισθητή παραμόρφωση.

Η ονυχομυκητίαση είναι μια λοίμωξη των νυχιών που προκαλείται από μύκητες. Προκαλεί δυσχρωμία, ονυχόλυση και πάχυνση των νυχιών. Μπορεί να προσβληθεί οποιοδήποτε σημείο του νυχιού, συμπεριλαμβανομένης της πλάκας, της μήτρας και της κοίτης του.

«Η εργαστηριακή επιβεβαίωση του είδους του μύκητα που έχει προσβάλλει το νύχι είναι απαραίτητη πριν από την έναρξη της αγωγής, για την αποφυγή λανθασμένης διάγνωσης και θεραπείας», επισημαίνει η βιοπαθολόγος-μικροβιολόγος Ελένη Μπαλαμπάνη.

Όπως εξηγεί, η ονυχομυκητίαση μπορεί να προκληθεί από δερματόφυτα, μη δερματοφυτικούς μύκητες και ζυμομύκητες. Η συνηθέστερη αιτία είναι τα δερματόφυτα (κυρίως τα trichophyton rubrum και trichophyton mentagrophytes) που προκαλούν:

• Το περίπου 90% των μυκητιάσεων στα νύχια των ποδιών
• Το 75% των μυκητιάσεων στα νύχια των χεριών προκαλούνται από δερματόφυτα,

Οι μη δερματόφυτοι μύκητες αντιπροσωπεύουν το περίπου 10% των περιπτώσεων ονυχομυκητίασης παγκοσμίως. Οι συχνότεροι από αυτούς είναι τα είδη scopulariopsis, fusarium και acremonium.

Η ονυχομυκητίαση που προκαλείται από ζυμομύκητες είναι σπάνια. Συνήθως (στο 70% των περιπτώσεων) προκαλείται από τον μύκητα candida albicans. Άλλες πιθανές αιτίες μυκητίασης από ζυμομύκητες είναι η candida tropicalis και η candida parapsilosis. Επιρρεπείς σε αυτούς είναι οι ασθενείς με χρόνια καντιντίαση και ανοσοανεπάρκεια. Μπορεί επίσης να εμφανιστεί στα νύχια των χεριών.

Παράγοντες κινδύνου

Γενικά, οι μύκητες φέρονται να προκαλούν το 23% των παθήσεων των ποδιών και το 50% των παθήσεων των νυχιών σε άτομα που εξετάζονται από δερματολόγους ιατρούς.

Σε επίπεδο γενικού πληθυσμού, προσβάλλουν το 3-5% σε όλες τις ηλικίες. Ωστόσο ο επιπολασμός τους αυξάνεται με την ηλικία, καθώς οι πιθανότητες μόλυνσης αυξάνονται με τη γήρανση. Στοιχεία δείχνουν ότι το ποσοστό των παιδιών στη Βόρεια Αμερική που προσβάλλονται είναι περίπου 0,4%. Στις ηλικίες, όμως, άνω των 65 ετών το αντίστοιχο ποσοστό μπορεί να φτάσει το 35%.

Εκτός από την ηλικία, μεγαλύτερη πιθανότητα να προσβληθούν από κάποιον μύκητα στα νύχια των ποδιών έχουν:

• Όσοι υποφέρουν από μυκητιασική λοίμωξη σε άλλο σημείο του σώματος (ιδίως ανάμεσα στα δάχτυλα των ποδιών)
• Τα άτομα με χρόνια παρωνυχία
• Όσοι έχουν ιστορικό προηγούμενης ονυχομυκητίασης
• Όσοι φορούν στενά παπούτσια που δεν αναπνέουν

Η υπεριδρωσία, ο τραυματισμός των νυχιών και η κακή περιποίηση επίσης ευνοούν την ανάπτυξη μυκήτων στα νύχια. Επιρρεπείς είναι επίσης όσοι κάνουν χρήση δημόσιων πισινών, κοινόχρηστων μπάνιων και εκείνοι που συμβιώνουν με άτομα που έχουν την πάθηση.

Υπάρχουν επίσης ορισμένες ομάδες πασχόντων υψηλού κινδύνου. Μεταξύ αυτών συμπεριλαμβάνονται οι ασθενείς με:

• Σακχαρώδη διαβήτη
• Παχυσαρκία
• Σύνδρομο Down
• Ψωρίαση
• Περιφερική αγγειακή νόσο
• Φλεβική ανεπάρκεια
• Σύνδρομο επίκτητης ανοσοανεπάρκειας (HIV/AIDS)
• Μεταμόσχευση οργάνου

Τρόπος μετάδοσης και συμπτώματα

Η ονυχομυκητίαση αποκτάται μέσω της άμεσης επαφής του νυχιού με τους μύκητες. Αυτοί παράγουν ένζυμα που έχουν πρωτεολυτικές, κερατινολυτικές και λιπολυτικές ιδιότητες. Χάρη σε αυτές αποικοδομούν εύκολα την κερατίνη στην πλάκα του νυχιού, προκειμένου να εισβάλλουν στο εσωτερικό του.

Συνήθως η ονυχομυκητίαση προκαλεί λευκό ή κιτρινοκαφέ αποχρωματισμό του νυχιού και σπανιότερα πράσινο ή μαύρο. Μπορεί επίσης να προκληθεί:

• Υπονύχια υπερκεράτωση
• Αποκόλληση του νυχιού από τη βάση του νυχιού (ονυχόλυση)
• Πάχυνση της πλάκας του νυχιού

Εάν αφεθεί χωρίς θεραπεία μπορεί να μολύνει και άλλα νύχια. Στις σοβαρές περιπτώσεις, η ονυχομυκητίαση μπορεί να προκαλέσει:

• Ενόχληση
• Πόνο
• Παραμόρφωση του προσβεβλημένου νυχιού
• Δυσκολίες στο περπάτημα και τις καθημερινές δραστηριότητες
• Δυσκολίες στη χρήση παπουτσιών

Η παραμόρφωση και η δυστροφία του νυχιού μπορεί να προκαλέσει τραύμα στους παρακείμενους ιστούς και να οδηγήσει σε δευτερογενή βακτηριακή λοίμωξη. Οι ανοσοκατεσταλμένοι και οι διαβητικοί είναι εκείνοι που κινδυνεύουν από σοβαρές επιπλοκές.

Η αντιμετώπιση

Οι θεραπευτικές επιλογές συμπεριλαμβάνουν τη λήψη αντιμυκητιασικής θεραπείας από το στόμα, την τοπική αντιμυκητιασική θεραπεία, τη θεραπεία με λέιζερ, τη φωτοδυναμική θεραπεία και τη χειρουργική αφαίρεση, όταν το νύχι είναι χρόνια μολυσμένο ή πολύ παχύ.

«Προκειμένου να εξασφαλιστεί ότι ο ασθενής θα λάβει την ενδεδειγμένη φαρμακευτική θεραπεία, πρέπει προηγουμένως να διενεργηθούν εργαστηριακές εξετάσεις», εξηγεί η δρ Μπαλαμπάνη. «Η διάγνωση μπορεί να τεθεί με άμεση μικροσκοπική εξέταση ξεσμάτων του προσβεβλημένου νυχιού και καλλιέργεια για μύκητες και μικρόβια».

Αναλόγως με την κλινική εικόνα, μπορεί να απαιτηθεί λήψη τμήματος του νυχιού, ξύσματος από την πλάκα και την κοίτη των νυχιών ή υπονύχιο ξύσμα. Η λήψη γίνεται με μια απλή, γρήγορη και απολύτως ανώδυνη διαδικασία.

Οι καλλιέργειες μυκήτων είναι εξειδικευμένες εξετάσεις και χρειάζονται  4 εβδομάδες για τα αποτελέσματα. Είναι χρήσιμες ωστόσο για τον προσδιορισμό του είδους του μύκητα και για τη βιωσιμότητά του.

Επίσης, η διεξαγωγή τεστ αλυσιδωτής αντίδρασης πολυμεράσης  (PCR) μπορεί να προσδιορίσει με ακρίβεια το δερματόφυτο που ευθύνεται για την ονυχομυκητίαση. Είναι πολύ ευαίσθητη εξέταση και γι’ αυτό τα αποτελέσματα είναι ακριβέστερα και διαθέσιμα σε μερικές ημέρες.

«Μόνο με αυτές τις εξετάσεις είμαστε σίγουροι για το είδος του μύκητα που έχει προσβάλει τα νύχια και ποιο φάρμακο είναι αυτό που τον σκοτώνει», τονίζει η ειδικός. «Παρότι όμως είναι γνωστή η συμβολή τους, πολλοί γιατροί εξακολουθούν να συνιστούν θεραπεία της ονυχομυκητίασης βάσει της εμπειρίας τους, ταλαιπωρώντας έτσι τους ασθενείς με πολύμηνες αναποτελεσματικές φαρμακευτικές θεραπείες».

Φωτογραφία: iStock