Ε.ΣΑ.μεΑ: «Καιάδας» για τους ανάπηρους μαθητές η φοίτηση τους στα ελληνικά σχολεία

Τα στοιχεία που φέρνει στο φως της δημοσιότητας η Εθνική Συνομοσπονδία των Ατόμων με Αναπηρία Ε.Σ.Α.μεΑ., καταλήγουν σε μια θλιβερή πραγματικότητα: Η μεγάλη πλειονότητα των ανάπηρων μαθητών, που αποτελούν το 6,3% του συνολικού πληθυσμού των μαθητών της χώρας (90.743 μαθητές), φοιτούν σε γενικά σχολεία, χωρίς να λαμβάνουν καμία εξειδικευμένη υποστήριξη. Σε άλλη περίπτωση, εντάσσονται σε πολυπληθή και ετερόκλητα τμήματα ένταξης, τα οποία λειτουργούν σε πολλές περιπτώσεις ως ο «καιάδας» των γενικών σχολείων, είτε λαμβάνουν μόνο μερικώς εξατομικευμένη υποστήριξη η οποία δεν καλύπτει τις πραγματικές ανάγκες των μαθητών.

«Η de facto εγγραφή των μαθητών με αναπηρία ή/και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες στα γενικά σχολεία δεν συνιστά ουσιαστική ένταξη τους σε ένα συμπεριληπτικό εκπαιδευτικό σύστημα», αναφέρει η Ε.Σ.Α.μεΑ. και συμπληρώνει: «Είναι πολύ ανησυχητικά τα ποσοστά μαθητών που παρότι φοιτούν σε γενικά σχολεία δεν λαμβάνουν καμία εξειδικευμένη υποστήριξη, αλλά και τα ποσοστά αυτών που είτε εντάσσονται σε πολυπληθή και ετερόκλητα τμήματα ένταξης».

Σοβαρά κενά στη λειτουργία και στελέχωση των Κέντρων Εκπαιδευτικής και Συμβουλευτικής Υποστήριξης (ΚΕΣΥ)

Η έκθεση του Παρατηρητηρίου Θεμάτων Αναπηρίας τονίζει την σοβαρή ανεπάρκεια που υπάρχει στη χώρα μας, στην λειτουργία και στελέχωση των ΚΕΣΥ (Κέντρα  Εκπαιδευτικής και Συμβουλευτικής Υποστήριξης). Τα μεγάλα κενά που υπάρχουν δημιουργούν, σύμφωνα με την Ε.Σ.Α.μεΑ. σοβαρά προβλήματα στις οικογένειες και καθυστερήσεις στις διαδικασίες αξιολόγησης και υποστήριξης των μαθητών, οι οποίες επιβεβαιώνονται από τον υψηλό αριθμό μαθητών που φοιτούν σε Τμήματα Ένταξης (Τ.Ε.) χωρίς να φέρουν επίσημη αξιολόγηση/γνωμάτευση.

Όπως αναφέρει η Συνομοσπονδία των Ατόμων με Αναπηρία:

«Δυστυχώς τα στοιχεία υποδεικνύουν ότι η πλειονότητα των μέτρων που λαμβάνονται προς την κατεύθυνση της συμπεριληπτικής εκπαίδευσης περιορίζονται ως επί των πλείστων στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση, γεγονός που όχι  μόνο δεν εξασφαλίζει τη σχολική εξέλιξη των μαθητών με αναπηρία επιτείνοντας τη σχολική διαρροή, αλλά κυρίως αναχαιτίζει την πραγματική δυνατότητα κοινωνικής και επαγγελματικής ένταξης στο μέλλον».

Τέλος, η Έκθεση διαπιστώνει ότι ένα τμήμα του πληθυσμού των μαθητών που αντιμετωπίζουν σοβαρές αναπηρίες, μαθητές δηλαδή περισσότερο εκτεθειμένοι στον κοινωνικό αποκλεισμό, παραμένουν σε αυστηρώς διαχωρισμένα πλαίσια εκπαίδευσης. Σημειώνεται ότι ο  πληθυσμός των ειδικών σχολείων εξακολουθεί να αυξάνεται τα τελευταία χρόνια».

Τι πρέπει να γίνει: «Απαιτείται γενναία αναδιοργάνωση της εκπαίδευσης»

Τα παραπάνω συμπεράσματα  του Δελτίου Στατιστικής Πληροφόρησης του Παρατηρητηρίου Θεμάτων Αναπηρίας οδηγούν μόνο σε μία παραδοχή, ότι δηλαδή απαιτείται γενναία αναδιοργάνωση της εκπαίδευσης στη βάση εθνικού σχεδίου δράσης για την ουσιαστική μετάβαση σε ένα σχολείο για όλους τους μαθητές. Ένα σχέδιο δράσης που θα καθορίζει εθνικές προτεραιότητες, στόχους, άξονες και δράσεις, σε συμφωνία με το Σύνταγμα της χώρας, το άρθρο 24 της Σύμβασης του ΟΗΕ για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία και με τον στόχο 4 της Ατζέντας 2030 για την βιώσιμη ανάπτυξη,  και στη βάση τεκμηριωμένης ανάλυσης της κατάστασης και αξιόπιστων στατιστικών δεδομένων, με σαφές χρονοδιάγραμμα και σχέδιο χρηματοδότησης.

«Ένα τέτοιο σχέδιο απαιτεί ευρύ κοινωνικό διάλογο, με τη συμβολή όλων των εμπλεκομένων μερών, ιδίως των αναπηρικών οργανώσεων και των οργανώσεων γονέων/κηδεμόνων ατόμων με αναπηρία και προϋποθέτει την ευρεία συναίνεση και την ευαισθητοποίηση όλων».

Εθνικό Σχέδιο Δράσης για μετάβαση σε σχολεία για «όλους του μαθητές»

Οι βασικές προτεραιότητες ενός σχεδίου δράσης για την εκπαίδευση των μαθητών με αναπηρία είναι οι εξής:

–        Η εξασφάλιση δωρεάν ποιοτικής προσχολικής, πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης για όλα τα παιδιά με αναπηρία με ρητή απαγόρευση του αποκλεισμού τους από το γενικό εκπαιδευτικό σύστημα,

–        Η καθολική προσβασιμότητα των σχολείων, του εκπαιδευτικού και εποπτικού υλικού και των διδακτικών μεθόδων (για εξατομικευμένη διδασκαλία) και διαδικασιών, η εξασφάλιση της παροχής των εύλογων προσαρμογών (περιλαμβανομένης της μεταφοράς των μαθητών)

–        Η ενίσχυση της παρεχόμενης γενικής και ειδικής υποστήριξης των μαθητών με αναπηρία εντός του γενικού σχολείου,

–        Η εκπαίδευση, κατάρτιση και επιμόρφωση των εκπαιδευτικών ώστε να μπορούν να ανταποκρίνονται στις διαφοροποιημένες ανάγκες όλων των μαθητών, ειδικότερα των μαθητών με αναπηρία,

–        Η διασφάλιση της πρόσβασης στη γενική τριτοβάθμια εκπαίδευση, στην τεχνική επαγγελματική εκπαίδευση, στην εκπαίδευση ενηλίκων και στη δια βίου μάθηση, χωρίς διάκριση και σε ίση βάση με τους άλλους.

Είναι εξίσου σημαντικό να επισημανθεί ότι για την υλοποίηση του Εθνικού Σχεδίου Δράσης είναι αυτονόητα αναγκαία η γενναία αύξηση της χρηματοδότησης για την συμπεριληπτική εκπαίδευση από μόνιμες και σταθερές πηγές.