Είναι η πρώτη φορά που οι επιστήμονες συσχετίζουν τη χορήγηση ιβουπροφαίνης (ibuprofen) στην αρχή της εγκυμοσύνης με επιπτώσεις στον ιστό των ωοθηκών. Η μελέτη δείχνει ότι κατά το πρώτο κρίσιμο τρίμηνο ανάπτυξης του εμβρύου η έκθεσή του στο συγκεκριμένο φάρμακο, μπορεί να οδηγήσει ακόμη και σε «δραματική απώλεια» των γυναικείων γεννητικών κυττάρων, από τα οποία θα δημιουργηθούν στη συνέχεια τα ωοθυλάκια, όπου αναπτύσσονται τα ωάρια.
Οι γυναίκες γεννιούνται πιθανότατα με ένα συγκεκριμένο αριθμό ωοθυλακίων στις ωοθήκες τους (αν και αυτό έχει αμφισβητεί τελευταία) και ο αριθμός αυτός επιδρά σημαντικά στη μελλοντική γονιμότητά τους. Η νέα μελέτη εγείρει ανησυχίες για τις επιπτώσεις του ibuprofen στη γυναικεία γονιμότητα, καθώς η ανάπτυξη των ωοθυλακίων του εμβρύου δεν έχει ολοκληρωθεί πριν το τέλος του πρώτου τριμήνου της εγκυμοσύνης.
Εκτιμάται ότι περίπου το 30% των εγκύων παίρνουν το εν λόγω φάρμακο στο πρώτο τρίμηνο της κύησης. Μέχρι στιγμής δεν υπάρχουν σαφείς ιατρικές οδηγίες κατά πόσο είναι ασφαλής η χορήγησή του κατά τις πρώτες εβδομάδες της εγκυμοσύνης. Η ιβοπρουφαίνη είναι μια δραστική ουσία που περιέχεται σε πολλά σκευάσματα που κυκλοφορούν στο εμπόριο.
Πώς έγινε η έρευνα
Οι ερευνητές, με επικεφαλής την δρα Σεβερίν Μαζό-Γκιτό του Ινστιτούτου Ιατρικών Ερευνών INSERM της Γαλλίας, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό «Human Reproduction» της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Ανθρώπινης Αναπαραγωγής και Εμβρυολογίας, μελέτησαν δείγματα από 185 έμβρυα 7 έως 12 εβδομάδων, τα οποία προήλθαν από κυήσεις που είχαν τερματισθεί νομίμως και μετά από τη συναίνεση των μητέρων.
Οι επιστήμονες καλλιέργησαν ιστό ωοθηκών των εμβρύων στο εργαστήριο και εξέθεσαν ένα μέρος από αυτόν στο ibuprofen και ένα άλλο μέρος όχι. Επιπλέον, μετρήθηκε η ποσότητα του φαρμάκου στον ομφάλιο λώρο, για να εκτιμηθεί αν και πόσο το έμβρυο είχε εκτεθεί κατά την εγκυμοσύνη στο εν λόγω φάρμακο που είχε πάρει η έγκυος.
Διαπιστώθηκε ότι το ibuprofen διαπερνά το φραγμό του πλακούντα κατά το πρώτο τρίμηνο της εγκυμοσύνης, με συνέπεια το έμβρυο να εκτίθεται στην ίδια ποσότητα φαρμάκου με τη μητέρα. Η μελέτη εξάλλου των εργαστηριακών καλλιεργειών έδειξε ότι ο εμβρυικός ιστός που είχε εκτεθεί στο ιμπουπροφέν επί μία εβδομάδα, είχε στη συνέχεια περίπου τον μισό αριθμό γεννητικών κυττάρων.
Τι αναγράφει το ibuprofen στις σχετικές οδηγίες της συσκευασίας: «Εάν είστε έγκυος ή θηλάζετε, ρωτήστε έναν γιατρό πριν από τη χρήση. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό να μην χρησιμοποιείται το ibuprofen κατά τη διάρκεια των τελευταίων 3 μηνών της εγκυμοσύνης, εκτός εάν υπάρχει άμεση εντολή του γιατρού, επειδή μπορεί να προκαλέσει προβλήματα στο έμβρυο, ή επιπλοκές κατά τον τοκετό»
Τι λένε οι ερευνητές
Οι ερευνητές εξέφρασαν την ανησυχία τους γι’ αυτά τα ευρήματα και δήλωσαν «όπως και με κάθε άλλο φάρμακο, η χρήση του ιμπουπροφέν πρέπει να περιορίζεται στη μικρότερη δυνατή διάρκεια και στη χαμηλότερη δυνατή δόση, προκειμένου να ανακουφιστούν οι πόνοι ή ο πυρετός, ιδίως στη διάρκεια της εγκυμοσύνης». Πρόσθεσαν ότι «η πιο σοφή συμβουλή θα ήταν να ακολουθούνται οι τρέχουσες συστάσεις, δηλαδή να προτιμάται η παρακεταμόλη από κάθε άλλο αντιφλεγμονώδες φάρμακο έως την 24η εβδομάδα της κύησης».
Οι ερευνητές επεσήμαναν επίσης την ανάγκη να μελετηθεί περαιτέρω και σε μεγαλύτερο βάθος χρόνου η δράση του ιμπουπροφέν στις ωθήκες των γυναικών, καθώς επίσης οι πιθανές επιπτώσεις από εναλλακτικά αναλγητικά. Προς το παρόν πάντως, είναι αδύνατο να ειπωθεί με βεβαιότητα ότι η μείωση του αριθμού των ωοθυλακίων σε δείγματα ιστού από έμβρυα κοριτσιων όντως μπορεί να «μεταφρασθεί» σε μειωμένη γονιμότητα μιας γυναίκας μετά από 30 χρόνια.
Από το ΑΠΕ-ΜΠΕ